Tüketici Davranışlarında Bilişsel Uyumsuzluk

Yıl 2020, Cilt: 2 Sayı: 1, 37 - 51, 30.06.2020

Okan Elüstün

Öz

Psikoloji çalışmalarında ele alınan bilişsel uyumsuzluk teorisi, günümüzde özellikle tüketici davranışları faaliyetlerinde araştırılmaya başlanmıştır. Tüketicilerin özellikle satın alma sürecinde yaşadığı bu durum, zaman içerisinde işletmelerin müşteri kaybetme riskleri nedeniyle önemli bir konu haline gelmiştir. Kişilerin iç ve dış dünyasındaki bilişsel çelişkiler, şahıslara bu durumu sorgulaması gerektiğini hissetmiştir. Herhangi bir ürünü almak isteyen tüketicinin iki farklı ürün arasında kalması, dikkatini çeken ürünü aldıktan sonra tahmin ettiği fayda/performansı deneyimleyemediğinde, ilk ürünü almadığına yönelik yaşayacağı pişmanlık bilişsel uyumsuzluğu tetiklemektedir. Bu çalışmada, bilişsel uyumsuzluk kavramı, gelişimi ve süreçleri mevcut literatür ele alınarak incelenmektedir.

Anahtar Kelimeler

Bilişsel Uyumsuzluk, Çelikşki, Tüketici Davranışları

Destekleyen Kurum

TC Bahçeşehir Üniversitesi

Teşekkür

Başkent Üniversitesi Dr. Öğr. Üyesi Çağla Pınar BOZOKLU' ya emek ve ilgisinden dolayı sonsuz teşekkürler.

Kaynakça

• Eken, İ. (2011). Reklamda Absürtlüğün Etkileri: Bilişsel Tepkilerin Yön Verici Rolü. Bahçeşehir Üniversitesi, Yüksek Lisans Tezi, 25-27. Freedman, J. vd. (1993). Sosyal Piskoloji, 3. Basım, İmge Yayınları, İstanbul.
• Kağıtçıbaşı, Ç. (1988), İnsan ve İnsanlar, İstanbul Matbaası.
• Kandemir, G. (2018). Tüketici İlgilenim ve Ürün Bilgi Düzeylerinin Satın Alma Kararları Üzerindeki Rolüne İlişkin Bir Araştırma. Marmara Üniversitesi, Yüksek Lisans Tezi, 43.
• Keng, C. J. ve Liao, T. H. (2009). "Consequences of postpurchase dissonance: The mediating role of an external information search". Social Behavior and Personality: An International Journal, 37(10): 1327-1339.
• Kotler, P. ve Armstrong, G. (2010). Principles of Marketing. Pearson Education.
• Maertz Jr, vd. (2009). When learning is not enough: A process model of expatriate adjustment as cultural cognitive dissonance reduction. Organizational Behavior and Human Decision Processes: 66-78.
• McKimmie, B. M. vd. (2003). Ben ikiyüzlüyüm, ama diğerleri de öyle: Grup desteği ve bilişsel uyumsuzluğun azaltılması. Grup Dinamiği: Teori, araştırma ve uygulama: 214.
• Odabaşı, Y. ve Barış, G. (2002). Tüketici Davranışları. MediaCat, İstanbul.
• Oliver R. L. (1997). Satisfaction: A behavioral perspective on the consumer. New York: McGraw-Hill.
• Özer, L. Ş. (1999) "Müşteri Tatminine Yönelik Literatürdeki Kuramsal Tartışmalar." Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi: 159-180. Rabin, M. (1994). "Bilişsel uyumsuzluk ve sosyal değişim." Ekonomik Davranış ve Organizasyon Dergisi: 177-194.
• Salingaros, N. A. (2014). Bilişsel Uyumsuzluk ve Uyumsuz Mimari: Doğruları Yadsımak için Yedi Taktik. Doxa, 11, 100-117.
• Seker, S. E. (2015). Motivasyon Teorisi (Motivation Theory). YBS Ansiklopedi: 22-26.
• Taşar, B. ve Dedeoğlu, A. Ö. (2019) Tüketimde Bilişsel Uyumsuzluk ve Öncülleri Üzerine Pilot Araştırma. Ege Stratejik Araştırmalar Dergisi: 119-128.
• TEK, Ö. (1997), Pazarlama İlkeleri Global Yönetimsel Yaklaşım Türkiye Uygulamaları, İzmir, Cem Ofset Matbaacılık.
• Ustaahmetoğlu, E. (2013). Tüketici Karar Türleri ve İlgilenim. Atatürk Üniversitesi, Açıköğretim Yayınları.
• Yücel, E. ve Çizel B. (2019). Bilişsel Uyumsuzluk Ölçeğinin Türkçeye Uyarlanması: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. Seyahat ve Otel İşletmeciliği Dergisi: 106-120.
• Yücel, E. ve Çizel B. (2018). Bilişsel Uyumsuzluk Teorisi Üzerine Kavramsal Bir İnceleme: Satın Alma Perspektifi. Journal of Yasar University: 150-163.
• Zeelenberg, M. (1999). Anticipated regret, expected feedback and behavioral decision making. Journal of behavioral decision making: 93-106.