İlk Özel Öğretim Kurumlarından Bilgi Yurdu'nun Kadın Eğitimine Yönelik Eğitim Programı ve Faaliyetleri (1916-1918)

Yıl 2021, Cilt: 2 Sayı: 1, 25 - 43, 09.04.2021

Savaş Karagöz

Öz

Tarihsel süreç içerinse insanoğlu yaşadığı toplum içerisinde toplumun sosyal ve kültürel yapısı içerisinde farklı rol ve görevleri yerine getirme gayreti içerisinde olmuştur. Tarihin her devresinde meydan gelen felsefi, sosyal, ekonomik v.b. durumlardaki değişim ve gelişimler özellikle kadın eğitimin gerekliliğini ve önemini ortaya koymuştur. Özellikle 16. Yüzyıldan başlamak üzere Fransız İhtilali ve Sanayi devrimi eşitlik ve özgürlük konusunda kadınlarında erkekler gibi özelikle mevcut eğitim kurumlarından aynı oranda yararlanmalarının ülkelerin geleceği için önemli olduğunu göstermiştir. Osmanlı Devleti ’de özellikle Tanzimat döneminden itibaren kadın eğitimine önem vermiş çağdaşı batı ülkelerinde başlayan kadın eğitimine yönelik gelişmeleri yakından takip etmiş ve bu yönde rüştiyeleri idadiler, sultaniler, kadın öğretmen okulu ve kadınlara yönelik inas darülfünunu(üniversite) açmıştır. Bunların yanı sıra süreli yayınlar, dernekler ve özel öğretim kurumları kadın eğitimine yönelik faaliyette bulunmuşlardır. Kadın eğitimine yönelik ilk özel öğretim kurumu olan Bilgi Yurdu’da bu kurumlar arasında yerini almıştır. Nitel araştırma yöntemlerinden doküman analizi yapılan bu çalışma da Bilgi Yurdu’nun tanıtımı, amacı, eğitim programı, ders içerikleri, öğretim yöntemleri ve diğer faaliyetleri ele alınmıştır. Bilgi Yurdu gerek kendisi gerekse uygulamış olduğu eğitim programları açısından o dönem için kadınların eğitim seviyelerinin yükseltilmesi ve kadınların mesleki eğitim alarak kendilerini gerçekleştirmeleri yönünde ilk açılan kurumlardan ve öncülerinden birisi olmuştur. Bilgi Yurdu Faaliyetleri arasında Bilgi Yurdu Işığı(1-12. Sayı arası) ve Bilgi Yurdu Mecmuası(13-17.sayı arası) vasıtasıyla kadın eğitimi konusunda daha fazla kadını bilgilendirmiş, işletmelerle işbirliği yaparak kadınların istihdamı konusunda girişimlerde bulunmuş ve Aşıcılık kursu vermiştir. Bilgi Yurdu, bu faaliyetler arasında günümüzde de önem arz eden mesleki rehberlik konusunda ilk çalışmayı yapan kurum olmuştur. Bilgi Yurdu’nun kadın eğitimi konusunda okuma yazma başta olmak üzere mesleki eğitim-meslek edindirme konusunda yararlı faaliyetlerde bulunduğu anlaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Bilgi Yurdu, Özel öğretim, Kadın eğitimi, mesleki rehberlik, eğitim programı

Destekleyen Kurum

Yok

Proje Numarası

yok

Kaynakça

• Ahmet Edip (1917). Teşekkürat-ı aleniye. Bilgi Yurdu Işığı. 1(1), 13-16.
• Akyüz, Y. (2020). Türk eğitim tarihi. Ankara: Pegem Yayınları.
• Berktay, F.(1994). Türkiye'de kadın hareketi tarihsel bir deneyim. Kadın Hareketinin Kurumlaşması fırsatlar ve Rizikolar. (Çev: Meral Akkent). İstanbul: Metis yayınları.
• Bilgi Yurdu (1917). Kadınlık şuunu. Bilgi Yurdu Işığı. 6(1), 91-93.
• Bilgi Yurdu (1917. Kadınlar için mühim bir müsabaka. Bilgi Yurdu Işığı. 4(1), 77.
• Bilgi Yurdu (1918). Bilgi yurdu ders cetveli. Bilgi Yurdu Işığı. 15(2), 233.
• Bilgi Yurdu (1918). Bilgi yurdu ders programı Bilgi Yurdu Işığı. 15(2), 233-250.
• Bilgi Yurdu (1918). Bilgi yurdu hakkında bir istatistik. Bilgi Yurdu Işığı. 15(2), 228-231.
• Bilgi Yurdu (1918). Çocuk hıfzıssıhhası dersi. Bilgi Yurdu Işığı. 15(2), 253.
• Bilgi Yurdu (1918). Meccani dersler. Bilgi Yurdu Işığı. 15(2), 253-254.
• Bilgi Yurdu (1918). Muallimlik ehliyetname dersleri. Bilgi Yurdu Işığı. 15(2), 250-251.
• Bilgi Yurdu (1918). Pedagoji ve usulü tedris dersleri:. Bilgi Yurdu Işığı. 15(2), 252-253.
• Bilgi Yurdu Işığı (1917). Bir ifade. Bilgi Yurdu Işığı. 1(1), 1-2.
• Corbin, J. & Strauss, A. (2008). Basics of qualitative research: Techniques and procedures for developing grounded theory. Thousand Oaks: Sage.
• Erdem, Y.T.(2013). II. Meşrutiyet’ten Cumhuriyet’e Kızların Eğitimi. Ankara: Türk Tarih Kurumu
• Karagöz, S., Şanal, M. (2015). İkinci Meşrutiyet Dönemi Kadın Gözüyle Kadın Eğitimi. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi. 8(39). 679, 680, 681. Karadağ, R . (2014). Okuma ilgisi, tutumları ve alışkanlığı konusunda yapılmış çalışmaların lisansüstü tezlere dayalı analizi: yök ve proquest veri tabanları örneklemi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 35 (35) , 1-17. DOI: 10.9779/PUJE619
• Kıral, B . (2020). Nitel bir veri analizi yöntemi olarak doküman analizi. Siirt Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8 (15) , 170-189.
• Koçer, H.A. (1972). Türkiye’de kadın eğitimi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi 5(1), 81-124.
• Kurnaz, Ş.(1992). Cumhuriyet Öncesinde Türk Kadını. İstanbul: MEB basımevi.
• Kurnaz, Ş.(1999). Osmanlı'dan cumhuriyet'e kadınların eğitimi, Milli Eğitim, 143(1), 99-111.
• Macit Şevket(1917). Bilgi yurdu nedir? Bilgi Yurdu Işığı. 1(1), 3-6.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2000). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (2. Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık