Çevre Okuryazarlığı İle İlgili 1992-2012 Yılları Arasında Yayımlanan Çalışmalarda Genel Yönelimlerin Belirlenmesi

Yıl 2015, Cilt: 3 Sayı: 5, 22 - 41, 11.07.2016

Betül Timur Şirin Yılmaz Serkan Timur

Öz

Çevre; canlı ya da canlı topluluklarını yaşamları boyunca etkileyen her türlü, biyotik ve abiyotik (Sosyal, kültürel, tarihsel, iklimsel, fiziksel) faktörlerin tümü olarak tanımlanabilir. Çevresel sorunların açığa çıkması ile birlikte çevre eğitimine verilen önem artmış, çevre okuryazarlığının temel hedeflerinden biri çevre okuryazarlığı olarak belirlenmiştir. Çevre okuryazarlığı bireylerin çevre hakkındaki bilgi, çevreye yönelik tutum ve davranış unsurlarının bileşiminden oluşur. Bu araştırmanın amacı 1992-2011 yılları arasında Türkiye ve dünyada çevre okuryazarlığı ile ilgili yayımlanan makale, yüksek lisans ve doktora tezlerini incelemek ve bu çalışmalardaki genel yönelimleri açığa çıkarmaktır. Araştırmada nitel araştırma yöntemlerinden biri olan betimsel çalışma yöntemi kullanılmıştır. Çalışmada öncelikle çevre okuryazarlığı ile ilgili Türkiye’de ve dünyada yapılan tüm makale, yüksek lisans ve doktora tezlerine ulaşılmaya çalışılmıştır. Yapılan araştırma sonucunda çevre okuryazarlığı ile ilgili yerli ve yabancı 44 makale, 6 yüksek lisans tezi, 5 doktora tezi olarak toplamda 55 çalışma örnekleme dâhil edilmiştir. Analiz aşamasında ise araştırmacıların belirlediği sistematikten faydalanılmıştır. Elde edilen çalışmalar çalışma yılı, örneklem, araştırmada kullanılan desen, veri toplama teknikleri ve deneysel çalışmalardan elde edilen sonuçlar incelenmiştir. Çalışma sonunda elde edilen verilere göre çalışmaya ve gelecek çalışmalara yönelik önerilerde bulunulmuştur

Anahtar Kelimeler

Çevre Eğitimi, Çevre Okuryazarlığı, Betimsel Çalışma

Identifying The General Tendencies in the Articles Master’s and Doctoral Theses Concerning Environmental Literacy Which Were Published Between 1992-2012

Öz

Environmental education with environmental issues has increased the importance of disclosure, one of the goals of environmental education based on environmental literacy. Information about the environment the environmental literacy of individuals is composed of a combination of elements of environmental attitudes and behavior. The purpose of this research is to examine published article, master’s and Ph.D. theses about environmental literacy, in Turkey and in over the world between 1992-2011 reveals the general trends. This is a descriptive study which aims at revealing the general tendencies in the articles, masters and doctoral theses concerning environmental literacy which were published in world and Turkey between 1992 and 2012. 77 articles, masters and doctoral theses related to the subject were reached. These articles, master’s and doctoral theses Yrd. Doç. Dr., Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, [e-mail] Doktora Öğrencisi, Abant İzzet Baysal Üniversitesi, [e-mail] Yrd. Doç. Dr., Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, [e-mail] were included in the sample were examined in terms of the year of the study, the sample, the method of the study, the data collection techniques and the results of experimental studies. The findings that were obtained as a result of the analyses carried out were presented in tables, and the results below were reached. In the light of the findings obtained as a result of this study, suggestions were made as to this study and also as intended for the researchers who are going to study subjects related to environmental education

Anahtar Kelimeler

Environmental Education, Environmental Literacy, Descriptive Study

Kaynakça

• Altınöz, N. (2010). Fen bilgisi öğretmen adaylarının çevre okuryazarlık düzeyleri. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Sakarya Üniversitesi.
• Bacanak, A., Değirmenci, S., Karamustafaoğlu, S. ve Karamustafaoğlu, O. (2011). E-dergilerde yayınlanan fen eğitimi makaleleri: Yöntem analizi. Türk Fen Eğitimi Dergisi, 8(1).
• Çalık, M., Ünal, S., Coştu, B. ve Karataş, F. Ö. (2008). Trends in Turkish Science Education. Essays in Education, Special Edition.
• Erdoğan, M., Marcinkowski, T., & Ok, A. (2009). Content analysis of selected features of K‐8 environmental education research studies in Turkey, 1997–2007. Environmental Education Research, 15(5), 525-548.
• Erdoğan, M., & Ok, A. (2011). An assessment of Turkish young pupils’ environmental literacy: A nationwide survey. International Journal of Science Education, 33(17), 2375–2406.
• Erkuş, A. (2009). Davranış bilimleri için bilimsel araştırma süreci. (2. Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık
• Flowers, A. L. (2007). An experiential environmental education: An exploration of grade eight students environmental attitudes, behaviors and emotions. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Dalhousie University.
• Goldman, D., Yavetz, B., & Pe’er, S. (2006). Environmental literacy in teacher training in Israel: Environmental behavior of new students. The Journal of Environmental Education, 38(1), 3- 22.
• Hsu, S. J., & Roth, R. E. (1998). An assessment of environmental literacy and analysis of predictors of responsible environmental behavior held by secondary teachers in the Hualien Area of Taiwan. Environmental Education Research, 4(3).
• Karadağ, E. (2010). Eğitim bilimleri doktora tezlerinde kullanılan araştırma modelleri:Nitelik düzeyleri ve analitik hata tipleri. Educational Administration: Theory and Practice, 16(1), 49-71.
• Karasar, N. (2010). Bilimsel araştırma yöntemi. (21. Basım) Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Kışoğlu, M. (2009). Öğrenci merkezli öğretimin öğretmen adaylarının çevre okuryazarlığı düzeyine etkisinin araştırılması. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Atatürk Üniversitesi, Erzurum.
• Leiserowitz, A. A., Kates, R. W., & Parris, T. M. (2004). Sustainability values, attitudes, and behaviors: A review of multi-national and global trends. Center for International Development at Harvard University, Working Papers, 113.
• Morrone, M., Mancl, K., & Carr, K. (2001). Development of a metric to test group differences in ecological knowledge as one component of environmental literacy. The Journal of Environmental Education, 32(4), 33-42.
• Pe’er, S., Goldman, D., & Yavetz, B. (2007). Environmental literacy in teacher training: Attitudes, knowledge, and environmental behavior of beginning students. The Journal of Environmental Education, 39(1).
• Roth, C. E. (1968). Curriculum Owerwiev for Developing Environmentally Literate Citizens.(ERIC Reproduction Service No. ED 032982).
• Roth, C. E. (1992). Environmental Literacy: Its roots, evolution and directions in the 1990s. ED 348235. Retrieved October 5, 2012, from ERIC databases.
• Roth, C. E. (2002). A Questioning framework for shaping environmental literacy (US, Earthlore Associates & The Center for Environmental Education of Antioch New England Institute). http://www.antiochne.edu/anei/download/82_questioning.pdf 05.11.2012 tarihinde adresinden alınmıştır.
• Şimşek, A., Özdamar, N., Becit, G., Kılıçer, K., Akbulut, Y. ve Yıldırım. Y. (2008). Türkiye’deki eğitim teknolojisi araştırmalarında güncel eğilimler. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19(1), 439- 458.
• Tatlı, S. ve Adıgüzel, O. C. (2012). Türkiye’deki lisansüstü karşılaştırmalı eğitim tezlerinin çok boyutlu bir incelemesi. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 12(1), 143- 150.
• Tavşancıl, E., Çokluk, Ö., Gözen Çıtak, G., Kezer, F., Yalçın Yıldırım, Ö., Bilican, S., Büyükturan, E., B., Şekercioğlu, G., Yalçın, N., Erdem, D. ve Özmen, D. T. (2010). Eğitim bilimleri enstitülerinde tamamlanmış lisansüstü tezlerin incelenmesi (2000- 2008). Ankara Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri, Ankara.
• Teksöz, G., Şahin, E. ve Ertepınar, H. (2010). Çevre okuryazarlığı, öğretmen adayları ve sürdürülebilir bir gelecek. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi, 39, 307-320.
• Uğur Erdoğmuş, F. (2009). In partial fulfillment of the requirements for the degree of master of science in computer education and instructional technology. Unpublished Master’s Thesis, Middle East Technical University, Ankara.
• Venkarataman, B. (2008). Why environmental education? Environment Magazine, 50(5). Yang, J. S. (1993). Perceptions of pre-service secondary school teachers in Taiwan, the Republic of China, concerning environmental education. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Texas A&M University
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2008). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (6. Basım) Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yıldız, K., Sipahioğlu, Ş. ve Yılmaz, M. (2008). Çevre Bilimi ve Eğitimi. Gündüz Eğitim ve Yayıncılık: Ankara.
• Yücel, A. S. ve Morgil, F. İ. (1998). Yüksek öğretimde çevre olgusunun araştırılması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 14, 84-91.