Araştırma Makalesi
BibTex RIS Kaynak Göster

Koroner Arter By-Pass Greft Ameliyatı Olacak Hastalara Uygulanan Psikoeğitim ve Progresif Gevşeme Egzersizinin Ameliyata İlişkin Anksiyete Düzeyine Etkisi

Yıl 2024, Cilt: 3 Sayı: 3, 90 - 105, 30.11.2024
https://doi.org/10.59312/ebshealth.1581446

Öz

Amaç: Bu araştırma koroner arter bypass greft ameliyatı olacak hastalara verilen psikoeğitim ve progresif gevşeme egzersizinin ameliyata ilişkin anksiyete düzeyine etkisini belirlenmek amacıyla yapılmıştır.
Gereç ve Yöntem: Çalışma bir araştırma hastanesinde koroner arter bypass greft ameliyatı olacak 66 hasta ile yürütülmüştür. Araştırma verileri; Kişisel Bilgi Formu, Ameliyata Özgü Kaygı Ölçeği (AÖKÖ), Psikoeğitim ve Progresif Gevşeme Egzersizi Değerlendirme Formu ve Hasta İzlem Formu ile toplanmıştır.
Bulgular: Deney ve kontrol grubundaki hastaların AÖKÖ puan ortalamaları ön test, 1. ölçüm, 2. ölçüm, 3. ölçümde karşılaştırıldığında aralarındaki farkın istatistiksel olarak anlamsız olduğu bulundu (p>0,05). Deney grubundaki hastaların sistolik ve diastolik kan basıncı, kalp atım hızı ve solunum sayılarının 1. ölçüme göre anlamlı düşüş gösterdiği belirlendi (p<0,05).
Sonuç: Hastalara verilen psikoeğitim ve progresif gevşeme egzersizinin ameliyata ilişkin kaygı düzeyleri üzerine etkisi olmadığı, deney grubundaki hastalara uygulanan psikoeğitim ve progresif gevşeme egzersizinin hastaların solunum sayısı, kalp atım hızı ve kan basıncı düzeylerinde gerileme sağladığı söylenebilir.

Etik Beyan

Araştırma öncesi verilerin toplanabilmesi için üniversiteye bağlı Klinik Araştırmalar Etik Kurulu’ndan yazılı izin (07.07.2022-10/22) ve İl Sağlık Müdürlüğü’nden kurum izni alınmıştır. Hastalar ameliyat öncesi kliniğe kabul edildiğinde önce araştırmanın amacı açıklandı. Çalışmaya katılmaya gönüllü olan hastalardan yazılı onamları alındı. Araştırmada Helsinki Bildirgesi ilkelerine uyulmuştur.

Destekleyen Kurum

yok

Teşekkür

Çalışmaya katılan tüm hastalara ve çalışmanın yürütülmesini sağlayan kurumlara teşekkür ederiz.

Kaynakça

  • Abate, S.M., Chekol, Y.A., Basu, B. (2020). Global prevalence and determinants of preoperative anxiety among surgical patients: a systematic review and meta-analysis. International Journal of Surgery Open, 25, 6-16.
  • Balcı, A., Enç, N. (2013). Koroner Anjiyografi Uygulanacak Hastalara Verilen Görsel-İşitsel Eğitimin Fizyolojik ve Psikososyal Parametreler Üzerine Etkisi. Türk Kardiyoloji Derneği Kardiyovasküler Hemşirelik Dergisi, 4(5):41-50.
  • Bsharat, R. (2024). The Effects of a patient education program on quality of life and post-discharge issues following coronary artery bypass grafting surgery. Journal of Preventive and Complementary Medicine, 3(2), 60-71. doi: 10.22034/jpcm.2024.441902.1168
  • Chaudhuri, A., Manna, M., Mandal, K., & Pattanayak, K. (2020). Is there any effect of progressive muscle relaxation exercise on anxiety and depression of the patient with coronary artery disease. International Journal of Pharma Research and Health Sciences, 8(5), 3231-3236.
  • Chaudhuri, A., Ray, M., Saldanha, D., Bandopadhyay, AK. (2014). Cardio-respiratory Response of Young Adult Indian Male Subjects to Stress: Effects of Progressive Muscle Relaxation. Medical Journal of Dr. D.Y. Patil University, 7:304-8.
  • Cserép, Z., Losoncz, E., Balog, P., Szili-Török, T., Husz, A., Juhász, B., Kertai, M. D., Gál, J., Székely, A. (2012). The impact of preoperative anxiety and education level on long-term mortality after cardiac surgery. Journal of cardiothoracic surgery, 7, 86. https://doi.org/10.1186/1749-8090-7-86
  • Demir, Ö., Arslantaş, H. (2013). Koroner Anjiyografi ve Perkütan Transluminal Koroner Anjiyoplasti İşlemi Öncesi Uygulanan Müzik Eşliğinde Progresif Kas Gevşeme Egzersizinin Bireylerin Anksiyete Düzeylerine olan Etkisi. (Adnan Menderes Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Hemşireliği Yüksek Lisans Tezi, Aydın).
  • Douki, Z.E., Vaezzadeh, N., Shahmohammad, S., Shahhosseini, Z., Tabary, Z.S., Mohammadpour, R.Z., Esmaeeli, M. (2011). Anxiety Before and after Coronary Artery Bypass Grafting Surgery: Relationship to QOL. Middle-East Journal of Scientific Research, 7 (1): 103-108.
  • Duman, A.E. (2016). Açık Kalp Cerrahisi Öncesi Anksiyetenin, Ameliyat Sonrası Ağrı ve Uyku Kalitesine Etkisi. (Dokuz Eylül Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Cerrahi Hastalıklar Hemşireliği Yüksek Lisans Tezi, İzmir).
  • Elbaş Özhan, N. (2016). Cerrahi Hastalıkları Hemşireliği Akıl Notları. Ankara: Güneş Tıp Kitabevleri.
  • Friedrich, S., Reis, S., Meybohm, P., & Kranke, P. (2022). Preoperative anxiety. Current opinion in anaesthesiology, 35(6), 674–678. https://doi.org/10.1097/ACO.0000000000001186
  • Gimpel, D., Fisher, R., Khan, Z., Mccormack, D.J. (2019). Prımary Care Management of Chest Pain After Coronary Artery Bypass Surgery. Brıtısh Medical Journal, 365:11303
  • Guo, P., East, L., Arthur, A. (2012). Apreoparative Education Intervention to Reduce Anxiety and Improve Recovery Among Chinese Cardiac Patients: A Randomized Controlled Trail. İnternational Journal of Nursing Studies, 49: 129-137.
  • Gülhan Güner, S., Nural, N. (2020). Koroner arter hastalığı: Etiyoloji ve patogenez. Nural N, editör. Kalp Damar Hastalıkları Hemşireliği. 1. Baskı. Ankara: Türkiye Klinikleri, p.1-6.
  • Hirani, S., Gowani, A., Sajjad, S., Kennedy, M., Norris, C. M. (2022). Psychosocial interventions and mental health in patients with cardiovascular diseases living in low and middle-income countries: A systematic review protocol. PloS one, 17(7), e0271955. https://doi.org/10.1371/journal.pone.0271955
  • İbrahimoğlu, Ö., Kanan, N. (2017). The Effect of Progressive Muscle Relaxation Exercises After Endotracheal Extubation on Vital Signs and Anxiety Level in Open Heart Surgery Patients. Turk J Intense Care,15:98-106.
  • Kalogianni, A., Almpani, P., Vastardis, L., Baltopoulos, G., Charitos, C.and Brokalaki, H. (2016). Can Nurse-Led Preoperative Education Reduce Anxiety and Postoperative Complications of Patients Undergoing Cardiac Surgery?. European Journal of Cardiovascular Nursing, 15(6): 447–458.
  • Karanci, A.N., Dirik, G. (2003). Predictors of pre and postoperative anxiety in emergency surgery patients. Journal of Psychosomatic Research, 55, 363– 369.
  • Ko, YL., Lin, PC. (2012). The Effect of Using A Relaxation Tape On Pulse, Respiration, Blood
  • Ng, S. X., Wang, W., Shen, Q., Toh, Z. A., & He, H. G. (2022). The effectiveness of preoperative education interventions on improving perioperative outcomes of adult patients undergoing cardiac surgery: a systematic review and meta-analysis. European Journal of Cardiovascular Nursing, 21(6), 521-536.
  • Okut, G., Kanat, C., & Uğraş, G. A. (2022). Ameliyat öncesi anksiyete kontrolünde hemşirelerin kullandıkları tamamlayıcı yöntemler. Mersin Üniversitesi Tıp Fakültesi Lokman Hekim Tıp Tarihi ve Folklorik Tıp Dergisi, 12(2), 363-374.
  • Olgun, S., Ozsaker, E. (2024). The effect of training on coronary artery bypass graft surgery patients. Nursing in critical care, 29(2), 325–334. https://doi.org/10.1111/nicc.12876
  • Özakkaş, T. (2014). Anksiyete Bozuklukları ve Tedavisi. Psikoterapi Enstitüsü Eğitim Yayınları.19:1-26.
  • Poorolajal, J., Ashtarani, F., Alimohammadi, N.(2017). Effect of Benson Relaxation Technique on the Preoperative Anxiety and Hemodynamic Status: A Single Blind Randomized Clinical Trial. Artery Research, 17: 33-38.
  • Ruiz Hernández, C., Gómez‐Urquiza, J. L., Pradas‐Hernández, L., Vargas Roman, K., Suleiman‐Martos, N., Albendín‐García, L., & Cañadas‐De la Fuente, G. A. (2021). Effectiveness of nursing interventions for preoperative anxiety in adults: A systematic review with meta‐analysis. Journal of advanced nursing, 77(8), 3274-3285.
  • Sidar, A., Dedeli, Ö., İşkesen, A.İ. (2013). Açık Kalp Cerrahisi Öncesi ve Sonrası Hastaların Kaygı ve Ağrı Distresi: Ağrı Düzeyi ile İlişkisinin İncelenmesi. Yoğun Bakım Dergisi, 4:1-8.
  • Şimşek Kaynar, A., Şimşek, T., Ecevit Alpar, Ş. (2018). Açık Kalp Ameliyatı Olacak Hastalara Verilen Preoperatif Eğitimin: Postoperatif Dönemde Anksiyete ve İyileşme Süreci Üzerine Etkisinin İncelenmesi. Ege Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi, 34(3):45-62.
  • Taşdemir, A., Erakgün, A., Deniz, M.N., Çerruğ, A. (2013). Preoperatif Bilgilendirme Yapılan Hastalarda Ameliyat öncesi ve Sonrası Anksiyete Düzeylerinin State-Trait Anxiety Inventory Test ile Karşılaştırılması. Turk J Anaesth Reanim, 41: 44-9.
  • Taşdemir, N., Özbayır, T. (2012). Gevşeme Tekniği, Aromaterapi ve Her iki Yöntemin Birlikte Uygulanmasının Ameliyat Sonrası Ağrıya Etkisi. (Ege Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Hemşirelik Programı Doktora Tezi, İzmir).
  • Toussaint, L., Nguyen, Q. A., Roettger, C., Dixon, K., Offenbächer, M., Kohls, N., Hirsch, J., & Sirois, F. (2021). Effectiveness of Progressive Muscle Relaxation, Deep Breathing, and Guided Imagery in Promoting Psychological and Physiological States of Relaxation. Evidence-based complementary and alternative medicine : eCAM, 2021, 5924040. https://doi.org/10.1155/2021/5924040
  • Tully, P.J., Baker, R.A. (2012). Depression, Anxiety, and Cardiac Morbidity Outcomes After Coronary Artery Bypass Surgery: A Contemporary and Practical Review. Journal of Geriatric Cardiology, 9:197−208.
  • Türkiye İstatistik Kurumu. (2022). Ölüm ve Ölüm Nedenleri İstatistikleri. Erişim Tarihi: 26.03.2024. https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Olum-ve-Olum-Nedeni-Istatistikleri-2022-49679
  • World Health Organization. (2021). Cardiovasculer Diseases. Erişim Tarihi: 22.09.2022 https://www.who.int/health-topics/cardiovascular-diseases#tab=tab_1.
  • Yılmaz, M., Bulut, Y. (2020). The Effect of Progressive Breathing Relaxation Training on Preoperative Anxiety and Surgical Stress Response. International Journal of Caring Sciences, 13(2):1287-1296.

The Effect of Psychoeducation and Progressive Relaxation Exercise on The Level of Anxiety Related to The Surgery Patients Who Will Have Coronary Artery Bypass Graft Surgery

Yıl 2024, Cilt: 3 Sayı: 3, 90 - 105, 30.11.2024
https://doi.org/10.59312/ebshealth.1581446

Öz

Aim: This research is about coronary artery bypass was conducted to determine the effect of psychoeducation and progressive relaxation exercise given to patients undergoing graft surgery on the level of anxiety related to the surgery.
Materials and Methods: The study was conducted in a research hospital in Istanbul with 66 patients who would undergo coronary artery bypass graft surgery. The data were collected using Personal Information Form, Surgery-Specific Anxiety Scale (SSAS), Psychoeducation and Progressive Relaxation Exercise Evaluation Form and Patient Follow-up Form.
Results: When the SSAS mean scores of the patients in the experimental and control group were compared in the pretest, 1st, 2nd and 3rd measurements, the difference between them was found to be insignificant (p>0.05). Systolic and diastolic blood pressure, heart rate and respiratory rate of the patients in the experimental group showed a significant decrease compared to the 1st measurement (p<0.05).
Conclusion: It can be said that the psychoeducation and progressive relaxation exercise given to the patients had no effect on the anxiety levels of the patients related to the surgery, and the psychoeducation and progressive relaxation exercise applied to the patients in the experimental group provided a decrease in the respiratory rate, heart rate and blood pressure levels of the patients.

Kaynakça

  • Abate, S.M., Chekol, Y.A., Basu, B. (2020). Global prevalence and determinants of preoperative anxiety among surgical patients: a systematic review and meta-analysis. International Journal of Surgery Open, 25, 6-16.
  • Balcı, A., Enç, N. (2013). Koroner Anjiyografi Uygulanacak Hastalara Verilen Görsel-İşitsel Eğitimin Fizyolojik ve Psikososyal Parametreler Üzerine Etkisi. Türk Kardiyoloji Derneği Kardiyovasküler Hemşirelik Dergisi, 4(5):41-50.
  • Bsharat, R. (2024). The Effects of a patient education program on quality of life and post-discharge issues following coronary artery bypass grafting surgery. Journal of Preventive and Complementary Medicine, 3(2), 60-71. doi: 10.22034/jpcm.2024.441902.1168
  • Chaudhuri, A., Manna, M., Mandal, K., & Pattanayak, K. (2020). Is there any effect of progressive muscle relaxation exercise on anxiety and depression of the patient with coronary artery disease. International Journal of Pharma Research and Health Sciences, 8(5), 3231-3236.
  • Chaudhuri, A., Ray, M., Saldanha, D., Bandopadhyay, AK. (2014). Cardio-respiratory Response of Young Adult Indian Male Subjects to Stress: Effects of Progressive Muscle Relaxation. Medical Journal of Dr. D.Y. Patil University, 7:304-8.
  • Cserép, Z., Losoncz, E., Balog, P., Szili-Török, T., Husz, A., Juhász, B., Kertai, M. D., Gál, J., Székely, A. (2012). The impact of preoperative anxiety and education level on long-term mortality after cardiac surgery. Journal of cardiothoracic surgery, 7, 86. https://doi.org/10.1186/1749-8090-7-86
  • Demir, Ö., Arslantaş, H. (2013). Koroner Anjiyografi ve Perkütan Transluminal Koroner Anjiyoplasti İşlemi Öncesi Uygulanan Müzik Eşliğinde Progresif Kas Gevşeme Egzersizinin Bireylerin Anksiyete Düzeylerine olan Etkisi. (Adnan Menderes Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Hemşireliği Yüksek Lisans Tezi, Aydın).
  • Douki, Z.E., Vaezzadeh, N., Shahmohammad, S., Shahhosseini, Z., Tabary, Z.S., Mohammadpour, R.Z., Esmaeeli, M. (2011). Anxiety Before and after Coronary Artery Bypass Grafting Surgery: Relationship to QOL. Middle-East Journal of Scientific Research, 7 (1): 103-108.
  • Duman, A.E. (2016). Açık Kalp Cerrahisi Öncesi Anksiyetenin, Ameliyat Sonrası Ağrı ve Uyku Kalitesine Etkisi. (Dokuz Eylül Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Cerrahi Hastalıklar Hemşireliği Yüksek Lisans Tezi, İzmir).
  • Elbaş Özhan, N. (2016). Cerrahi Hastalıkları Hemşireliği Akıl Notları. Ankara: Güneş Tıp Kitabevleri.
  • Friedrich, S., Reis, S., Meybohm, P., & Kranke, P. (2022). Preoperative anxiety. Current opinion in anaesthesiology, 35(6), 674–678. https://doi.org/10.1097/ACO.0000000000001186
  • Gimpel, D., Fisher, R., Khan, Z., Mccormack, D.J. (2019). Prımary Care Management of Chest Pain After Coronary Artery Bypass Surgery. Brıtısh Medical Journal, 365:11303
  • Guo, P., East, L., Arthur, A. (2012). Apreoparative Education Intervention to Reduce Anxiety and Improve Recovery Among Chinese Cardiac Patients: A Randomized Controlled Trail. İnternational Journal of Nursing Studies, 49: 129-137.
  • Gülhan Güner, S., Nural, N. (2020). Koroner arter hastalığı: Etiyoloji ve patogenez. Nural N, editör. Kalp Damar Hastalıkları Hemşireliği. 1. Baskı. Ankara: Türkiye Klinikleri, p.1-6.
  • Hirani, S., Gowani, A., Sajjad, S., Kennedy, M., Norris, C. M. (2022). Psychosocial interventions and mental health in patients with cardiovascular diseases living in low and middle-income countries: A systematic review protocol. PloS one, 17(7), e0271955. https://doi.org/10.1371/journal.pone.0271955
  • İbrahimoğlu, Ö., Kanan, N. (2017). The Effect of Progressive Muscle Relaxation Exercises After Endotracheal Extubation on Vital Signs and Anxiety Level in Open Heart Surgery Patients. Turk J Intense Care,15:98-106.
  • Kalogianni, A., Almpani, P., Vastardis, L., Baltopoulos, G., Charitos, C.and Brokalaki, H. (2016). Can Nurse-Led Preoperative Education Reduce Anxiety and Postoperative Complications of Patients Undergoing Cardiac Surgery?. European Journal of Cardiovascular Nursing, 15(6): 447–458.
  • Karanci, A.N., Dirik, G. (2003). Predictors of pre and postoperative anxiety in emergency surgery patients. Journal of Psychosomatic Research, 55, 363– 369.
  • Ko, YL., Lin, PC. (2012). The Effect of Using A Relaxation Tape On Pulse, Respiration, Blood
  • Ng, S. X., Wang, W., Shen, Q., Toh, Z. A., & He, H. G. (2022). The effectiveness of preoperative education interventions on improving perioperative outcomes of adult patients undergoing cardiac surgery: a systematic review and meta-analysis. European Journal of Cardiovascular Nursing, 21(6), 521-536.
  • Okut, G., Kanat, C., & Uğraş, G. A. (2022). Ameliyat öncesi anksiyete kontrolünde hemşirelerin kullandıkları tamamlayıcı yöntemler. Mersin Üniversitesi Tıp Fakültesi Lokman Hekim Tıp Tarihi ve Folklorik Tıp Dergisi, 12(2), 363-374.
  • Olgun, S., Ozsaker, E. (2024). The effect of training on coronary artery bypass graft surgery patients. Nursing in critical care, 29(2), 325–334. https://doi.org/10.1111/nicc.12876
  • Özakkaş, T. (2014). Anksiyete Bozuklukları ve Tedavisi. Psikoterapi Enstitüsü Eğitim Yayınları.19:1-26.
  • Poorolajal, J., Ashtarani, F., Alimohammadi, N.(2017). Effect of Benson Relaxation Technique on the Preoperative Anxiety and Hemodynamic Status: A Single Blind Randomized Clinical Trial. Artery Research, 17: 33-38.
  • Ruiz Hernández, C., Gómez‐Urquiza, J. L., Pradas‐Hernández, L., Vargas Roman, K., Suleiman‐Martos, N., Albendín‐García, L., & Cañadas‐De la Fuente, G. A. (2021). Effectiveness of nursing interventions for preoperative anxiety in adults: A systematic review with meta‐analysis. Journal of advanced nursing, 77(8), 3274-3285.
  • Sidar, A., Dedeli, Ö., İşkesen, A.İ. (2013). Açık Kalp Cerrahisi Öncesi ve Sonrası Hastaların Kaygı ve Ağrı Distresi: Ağrı Düzeyi ile İlişkisinin İncelenmesi. Yoğun Bakım Dergisi, 4:1-8.
  • Şimşek Kaynar, A., Şimşek, T., Ecevit Alpar, Ş. (2018). Açık Kalp Ameliyatı Olacak Hastalara Verilen Preoperatif Eğitimin: Postoperatif Dönemde Anksiyete ve İyileşme Süreci Üzerine Etkisinin İncelenmesi. Ege Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi, 34(3):45-62.
  • Taşdemir, A., Erakgün, A., Deniz, M.N., Çerruğ, A. (2013). Preoperatif Bilgilendirme Yapılan Hastalarda Ameliyat öncesi ve Sonrası Anksiyete Düzeylerinin State-Trait Anxiety Inventory Test ile Karşılaştırılması. Turk J Anaesth Reanim, 41: 44-9.
  • Taşdemir, N., Özbayır, T. (2012). Gevşeme Tekniği, Aromaterapi ve Her iki Yöntemin Birlikte Uygulanmasının Ameliyat Sonrası Ağrıya Etkisi. (Ege Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Hemşirelik Programı Doktora Tezi, İzmir).
  • Toussaint, L., Nguyen, Q. A., Roettger, C., Dixon, K., Offenbächer, M., Kohls, N., Hirsch, J., & Sirois, F. (2021). Effectiveness of Progressive Muscle Relaxation, Deep Breathing, and Guided Imagery in Promoting Psychological and Physiological States of Relaxation. Evidence-based complementary and alternative medicine : eCAM, 2021, 5924040. https://doi.org/10.1155/2021/5924040
  • Tully, P.J., Baker, R.A. (2012). Depression, Anxiety, and Cardiac Morbidity Outcomes After Coronary Artery Bypass Surgery: A Contemporary and Practical Review. Journal of Geriatric Cardiology, 9:197−208.
  • Türkiye İstatistik Kurumu. (2022). Ölüm ve Ölüm Nedenleri İstatistikleri. Erişim Tarihi: 26.03.2024. https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Olum-ve-Olum-Nedeni-Istatistikleri-2022-49679
  • World Health Organization. (2021). Cardiovasculer Diseases. Erişim Tarihi: 22.09.2022 https://www.who.int/health-topics/cardiovascular-diseases#tab=tab_1.
  • Yılmaz, M., Bulut, Y. (2020). The Effect of Progressive Breathing Relaxation Training on Preoperative Anxiety and Surgical Stress Response. International Journal of Caring Sciences, 13(2):1287-1296.
Toplam 34 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Konular Ruh Sağlığı Hemşireliği
Bölüm Araştırma Makaleleri
Yazarlar

Demet Para 0000-0001-5750-4726

Elvan Emine Ata 0000-0002-5920-8207

Yayımlanma Tarihi 30 Kasım 2024
Gönderilme Tarihi 8 Kasım 2024
Kabul Tarihi 27 Kasım 2024
Yayımlandığı Sayı Yıl 2024 Cilt: 3 Sayı: 3

Kaynak Göster

APA Para, D., & Ata, E. E. (2024). Koroner Arter By-Pass Greft Ameliyatı Olacak Hastalara Uygulanan Psikoeğitim ve Progresif Gevşeme Egzersizinin Ameliyata İlişkin Anksiyete Düzeyine Etkisi. Doğu Karadeniz Sağlık Bilimleri Dergisi, 3(3), 90-105. https://doi.org/10.59312/ebshealth.1581446

Doğu Karadeniz Sağlık Bilimleri Dergisi - EBSHealth
Giresun Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi © 2024

ebshealth@giresun.edu.tr

EBSHealth açık erişim politikasıyla yayın yapan bilimsel ve hakemli bir dergidir.