Lise öğrencilerinin düşünme stillerinin çeşitli değişkenler acısından incelenmesi

Yıl 2013, Cilt: 3 Sayı: 1, 165 - 184, 01.04.2013

Özden Demir Devrim Erginsoy Osmanoğlu

Öz

Araştırmanın amacı düşünme stilleri envanterinin geçerlilik ve güvenirlilik çalışmasını yeniden yapıp, Kars ili merkez ilçesinde Genel ve Anadolu liselerine devam eden öğrencilerinin düşünme stillerini bazı sosyo-demografik değişkenler açısından incelemektir. Bu amaç doğrultusunda Kars ili merkez ilçesinde Genel ve Anadolu liselerine devam eden lise öğrencilerinin; lise türü, cinsiyet ve sınıf düzeyi açısından düşünme stilleri envanterinin alt ölçekleri arasında anlamlı farklılığın olup olmadığı incelenmiştir. Bu bağlamda çalışma tarama modelindedir. Araştırmada veri toplama aracı olarak Fer (2005) tarafından Türkçeye uyarlanan Düşünme Stilleri Envanteri kullanılmıştır. Bu çalışma için Düşünme Stilleri Envanterinin 313 öğrenci ile yapılan uygulaması sonucunda ise beş alt ölçekli maddelik formunun toplamda Cronbach Alfa güvenirlilik değeri .97’dir. Araştırma sonucunda öğrencilerin algıladıkları iş görüler düzeyi, yasayapıcı, yürütmeci, yargılayıcı ve toplam boyutlarında lise türlerine göre anlamlı biçimde farklılaşmamaktadır. Ancak sınıf düzeyine göre yargılayıcı ve toplam boyutlarında anlamlı bir farklılaşma görülmektedir

Anahtar Kelimeler

Okul, Öğrenme, Düşünme Stilleri

An investigation of high school students’ thinking styles in terms of various variables

Öz

Review of literature at both national and international level shows that a number of
qualitative and quantitative studies have investigated the relationship of thinking styles with
several variables (gender, age, grade level, academic success, learning styles, and
metacognition). For instance, Sünbül (2004) evaluated the Thinking Styles Questionnaire
(TSQ) in terms of language equivalence, validity, and reliability and found the reliability coefficiency in relation to internal consistency and score stableness to be at sufficient level.
Sofo (2005) investigated Chinese leaders’ views on thinking processes, things they
value in thinking styles, and their thinking preferences. Balgamış and Baloğlu (2010)
analysed the thinking styles of education directors in the city of Tokat and searched how
thinking styles change according to variables such as age, gender, years of experience, and
school type. The study was conducted with 241 school directors who were recruited using
convenience sampling method. Findings show that directors mostly preferred hierarchic,
executive, and external thinking styles and the least preferred thinking styles were found to
be conservative, oligarchic, and local thinking styles. Independent variable dimensions also
demonstrated statistically significant differences. Tok and Sevinç (2010) investigated the
effects of the thinking skills education program on pre-school prospective teachers’
perceptions concerning their critical thinking and problem solving skills. The thinking skills
education program used in the study was based on Robert J. Sternberg’s Theory of
Successful Intelligence. Results indicate that all post-test scores of the education group in the
Critical Reasoning Power Scale, except for ‚commenting,‛ were higher than the scores in the
pre-test. Post-test scores of the education group were found to be statistically higher than the
post-test scores of both groups in the Critical Reasoning Power Scale total scores. Palut (2008)
investigated the relationship between parent attitudes and thinking styles proposed in the
framework of ‚Mental Self Government‛ by Sternberg (1995). Results show that there is a
positive relationship between providing children with attitudes that enhance
care/psychological autonomy and children’s critical, innovative, and hierarchical thinking
styles.

Anahtar Kelimeler

School, Learning, Thinking Styles

Kaynakça

• Akkurt, D. (2001). Düşünme ve yaratıcılık. http://www.ak-kurt.com/dy.html. İndirme Tarihi: 11.07.2012.
• Balgamış, E. & Baloğlu, M. (2010). Eğitim yöneticilerinin düşünme stilleri açısından çeşitli değişkenlere göre incelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 38, 1-10.
• Buluş, M. (2000). Öğretmen adaylarında yükleme karmaşıklığı, düşünme stilleri ve bilişsel tutarlılık tercihinin bazı psikososyal özellikler ve akademik başarı çerçevesinde incelenmesi. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• Cano-Garcia, F. & Hughes, E. H. (2000). Learning and thinking styles: An analysis of their interrelationship and Influence on academic achievement. Educational Psychology, 20, 413-430.
• Çokluk, Ö., Şekercioğlu, G. & Büyüköztürk, Ş. (2010). Sosyal bilimler için çok değişkenli istatistik: SPSS ve LISREL Uygulamaları. Ankara: Pegem Akademi.
• Çoşkuner, Z., Gacar, A. & Yanlıç, N. (2012). Beden eğitimi ve spor öğretmen adaylarının düşünme stillerinin değerlendirilmesi. Spor ve Performans Araştırmaları Dergisi, 3 (1), 25-32.
• DeVellis, R. F. (2003). Scale development: theory and applications. Second Edition. Thousand Oaks: SAGE Publications.
• Doğanay, A. & Ünal, F. (2006). Eleştirel düşünmenin öğretimi. İçerik türlerine dayalı öğretim (Edt: A. Şimşek) Ankara: Nobel Yayıncılık, 209-264.
• Doğanay, A., Akbulut-Taş, M. & Erden, Ş. (2007). Üniversite öğrencilerinin bir güncel tartışmalı konu bağlamında eleştirel düşünme becerilerinin değerlendirilmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 52, 511-546.
• Duru, E. (2002). Öğretmen adaylarında kişi-durum yaklaşımı bağlamında yardım etme davranışı eğilimi empati ve düşünme stilleri ilişkisi ve bu değişkenlerin bazı psiko- sosyal değişkenler açısından incelenmesi. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• Duru, E. (2004). Düşünme stilleri: Kavramsal ve kuramsal çerçeve. Eğitim Araştırmaları Dergisi, 14, 171-186.
• Fer, S. (2005). Düşünme stilleri envanterinin geçerlik ve güvenirlik çalışması. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri Dergisi, 5 (2), 433-461.
• Fer, S. (2007). What are the thinking styles of Turkish student teachers? Teachers College Record, 109 (6), 1488-1516.
• Jöreskog, K. & Sorbom, D. (1993). LISREL 8: Structural equation modeling with the SIMPLIS command language. Chicago: Scientific Software International/Erlbaum.
• Kalaycı, Ş. (Edt.). (2009). SPSS uygulamalı çok değişkenli istatistik teknikleri. Ankara: Asil Yayın Dağıtım.
• Kazancı, O. (1989). Eğitimde eleştirici düşünme ve öğretimi. İstanbul: Kazancı Kitap A.Ş.
• Palut, B. (2008). Düşünme stilleri ve anne baba tutumları arasındaki ilişki. Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, 24, 1-11.
• Park, S. K., Park, K. H. & Choe, H. S. (2005). The relationship between thinking styles and scientific giftedness in Korea. The Journal of Secondary Gifted Education, 16, 87–97.
• Sofo, F. (2005). Thinking styles of modern Chinese leaders: Independence and exploration in historically conditional China. Australian Journal of Adult Learning, 45 (3), 305-330.
• Sümer, N. (2000). Yapısal eşitlik modelleri: temel kavramlar ve örnek uygulamalar. Türk Psikoloji Yazıları, 3 (6), 49-74.
• Sünbül, A. M. (2004). Düşünme stilleri ölçeğinin geçerlik ve güvenirliği. Eğitim ve Bilim Dergisi, 29 (132), 25-42.
• Tok, E. & Sevinç, M. (2010). Düşünme becerileri eğitiminin eleştirel düşünme ve problem çözme becerilerine etkisi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 27, 67-82.
• Tok, E. & Sevinç, M. (2012). Düşünme becerileri eğitiminin okul öncesi öğretmen adaylarının yaratıcı düşünme becerilerine etkisi. Eğitim ve Bilim Dergisi, 37 (164), 204-222.
• Tufan, S. & Coşkun G. (2009). Müzik eğitimi anabilim dalı öğrencilerinin düşünme stilleri. 8. Ulusal Müzik Eğitimi Sempozyumu. 23–25 Eylül, 2009. OMÜ.
• Zhang, L. F. & Sachs, J. (1997). Assessing thinking styles in the theory of mental self- government: A Hong Kong validity study. Psychological Reports, 81, 915-928.
• Zhang, L. F. & Stenberg, R. J. (2001). Thinking styles across cultures: Their relationships with student learning. Perspectives on thinking, learning and cognitive styles. (Edt: R. J. Sternberg & L. Zang). USA: Lawrance Erlbaum Associates, Publishers. pp. 197-227.
• Zhang, L. F. & Sternberg, R. J. (1998). Thinking styles, abilities and academic achievement among Hong Hong University students. Educational Research Journal, 13 (1), 41-62.
• Zhang, L. F. (1999). Further cross-cultural validation of the mental self-goverment. The Journal of Psychology, 133, 165-181.
• Zhang, L. F. (2001). Thinking styles and personality types revisited. Personality and Individual Differences, 31, 883-884.
• Zhang, L. F. (2006). Thinking styles and the big five personality traits. Personality and Individual Differences, 40, 1177–1187.