Sosyal kaygı ile başa çıkma psiko eğitim programının ortaokul öğrencileri üzerindeki etkisi

Yıl 2014, Cilt: 4 Sayı: 1, 335 - 348, 01.06.2014

Pervin Nedim Bal Mustafa Öner

Öz

Bu araştırmanın amacı, sosyal kaygı ile başa çıkma psiko eğitim programının ortaokul 6. ve
7. sınıf öğrencilerinin sosyal kaygı düzeylerini azaltmada etkili olup olmadığını incelemektir.
Araştırma, ön-test son-test deney ve kontrol gruplu model şeklinde desenlenmiştir.
Araştırmada bağımsız değişken olarak, Gümüş’ün (2010) oluşturduğu psiko eğitim
programı kullanılmıştır. Program deney grubuna haftada bir buçuk saatlik oturumlar
şeklinde, 8 hafta olarak uygulanmıştır. Kontrol grubuna herhangi bir eğitim verilmemiştir.
Tarama çalışması, 2012-2013 öğretim yılında, Bandırma’da bulunan Özel Zümrüt
Ortaokulunun 6. ve 7. sınıflarında okuyan 100 öğrenci üzerinde yapılmıştır. Öğrencilere
Demir (1997) tarafından geliştirilen “Çapa Çocuk ve Ergenler İçin Sosyal Fobi Ölçeği”
uygulanmıştır. Öğrencilerin ölçek puanları hesaplanmış ve puanı en yüksek ilk 20
öğrenciden 10 öğrenci deney, 10 öğrenci kontrol grubuna rastgele atanmıştır. Beşli Likert tipi
bir ölçek olan Sosyal Fobi Ölçeği 25 maddeden oluşmaktadır. Ölçeğin Cronbach Alfa iç
tutarlılık katsayısı .83 olarak belirlenmiştir. Araştırma verilerinin analizinde, Mann-Whitney
U Testi ile Wilcoxon İşaretli Sıralar Testi kullanılmıştır. Sonuçların yorumlanmasında ise, .05
anlamlılık düzeyi kriter olarak alınmıştır. Sonuç olarak, uygulanan sosyal kaygıyla başa
çıkma psiko eğitim programının deney grubundaki öğrencilerin sosyal kaygı düzeylerini
azaltmada etkili olduğu bulunmuştur.

Anahtar Kelimeler

Kaygı, Sosyal kaygı, Sosyal kaygıyla baş etme psiko eğitimi

[The effect of social anxiety management training program on secondary school students]

Öz

Social anxiety is one of the most serious psychological problems of students. That is
why it is necessary to apply group psychological counseling for students with higher social
anxiety in order to enhance their ability to manage and cope with their anxiety. This study is
useful to help students discover the sources of their anxiety so they can control it.
This research investigated the effect of social anxiety management training
programson6P
thP and 7P
thP grade secondary school students. The following hypotheses were
derived from this goal:
1. There is no significant difference between the experimental group and control
group in terms of pre-test.
2. There is no significant difference between the control group pre-test and control
group post-test.
3. There is a significant difference between the experimental group post-test and
control group post-test.
4. There is a significant difference between the experimental group pre-test and
experimental group post-test.

Anahtar Kelimeler

Anxiety, Social-anxiety, Social-anxiety training

Kaynakça

• Aydın, A. (2006). Ergenlerde sosyal anksiyeteyi azaltmaya yönelik bilişsel-davranışçı bir müdahale programının etkililiğinin değerlendirilmesi. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• Beck, T. A. (2005). Bilişsel terapi ve duygusal bozukluklar (Çev: A. Türkcan). İstanbul: Litera Yayıncılık.
• Demir, T. (1997). Çocuk ve ergenlerde sosyal fobi: epidemiyolojik bir çalışma. Tıpta Uzmanlık Tezi. İstanbul Üniversitesi Tıp Fakültesi, Çocuk Psikiyatrisi Ana Bilim Dalı, İstanbul.
• Dilbaz, N. (1997). Sosyal fobi. Psikiyatri Dünyası, 1, 18-24.
• Doğan, T. (2009). Bilişsel ve kendini değerlendirme süreçlerinin sosyal anksiyete açısından incelenmesi. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adapazarı.
• Gümüş, E. A. (2006). Sosyal kaygı ile başa çıkma. Ankara: Nobel Yayınları.
• Kalkan, N. (2008). Ergenlerde bilişsel yapılar ve sosyal kaygı arasındaki ilişkinin bilişseldavranışçı yaklaşım açısından yorumlanması. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
• Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Özer, A.K. (2004). “Ben değeri” tiryakiliği. İstanbul: Sistem Yayıncılık.
• Palancı, M. (2004). Üniversite öğrencilerinin sosyal kaygı problemlerini açıklama ve gidermeye yönelik gerçeklik terapisi oryantasyonlu bir yardım modelinin geliştirilmesi. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Karadeniz Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Trabzon.
• Sevinçok, L., Şahin, M., Yüksel, N. (1998). Sosyal fobi ve çekingen kişilik bozukluğu: sosyal fobili bir grup hasta üzerinde kavramsal bir tartışma. Türk Psikiyatri Dergisi, 9 (1), 38- 42.
• Solmaz, M., Sayar, K., Özer, A. Ö, Öztürk, M. & Acar, B. (2000). Sosyal fobi hastalarında aleksitimi, umutsuzluk, depresyon: Kontrollü bir çalışma. Klinik Psikiyatri, 3, 235-241.
• Türkçapar, M. H. (1999). Sosyal fobinin psikolojik kuramı. Klinik Psikiyatri Dergisi, 2, 247-253.
• Yolaç, P. (1996). Sosyal fobi ve bilişsel-davranışçı tedavi yaklaşımları. (Edt: I. Savaşır, G. Boyacıoğlu, E. Kabakçı). Bilişsel-davranışçı terapiler. Ankara: Türk Psikologlar Derneği Yayınları