21. YÜZYILIN SOSYAL BİLGİLER ÖĞRETMEN ADAYLARININ LİSANS EĞİTİMİNDEN BEKLENTİLERİ

Yıl 2019, Cilt: 7 Sayı: 9, 1 - 26, 31.12.2019

Feride Ersoy

Öz

İçinde yaşadığımız 21. yüzyıl bilginin üretiminde ve tüketiminde, insanların yaşam biçimlerinde, değerlerinde ve önceliklerinde hızlı değişimlerin ve dönüşümlerin yaşandığı bir çağın parçasıdır. Teknolojinin hızla ilerlediği, popüler kültür öğelerinin insanların yaşam biçimlerini hızla şekillendirdiği, üretilen bilginin hızla tüketildiği bu yüzyılda eğitimin sürekli gelişme ve kendini güncelleme gereksinimi bulunmaktadır. Eğitim çalışmaları farklı açılardan bu gelişme ve güncelleme gereksinimini gidermeye katkıda bulunmaktadır. Öğretmen yetiştirme üzerine yapılan eğitim çalışmaları toplumun öncüsü olarak kabul edebileceğimiz öğretmenlerin eğitim sürecindeki beklentilerini ve ihtiyaçları belirlemeye katkı sağlayabilir. Özellikle eğitimin bizzat muhatabı olan öğretmen adaylarının temel eğitim sürecini oluşturan lisans eğitiminden beklentilerini öğrenmek, mevcut öğretmen eğitiminin geliştirilmesi gereken yönlerinin tespit edilmesi bakımından önem arz etmektedir.
Bu çalışmanın amacı 21. yüzyılın sosyal bilgiler öğretmen adaylarının lisans eğitiminden neler beklediğini ortaya koymaya çalışmaktır. “21. yüzyılın sosyal bilgiler öğretmen adaylarının lisans eğitiminden beklentileri nelerdir?” sorusuna yanıt aranmıştır. Çalışma nitel araştırma prosedürüne uygun tasarlanmıştır. Evrene genelleme kaygısı güdülmediğinden örneklem seçimine gidilmemiştir. Çalışmaya gönüllü olarak katılabileceğini ifade eden öğretmen adaylarının tamamıyla çalışılmıştır. Çalışma grubu 2017-2018 akademik yılı bahar döneminde Burdur Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilgiler Öğretmenliği lisans programında ikinci ve üçüncü sınıfta eğitimine devam eden 52 öğretmen adayından oluşmaktadır. Çalışmanın temel verileri, araştırmacı tarafından, ilgili uzman görüşleri de alınarak geliştirilen, 6 açık uçlu sorudan oluşan form aracılığıyla toplanmıştır. Çalışmada 52 öğretmen adayı tarafından yazılı olarak doldurulan veri toplama formuna ek olarak 10 öğretmen adayı ile mülakat yapılarak veri çeşitlemesi yapılmıştır. Çalışma verileri, içerik analizi ve betimsel analiz ile çözümlenmiştir. Analiz sonucunda sosyal bilgiler öğretmen adaylarının beklentileri müfredat, eğitim ve öğretim süreci, değerlendirme süreci, akademisyen nitelikleri, edinilmesi beklenen kazanımlar ve mesleğe giriş ve atama sistemi boyutlarında açıklanmaya çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Sosyal Bilgiler, Öğretmen Eğitimi, Eğitim

Kaynakça

• 1. Abazaoğlu, İ., Yıldırım, O. ve Yıldızhan, Y. (2016). Geçmişten günümüze Türk eğitim sisteminde öğretmen yetiştirme. Uluslararası Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 4(6), 143-160.
• 2. Arsal, Z. (2016). Ülkemizi 21. yüzyıla hazırlayacak ve kalkındıracak öğretmen tipinin özellikleri. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 4(1), 99-116.
• 3. Azar, A. (2011). Türkiye’deki öğretmen eğitimi üzerine bir söylem: nitelik mi, nicelik mi? Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, 1(1), 36-38.
• 4. Azar, A. (2003). Okul deneyimi ve öğretmenlik uygulaması derslerine ilişkin görüşlerinin Yansımaları. Milli Eğitim, 159, 181-194
• 5. Cansoy, R. (2018). Uluslararası çerçevelere göre 21.yüzyıl becerileri ve eğitim sisteminde kazandırılması. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 7 (4), 3112-3134.
• 6. Ceylan, T. ve Akkuş, Z. (2010). Okul deneyimi II uygulamalarının öğretmen adayları üzerinde yarattığı davranış değişiklikleri. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(1), 213-226.
• 7. Dağhan, G., Nuhoğlu Kibar, P., Menzi Çetin, N., Telli, E. ve Akkoyunlu, B. (2017). Bilişim teknolojileri öğretmen adaylarının bakış açısından 21. yüzyıl öğrenen ve öğretmen özellikleri. Eğitim Teknolojisi Kuram ve Uygulama, 7(2), 215-235.
• 8. Ersoy, F. (2018). İlham veren sosyal bilgiler öğretmenlerinin ahlaki kimlik profillerinin gömülü teori bağlamında incelenmesi. Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• 9. Kaya, B. ve Ersoy, F. (2011). Geleneksel sınıflarda sosyal bilgiler derinde zaman içinde bilim ünitesinde aktif öğrenme yönteminin öğrenci başarısı ve tutumu üzerine etkisi. Uluslararası Sosyal Bilimler Eğitimi Dergisi, 1(2), 92-103.
• 10. Farmer, A. (2018). Öğrenci-öğretmen ilişkileri, öğretmenlerin alan bilgisi, ve öğretim yeteneğinin farklı motivasyon düzeyine sahip öğrenciler üzerine etkisi. Language Teaching and Educational Research (LATER), 1(1), 13-24.
• 11. Gömleksiz, M. N., Sinan, A. T. ve Doğan, F. D. (2019). Türkçe, Türk dili ve edebiyatı ile çağdaş Türk lehçeleri öğretmen adaylarının 21. yüzyıl becerileri yeterlik algıları. Avrasya Uluslararası Araştırmalar Dergisi, 7 (19), 163-185.
• 12. Gürbüztürk, O. ve Koç, S. (2012). 21. yüzyılda öğretmen adaylarının bilgi okuryazarlık becerilerinin değerlendirilmesi. Education Sciences, 7(1),27-49.
• 13. Gürültü, E., Aslan, M. ve Alcı, B. (2019). Ortaöğretim öğretmenlerinin 21. yüzyıl becerileri kullanım yeterlikleri. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, http://www.efdergi.hacettepe.edu.tr/yonetim/plugins/uploads/files/2972-published.pdf adresinden 27.12.2019 tarihinde erişildi.
• 14. Köğce, D., Özpınar, İ., Mandacı Şahin, S. ve Aydoğan Yenmez, A. (2014). Öğretim elemanlarının 21. yüzyıl öğrenen standartları ve yaşam boyu öğrenmeye ilişkin görüşleri. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 22, 185-213.
• 15. MEB (2018). Sosyal bilgiler öğretim programı. http://mufredat.meb.gov.tr/Dosyalar/201812103847686-SOSYAL%20B%C4%B0LG%C4%B0LER%20%C3%96%C4%9ERET%C4%B0M%20PROGRAMI%20.pdf adresinden 27.12.2019 tarihinde erişildi.
• 16. Milli Eğitim Bakanlığı [MEB] Öğretmen Yetiştirme ve Geliştirme Genel Müdürlüğü (2017). Öğretmenlik mesleği genel yeterlikleri. http://oygm.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2017_12/11115355_YYRETMENLYK_MESLEYY_GENEL_YETERLYKLERY.pdf adresinden 27.12.2019 tarihinde erişildi.
• 17. Orhan Göksün, D. (2016). Öğretmen adaylarının 21. yy. öğrenen becerileri ve 21. yy. öğreten becerileri arasındaki ilişki. Doktora Tezi, Anadolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
• 18. Orhan Göksün, D. ve Kurt, A. A. (2017). Öğretmen adaylarının 21.yy.öğrenen becerileri kullanımları ve 21.yy.öğreten becerileri kullanımları arasındaki ilişki. Eğitim ve Bilim, 42(190), 107-130.
• 19. Sarıçoban, A. (2008). Okul deneyimi ve öğretmenlik uygulaması derslerine ilişkin uygulama öğretmenleri ve öğretmen adaylarının görüşleri. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28(3), 31-55.
• 20. Turan Oluk, N. ve Ekmekci, G. (2017). Alternatif değerlendirme teknikleri ile geleneksel değerlendirme tekniklerinin öğrenci başarısını ölçme açısından karşılaştırılması. Eğitim ve Toplum Araştırmaları Dergisi, 4(2), 172-199.
• 21. Üzümcü, Ö. ve Bay, E. (2018). Eğitimde yeni 21. yüzyıl becerisi: Bilgi işlemsel düşünme. Uluslararası Türk Kültür Coğrafyasında Sosyal Bilimler Dergisi, 3(2), 1-16.
• 22. Wagner, T. (2008). The global achievement gap: Why even our best schools don't teach the new survival skills our children need-and what we can do about it. Basic Books.
• 23. Yavuz, M., Özkaral, T. ve Yıldız, D. (2015). The teacher competencies and teacher education in international reports. SDU International Journal of Educational Studies, 2(2), 60-71.