Davranışsal İktisadın Neoklasik İktisat Fayda Teorilerine Eleştirisi ve Davranışsal İktisatta Fayda-Mutluluk İlişkisi

Yıl 2012, Cilt: 4 Sayı: 2, 55 - 65, 01.12.2012

Hatime Kamilçelebi Hatime Kamilçelebi

Öz

Anahtar Kelimeler

-

DAVRANIŞSAL İKTİSADIN NEOKLASİK İKTİSAT FAYDA TEORİLERİNE ELEŞTİRİSİ VE DAVRANIŞSAL İKTİSATTA FAYDAMUTLULUK İLİŞKİSİ

Öz

Ana akım iktisadi görüşe göre birey, rasyonel davranarak tüketimini optimum
derecede hesaplamakta ve bu şekilde maksimum faydaya ulaşmaktadır. Faydanın
ölçülebilir olduğuna ve ölçülemeyeceğine dair ise kardinal ve ordinal fayda
teorileri bulunmaktadır. Fakat davranışsal iktisat ile ilgili yapılan çalışmalarda
fayda; karar faydası, deneyimlenen fayda (anımsanan fayda ve gerçek zaman
faydası), beklenen fayda, kalıntı fayda (residual utility) ve tanısal fayda
(diagnostic utiliy) olarak ele alınmakta ve bu kavramları açıklayabilmek için
çeşitli deneyler yapılmaktadır. 2002 yılında ekonomi alanında Nobel ödülü alan
psikolog Daniel Kahneman’ın da öncülük ettiği fayda teorilerine ait deneyler ile
kişilerin ne hissettikleri ve mutlu olup olmadıklarına nasıl karar verdikleri
araştırılmıştır. Böylelikle ana akım iktisadın insan yaşamında bir ölçü olarak ele
aldığı fayda kavramının yanında mutluluk kavramının da iktisatta önem kazandığı
görülmektedir

Anahtar Kelimeler

fayda, mutluluk, davranışsal iktisat

Kaynakça

• Bentham, Jeremy, An Introduction to the Principles of Morals and Legislation, In The Works of Jeremy Bentham Volume:1, Elibron Classics, 2005
• Camerer, Colin, George Loewenstein & Drazen Prelec. “Neuroeconomics: How Neuroscience Can Inform Economics” Journal of Economic Literature, 43, 2005.
• Dinler, Zeynel, Mikro İktisat, 22. Bs. Bursa : Ekin Kitabevi Yay. 2011.
• Fehr, Ernst. & F. Colin Camerer, “Social Neuroeconomics: The Neural Circuitry of Social Preferences” Trends in Cognitive Sciences, 11: 10, 2007.
• Gossen, H. H., 1854. The Laws of Human Relations and the Rules of Human Action Derived Therefrom. Blitz, R. C. translated, Cambridge: MIT Press, 1983
• Kahneman, Daniel & Charles A. Schreiber, “Determinants of the Remembered Utility of Aversive Sounds.” Journal of Experimental Psychology: General. 129:1, 2000.
• Kahneman, Daniel & Richard H. Thaler, “Utility Maximization and Experienced Utility”, Journal of Economic Perspectives, Vol: 20, No:I, 2006.
• Kahneman, Daniel, B. Fredrickson, C. M. Schreiber & Donald Redelmeir.“When More Pain is Preferred to Less: Adding a Beter End.” Psychological Science. 4:6, 1993.
• Kahneman, Daniel, Peter P. Wakker & Rakesh Sarin. “Back to Bentham? Explorations of Experienced Utility”, The Quarterly Journal of Economics, May 1997.
• Kahneman, Daniel. “Experienced Utility and Objective Happiness: A moment Based Approach”, Cambridge University Press, 1999.
• Küçükkalay, Abdullah Mesud. İktisadi Düşünce Tarihi, Beta Yay. İstanbul. 2008.
• Menger, Carl. Principles of Economics. 1871. Trans. James Dingwall and Bert F. Hoselitz. Grove City, PA: Libertarian Press, 1994.
• Read, Daniel. “Utility theory from Jeremy Bentham to Daniel Kahneman”, Working Paper, 2004.
• Stanley, W. Jevons. The Theory of Political Economy, 3. edition, London: Macmillan and Co. 1888.
• Trepel, Cristopher, Craig R Fox, & Russell A. Poldrack, “Prospect theory on the brain? Toward a Cognitive Neuroscience of Decision Under Risk” Cognitive Brain Research, 23, 2005.
• Tversky, Amos & Dale Griffin, “Endowment and Contrast in Judgments of Well-being”, Choices Values Frames, New York: Cambridge University press., 2000.
• Ünsal, Erdal. Mikro İktisat, 8. Bs. Ankara: İmaj Yay. 2010
• Walras, Leon. Elements of Pure Economics. Routledge, 2010. Wilkinson, Nick. An Introduction to Behavioral Economics, Palgrave Macmillan, 2008.