Küresel Jeopolitik Risk, Ekonomik Politika Belirsizliği ve Volatilite Endeksleri Arasında Nedensellik İlişkisi

Yıl 2024, Cilt: 10 Sayı: 2, 7 - 16, 09.01.2025

İsmail Şencan

Öz

Bu araştırmanın amacı küresel jeopolitik risk, ekonomik politika belirsizliği ve volatilite endeksleri arasındaki ilişkileri belirlemektir. 1 Eylül 2008 ile 1 Şubat 2024 arası dönemi kapsayan çalışmada, küresel jeopolitik risk endeksi (GPR) ve ekonomik politika belirsizlik endeksi (GEPU) ile avro/dolar döviz kuru volatilite endeksi (EVZ), tahvil volatilite endeksi (MOVE), ham petrol volatilite endeksi (OVX), genel volatilite endeksi (VIX) arasındaki nedensel ilişkiler Toda-Yamamoto nedensellik testi kullanılarak incelenmiştir. Araştırmanın bulgularına göre OVX, VIX ve EVZ endeksleri arasında çift yönlü çapraz nedensellik ilişkilerinin olduğu, ayrıca EVZ endeksi ile GEPU endeksi arasında da çift yönlü nedensellik ilişkisinin olduğu ortaya çıkmıştır. Yine, küresel faktörler ve volatilite endeksleri arasında; EVZ, GEPU, OVX ve VIX endekslerinden MOVE endeksine, GPR, OVX ve VIX endekslerinden GEPU endeksine, MOVE endeksinden GPR endeksine ve GPR endeksinden EVZ endeksine doğru tek yönlü bir nedensellik ilişkisi olduğu belirlenmiştir. Bu çalışmadan elde edilen bulguların piyasa katılımcılarının karar alma ve strateji geliştirme süreçlerine katkı sağlaması beklenmektedir.

Anahtar Kelimeler

Finansal Piyasalar, Volatilite Endeksleri, Toda-Yamamoto Nedensellik

Kaynakça

• Badshah, Ihsan Ullah., Bart Frijns and Alireza Tourani-Rad (2013), “Contemporaneous Spill-Over Among Equity, Gold, and Exchange Rate Implied Volatility Indices”, Journal of Future Markets, 33(6), pp. 555-572.
• Bouri, Elie, Anshul Jain, P.C, Biswal and David Roubaud (2017), “Cointegration and nonlinear causality amongst gold, oil, and the Indian stock market: Evidence from implied volatility indices”, Resources Policy, Vol. 52, pp. 201-206.
• Camgöz, Mevlüt (2022), “Global Belirsizlik Faktörlerinin BIST Hisse Senedi Fiyatlarına Asimetrik Etkilerinin NARDL Modeliyle Analizi”, Maliye ve Finans Yazıları, 36(118), ss. 71-100.
• Chen, Chun-Da., Shu-Mei Chiang ve Tze-Chin Huang (2020), “The contagion effects of volatility indices across the U.S. and Europe”, The North American Journal of Economics and Finance, Vol. 54, pp.1-39.
• Davis, Steven J. (2016), “An index of global economic policy uncertainty”, National Bureau of Economic Research, Doi: 10.3386/w22740
• Dickey, David A. and Wayne A. Fuller (1981), “Likelihood ratio statistics for autoregressive time series with a unit root”, Econometrica, 49 (4), pp. 1057-1072.
• Dimpfl, Thomas and Franziska Julia Peter (2018), “Analyzing Volatility Transmission Using Group Transfer Entropy”, Energy Economics, Vol 75, pp. 368-376.
• Fassas, A. P. and Costas Siriopoulos (2021), “Implied volatility indices – A review, The Quarterly Review of Economics and Finance”, Volume 79, pp. 303-329.
• Granger, C. W. (1969), “Investigating Causal Relations by Econometric Models and Cross-Spectral Methods, Econometrica: Journal of the Econometric Society, 37(3), pp. 424-438.
• Huskaj, Bujar and Karl Larsson (2016). “An empirical study of the dynamics of implied volatility indices: international evidence”, Quantitative Finance Letters, 4:1, 77-85. DOI: 10.1080/21649502.2017.1292041
• Ji, Qiang., Elie Bouri and David Roubaud (2018), “Dynamic network of implied volatility transmission among US equities, strategic commodities, and BRICS equities”, International Review of Financial Analysis, Volume 57, pp.1-12.
• Kamışlı, Melik ve Fatih Temizel (2019), “Finansal Korku Endeksleri Arasındaki İlişkilerin Analizi”, Girişimcilik ve Kalkınma Dergisi, Cilt 14, Sayı 2, ss. 167-176.
• Kenourgios, Dimitris (2014). “On financial contagion and implied market volatility, International Review of Financial Analysis, 34, pp. 21-30.
• Kurt Cihangir, Çiğdem (2019), “Küresel Faktörlerden Uluslararası Hisse Senedi Piyasalarına Volatilite Yayılma Etkileri”, İzmir İktisat Dergisi, Cilt: 34 Sayı: 3, ss. 361-383.
• Maghyereh, Aktham I., Basel Awartani and Elie Bouri (2016), “The directional volatility connectedness between crude oil and equity markets: New evidence from implied volatility indexes”, Energy Economics, 57, 78-93.
• Ming-Lei, Liu, Qiang Ji and Ying Fan (2013), “How does oil market uncertainty interact with other markets? an empirical analysis of implied volatility index, Energy 55, pp. 860-868.
• López, Raquel (2014), “Volatility contagion across commodity, equity, foreign exchange and Treasury bond markets”, Applied Economics Letters, 21(9), pp. 646-650.
• Rambaldi, Alicia N. and Howard E. Doran (1996), “Testing for Granger non-causality in cointegrated systems made easy”, Working Papers in Econometrics and Applied Statistics, Department of Econometrics, The University of New England, No. 88, pp. 1-28.
• Toda, H. Y. and Yamamoto, T. (1995), “Statistical inference in vector auto regressions with possibly integrated processes”, Journal of Econometrics, 66, pp. 225 250.
• Yiğituşağı, M. ve Erkan Alsu (2022), “Seçili Risk ve Belirsizlik Endeksleri ile Gelişmekte Olan Ülke Borsaları Arasindaki İlişkiler: Ekonometrik Bir Uygulama”, Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 10(132), pp. 364-386.