[Öğretmen adaylarına yönelik sözlü anlatım öz yeterlik inancı ölçeğinin geliştirilmesi]

Yıl 2016, Cilt: 6 Sayı: 1, 63 - 86, 01.04.2016

Aytunga Oğuz

Öz

Bir öğretmende bulunması gereken mesleki niteliklerden birisi etkili iletişim kurma
becerisidir. Etkili iletişim kurabilmenin yolu ise açık ve kolay anlaşılır bir dil kullanmaktır.
Derste verilmek istenen mesajın anlaşılması öğretmenin sunuş becerilerini kullanma niteliği
ile ilişkilidir (Demirel, 2011). Öğretmenin öğrencilere model olması, rehberlik etmesi,
ipuçları vermesi ve derse katılımlarını sağlaması; pekiştireçler ve dönütler vermesi; duygu
ve düşüncelerini açık ve anlaşılır bir biçimde paylaşabilmesi sözlü ve yazılı dili etkili
kullanmasına bağlıdır. Bu açıdan, öğretmen, sınıfta verimli bir iletişim ortamı
oluşturabilmeli ve dili etkili bir biçimde kullanabilmelidir (Kavcar, 1998). Bir toplumda
kullanılan dil, evreni, doğa olaylarını, duygu ve düşünceleri, insanlar arasındaki ilişkileri
kendince, kendine yeterli bir biçimde anlatmaya; açığa vurmaya yarayan bir araçtır (Aksan,
2003). Bireylerin dili etkili kullanabilmeleri anlama ve anlatma becerilerini geliştirmelerine
bağlıdır. Anlama, okuma ve dinleme; anlatma da konuşma ve yazma becerilerine dayalıdır.
Anlatım becerilerinden olan sözlü anlatım (konuşma) becerisi, bireyin duygu ve
düşüncelerini sözle bildirmesidir. Doğru ve düzgün konuşma, doğru ve düzgün yazmanın
da temelini oluşturmaktadır (Kavcar, Oguzkan & Sever, 1995).

Anahtar Kelimeler

Sözlü anlatım, öz yeterlik inancı, ölçek geliştirme, öğretmen adayı

Development of oral expression self-efficacy belief scale for pre-service teachers

Öz

This study aims to develop a scale to identify the oral expression self-efficacy beliefs of preservice teachers. The participants of this study consist of 426 students studying in faculty of education. During the process of the scale development, related literature was reviewed, a pool of items was created, experts’ opinions’ were collected, a pilot study was carried out and reliability and validity of the scale were measured. As a result of the exploratory (EFA) and confirmatory (CFA) factor analyses, the scale was determined to have 29 items. Factor loadings were valued from .50 to .76. Item-total correlation of the scale ranged from .30 to .69. The scale was identified to be one-dimensional which had a structure of 4 factors. Total variance explained by these four factors was 52%. χ2/df ratio was found to be 3.05 as a result of CFA. According the confirmatory factor analysis (CFA), the goodness of fix indexes were calculated as follows: CFI=.97, IFI=.97, SRMR=.06, RMSEA=.07 (90%, GA=.065; .074). The distinctiveness of the items was found to be significant as a result of 27% sub group and 27 % super group independent groups t-test. It was determined that the scale has one dimension but four factors. Cronbach’s alpha coefficients of the factors were calculated to range from .70 to .89. Cronbach’s alpha of the total scale was calculated as .94. As a result of these findings, it can be asserted that the scale is a - valid and reliable tool that can be used to identify the oral expression self-efficacy beliefs of pre-service teachers

Anahtar Kelimeler

Oral expression, Self-efficacy, Scale development, Pre-service teacher

Kaynakça

• Akkaya, A. (2012). Öğretmen adaylarinin konuşma sorunlarına ilişkin görüşleri. Mustafa Kemal Universitesi Sosyal Bilimler Enstitusu Dergisi, 9(20), 405-420.
• Aksan, D. (2003). Türkçenin gücü: Türk dilinin zenginliklerine tanıklar. Ankara: Bilgi.
• Ari, G. (2006). Konuşma öğretimi. Yeni öğretim programına göre kuramdan uygulamaya Türkce öğretimi. (Ed: C. Yildiz). Ankara: Pegem Akademi. pp. 153-178.
• Bandura, A. (1994). Self-efficacy. Encyclopedia of human behavior, 4.(Ed: V. S. Ramachaudran). New York: Academic Press. pp. 71-81.
• Bandura, A. (2006). Guide for creating self-efficacy scales. Self-efficacy beliefs of adolescents (Eds: F. Pajares & T. C. Urdan). Greenwich, Connecticut: Information Age Publication. pp. 307-337.
• Basaran, M., & Erdem, I. (2009). Öğretmen adaylarının güzel konuşma becerisi ile ilgili görüşleri üzerine bir araştırma. Kastamonu Egitim Dergisi, 17(3), 743-754.
• Bikmaz, F. H. (2005). Öz yeterlik inançlari. Eğitimde bireysel farklılıklar. (Ed: Y. Kuzgun & D. Deryakulu). Ankara: Nobel. pp. 289-314.
• Buyukozturk, S. (2005). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. Ankara: Pegem Akademi.
• Ceran, D. (2012). Türkçe öğretmeni adaylarının konuşma eğitimi dersine yönelik tutumlarının degerlendirilmesi. The Journal of Academic Social Science Studies, 5(8), 337-358.
• Cintas-Yildiz, D. & Yavuz, M. (2012). Etkili konuşma ölçegi: Bir ölcek geliştirme çalışması. Turkish Studies, 7(2), 319-334.
• Demirel, O. (2011). Öğretme sanatı: Öğretim ilke ve yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi.
• Demirel, O. & Sahinel, M. (2006). Türkçe öğretimi. 7. Ankara: Pegem Akademi.
• Ekinci, N. (2012). Teacher self-efficacy beliefs of candidate teachers in education faculty and pedagogical formation program. Educational Process: International Journal, 1(1-2), 19- 28.
• Erkus, A. (2003). Psikometri üzerine yazılar. Ankara: Türk Psikologlar Derneği.
• Ferla, J., Valcke, M., & Cai, Y. (2009). Academic self-efficacy and academic self-concept: Reconsidering structural relationships. Learning and Individual Differences, 19, 499– 505.
• Kavcar, C. (1998). Türkçe eğitimi ve sorunlar. Ankara: Dil Dergisi.
• Kavcar, C., Oguzkan, F., & Sever, S. (1995). Türkce öğretimi: Türkce ve sınıf oğretmenleri için. Ankara: Engin.
• Kline, P. (1994). An easy guide to factor analysis. New York: Routledge.
• Klein, P. (1998). Standards for Teacher Tests. Journal of Personnel Evaluation in Education, 12(2), 123-138.
• Kline, R. B. (2011). Principles and practice of structural equation modeling. New York: The Guilford.
• Maddux, J. E. (2002). Self-efficacy: The power of believing you can. Handbook of positive psychology. (Eds: C. R. Snyder & S. Lopez). New York: Oxford University Press. pp. 335-343.
• Oguz, A. (2009). Öğretmen adaylarının sözlü ve yazılı anlatım becerilerine ilişkin öz yeterlik algıları. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 8(30), 18-42.
• Pajares, F. (1996). Self-efficacy beliefs in academic settings. Review of Educational Research, 66(4), 543-578.
• Pajares, F. & Johnson, M. J. (1996). Self efficacy belief in writing of high school students: A path analysis. Psychology in the Schools, 33, 163-175.
• Pajares, F. & Schunk, D. H. (2001). Self-beliefs and school success: Self efficacy self concept and school achievement. Perception. (Ed: R. Riding & S. Rayner). London: Ablex Publishing.pp. 239-266.
• Pett, M. A., Lackey, N. R., & Sullivan, J. J. (2003). Making sense of factor analysis: The use of factor analysis for instrument development in health care research. CA: Sage.
• Sallabas, M. E. (2011). Aktif öğrenme yönteminin ilköğretim ikinci kademe oğrencilerininkonuşma becerilerine etkisi (Unpublished doctoral dissertation). Gazi University, Ankara.
• Sargin, M. (2006). İlkogretim oğrencilerinin konuşma becerilerinin değerlendirilmesi: Muğla ili örneği (Unpublished master’s thesis). Mugla University, Mugla.
• Schermelleh-Engel, K., Moosbrugger, H., & Muller, H. (2003). Evaluating the fit of structural equation models: Test of significance and descriptive goodness-of-fit measures. Methods of Psychological Research-Online, 8(2), 23-74.
• Schumacker, R. E., & Lomax, R. G. (2004). A beginner’s guide to structural equation modeling. Mahway, New Jersey: Lawrence Erlbaum.
• Schunk, D. H. (1991). Self-efficacy and academic motivation. Educational Psychologist, 26(3,4), 207-231.
• Senemoglu, N. (2009). Gelisim öğrenme ve öğretim: Kuramdan uygulamaya. Ankara: Pegem Akademi.
• Sever, S. (1998). Dil ve iletişim: Etkili yazılı ve sözlü anlatım. Ankara Universitesi Egitim Bilimleri Fakultesi Dergisi, 31(1), 51-66.
• Sevim, O. (2012). Öğretmen adaylarına yönelik konuşma kaygısı ölceği: Bir geçerlik ve güvenirlik çalışması. Turkish Studies, 7(2), 927-937.
• Simsek, O. F. (2007). Yapısal eşitlik modellemesine giriş (Temel ilkeler ve Lisrel uygulamaları). Ankara: Ekinoks.
• Sonmez, V. (2005). Program geliştirmede öğretmen elkitabı. Ankara: Anı.
• Sumer, N. (2000). Yapısal eşitlik modelleri. Türk Psikoloji Yazıları, 3(6), 49-74.
• Sunbul, A. M. (2003). Bir meslek olarak ogretmenlik. Ogretmenlik meslegine giris. (Eds: O. Demirel & Z. Kaya). Ankara: Pegem Akademi. pp. 243-277.
• Tavsancil, E. (2002). Tutumların ölcülmesi ve SPSS ile veri analizi. Ankara: Nobel.
• Temizyurek, F., Erdem, İ., & Temizkan, M. (2012). Konuşma eğitimi. Ankara: Pegem Akademi.
• Tezbasaran, A. (1997). Likert tipi ölcek gelistirme kılavuzu. Ankara: Türk Psikologlar Dernegi.
• Thompson, B. (2000). Ten commandments of structural equation modeling. Reading and understanding more multivariate statistics. (Eds: L. G. Grim & P. R. Yarnold). Washington, DC: American Psychological Association.pp. 261-283.
• Tosun, D. & Aydin, İ. S. (2013). Konuşma eğitimine yönelik hazırlanan kitaplarda yer alan ses özellikleri konularının değerlendirilmesi. Buca Egitim Fakültesi Dergisi, 35, 15-32.
• Turgut, F. & Baykul, Y. (1992). Ölçekleme teknikleri. Ankara: OSYM.
• Yelok, V. S. & Sallabas, M. E. (2009). Ögretmen adaylarının sözlü anlatım dersine ve sözlü anlatıma yönelik tutumlarının değerlendirilmesi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 7(3), 581-606.
• Zimmerman, B. J. (2000). Self-efficacy: An essential motive to learn. Contemporary Educational Psychology, 25, 82-91.