Sınıf öğretmeni adaylarına göre sosyal bilgiler dersinde küresel vatandaşlık

Yıl 2014, Cilt: 4 Sayı: 2, 145 - 162, 01.10.2014

Ömür G. Bayır Nur Leman Göz Mahmut Bozkurt

Öz

Bilgi ve iletişim teknolojilerinin hızla geliştiği günümüzde öğrencilerden kazanması beklenen beceriler de değişmektedir. Bu becerilerin kazandırıldığı derslerden biri de Sosyal Bilgiler Dersidir. Geçmişten günümüze Sosyal Bilgiler Dersi öğrencilere vatandaşlık becerilerini kazandırmaya çalışmaktadır. Ancak, küreselleşen dünya ile birlikte öğrencilerin küresel bilgi, beceri ve değer sahibi olmaları da büyük önem kazanmıştır. Bu bağlamda, çalışmanın amacı sınıf öğretmenliği öğretmen adaylarının Sosyal Bilgiler Dersinde küresel vatandaşlık eğitimine ilişkin görüşlerini ortaya koymaktır. Araştırma nitel verilere dayalı betimsel bir çalışmadır. Araştırmanın katılımcılarını Anadolu Üniversitesi Eğitim Fakültesi Sınıf Öğretmenliği Programı dördüncü 4. sınıfta öğrenim gören 78 öğretmen adayı oluşturmaktadır. Araştırma verileri araştırmacılar tarafından geliştirilen yapılandırılmış görüşme formu kullanılarak toplanmıştır. Toplanan nitel verilerin analizinde betimsel analizi tekniği kullanılmıştır. Araştırmada toplanan verilerin analiz sonuçlarına göre sınıf öğretmeni adaylarının küresel vatandaşlıkla ilgili görüşleri vatandaşlığın kavramsal boyutu, birey boyutu ve ülkeler boyutu olmak üzere üç tema altında toplanmıştır. Öğretmen adaylarının küresel vatandaşın sahip olması gereken özelliklerine ilişkin görüşleri incelendiğinde, küresel vatandaşın sahip olması gereken özellikleri “bilgi ve anlayış, beceri, değer ve tutum” olmak üzere üç boyutta ele aldıkları belirlenmiştir. Öğretmen adaylarının büyük bir bölümü küresel vatandaşlık eğitimine Sosyal Bilgiler dersinin katkı sağladığını düşünmektedir. Sosyal Bilgiler dersinde etkili küresel vatandaşlık eğitimine yönelik öğretmen adayları dersin yapısına, amacına, içeriğine ve öğretme-öğrenme sürecine yönelik öneriler sunmuşlardır

Anahtar Kelimeler

İlkokul, Sosyal bilgiler, Küresel vatandaşlık

Elementary teacher candidates' views on global citizenship in social studies course

Öz

Globalization has brought the necessity of training global citizens who are aware of
the world’s problems and who can produce solutions for these problems. Global citizenship
consists of principles such as making decisions in social, economic, cultural and political
areas at the national and international scale; promoting gender, racial, ethnic, national and
religious equality; and making sacrifices for common interests. Oxfam (2006) defined global
citizens as individuals who are aware of their own responsibilities as citizens of a broad
world, value diversity and respect it, and react to social injustice. It is also stated that global
citizens are individuals who take responsibility and act to make the world a fair and
sustainable place. Training people who can take responsibility on a global scale and thus
have a global perspective is only possible through effective global citizenship education.
"Global citizenship education" requires training active and responsible individuals as world
citizens. The Social Studies course plays an important role in training active citizens and is
aimed at training individuals to be equipped with both national and global values (Kan,
2012). In this sense, revealing future teachers' perceptions related to global citizenship
education is of great importance in terms of shaping the practices in the area. In particular,
there is a need for revealing the views of elementary teachers who would teach at elementary
schools as being a prominent part of improving the training of basic life skills.
This study purposed to examine elementary teacher candidates' views on global
citizenship in the Social Studies course. The following research questions were addressed
based on this purpose: 1) What are elementary teacher candidates' views on global
citizenship? 2) What are elementary teacher candidates' views on the function of the Social
Studies course in global citizenship education? 3) What are elementary teacher candidates'
suggestions related to global citizenship education in the Social Studies course?

Anahtar Kelimeler

Elementary school, Social sciences, Global citizenship

Kaynakça

• Bozkurt, M. (2013). Sınıf öğretmenlerinin Sosyal Bilgiler dersi bağlamında küresel eğitime ilişkin görüşleri. Anadolu Üniversitesi. Eğitim Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 6, 44-55.
• Ersoy, A. F. (2007). Sosyal bilgiler dersinde öğretmenlerin etkili vatandaşlık eğitimi uygulamalarına ilişkin görüşleri. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Anadolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
• Gibson, K. L., Rimmington, G. M. & Landwehr-Brown, M. (2008). Developing global awareness and responsible world citizenship with global learning. Roeper Rewiev, 30 (1), 11-23.
• Gül, T. (2008). Küreselleşme sürecinde sınıf öğretmenlerinin toplumsal gelişmelere uyum sağlaması açısından hizmetiçi eğitimin önemine ilişkin algıları. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• Kaçmazoğlu, H. B. (2002). Doğu-batı çatışması açısından globalleşme. Eğitim Araştırmaları Dergisi, 6, 44-55.
• Kan, Ç. (2012). Sosyal bilgiler eğitiminde küresel vatandaşlık. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 26, 25-30.
• Lee, W. O. & Leung, S. W. (2006). Global citizenship education in Hong Kong and Shanghai secondary schools: ideals, realities and expectations. Citizenship Teaching and Learning, 2 (2), 68-84.
• MEB (2005). İlköğretim sosyal bilgiler dersi 6. ve 7. sınıflar öğretim programı ve kılavuzu. http://ttkb.meb.gov.tr/program2.aspx Erişim Tarihi: 01.09.2014.
• Ortloff, D. H. (2011). Moving the borders: multiculturalism and global citizenship in the German social studies classroom. Educational Research, 53 (2), 137-149
• Oxfam (2006a). Education for global citizenship: A guide for schools. Oxfam Development Education.
• http://www.oxfam.org.uk/coolplanet/teachers/globciti/downloads/gcguide06.pdf Erişim Tarihi: 10.08.2014.
• Oxfam (2006b). Curriculum for global citizenship: a guide for schools. Oxfam Development Education.
• ww.oxfam.org.uk/~/media/Files/Education/Global%20Citizenship/education_for_globa l_citizenship_a_guide_for_schools.ashx Erişim Tarihi: 01.08.2014.
• Özdemir-Özden, D. (2011). İlköğretim okullarında çevresel vatandaşlık eğitimi. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul. Tezcan, M. (2004). Postmodern ve küresel toplumda eğitim. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Yaşar, Ş. (2008). Sosyal bilgiler ve dünya vatandaşlığı. Hayat bilgisi ve sosyal bilgiler öğretimi (Edt: Ş. Yaşar) Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları. ss. 229-245.
• Yıldırım, A. & Şimşek, H.(2005). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.