John Dewey ve Charles Sanders Peirce Kuramları Bağlamında Yoshihara Jirō ’nun “Lütfen Serbestçe Çizin” Adlı Eserinin Çözümlenmesi

Yıl 2025, Cilt: 1 Sayı: 2, 26 - 53, 13.06.2025

Kıymet Dirican

Öz

John Dewey (1859-1952), rasyonel deneysel olarak bilinen felsefe akımının kurucusu ve eğitim kuramcısıdır. Dewey, Pragmatizmi, mantıksal ve ahlaki bir analiz kuramı olarak geliştirmiştir. Yeni felsefenin temel birliğinin ve gerçek deneyimin eğitim süreçleri arasında gerekli bir ilişki olduğu fikrini geliştirmiştir. Dewey, temel fikrin olumlu ve yapıcı gelişime, doğru bir deneyim fikrine sahip olmasına bağlı olduğunu belirtmiştir. Peirce, düşmenin nesneleri dünyanın merkezine doğru yönlendiren bir eğilim olması gibi, fikir birliğine varma dürtüsünün düşünceyi tek bir "kader" ya da belirlenmiş yönde hakikatte yönlendiren gerçek bir güç olduğunu iddia etmektedir. Araştırma sorularıyla ve doğru kanıtlarla doğru cevabı kabul etmeye ikna olunacağını varsaymaktadır. Görüşlerin çokluğu ve olası açıklamalar göz önüne alındığında Gerçek, Peirce'e göre, bireysel ve doğal olarak bizi yönlendiren bir tür yatkınlık ve bazı "gizemli güç" olduğunun göstergesidir. Evrim bir yasayı izlediği sürece, alışkanlık türdeşlikten heterojenliğe bir hareket olmak yerine, biçimsizlikten tekdüzeliğe doğru büyümedir. Ancak yasadan sapmalar sürekli olarak dünyanın çeşitliliğini artıracak şekilde hareket etmektedir ve bir tür doğal seçilim tarafından kontrol edilir. Böylece genel sonuç şu şekilde tanımlanabilir: "organize heterojenlik" veya rasyonelleştirilmiş çeşitliliktir.
Bu araştırmada Peirce ve Dewey’in geliştirdiği kuramların eğitim felsefesine katkıları Japon ressam Yoshihara Jirō (1905–1972)’nun “Lütfen Serbestçe Çizin” adlı eseri ve Gutai grubunun çalışmaları çözümlenecektir. Nitel araştırma yöntemi kullanılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Pragmatizm , Deneyim , Gerçeklik , Eğitim , Gutai Grubu

Kaynakça

• Adorno, T. W. ve Horkheimer, M. (2014). Aydınlanmanın diyalektiği (E. Ö. Karadoğan & N. Ülner, Çev.). Kabalcı Yayıncılık.
• Altshuler, B. (1978). The nature of Peirce’s pragmatism. Transactions of the Charles S. Peirce Society, 14(3), 147–175. http://www.jstor.org/stable/40319840.
• Barone, T. ve Eisner, E. W. (2012). Arts based research. SAGE Publications.
• Brunning, J. ve Forster, P. (1997). The rule of reason: Peirce’s theory of normative science. University of Toronto Press.
• Buchler, J. (1939). Charles Sanders Peirce, giant in American philosophy. The American Scholar, 8(4), 400–411. http://www.jstor.org/stable/41204437.
• Casey, A. ve Quennerstedt, M. (2020). Cooperative learning in physical education encountering Dewey’s educational theory. European Physical Education Review, 26(4), 1023–1037.
• Chambliss, J. (2016). John Dewey’s philosophy of education before Democracy and education. Education and Culture, 19, 1–7.
• Chen, Y. (2023). The relevance of Dewey’s educational theory to teaching and learning in the 21st century. Studies in Social Science & Humanities. https://doi.org/10.56397/sssh.2023.04.06.
• Dewey, J. (1916). Democracy and education: An introduction to the philosophy of education. Macmillan.
• Dewey, J. (1997). Experience and education. Simon & Schuster.
• Dewey, J. (2001). Democracy and education. The Pennsylvania State University.
• Dewey, J. (2005). Art as experience (S. Akı, Trans.). Doruk Publishing. (Original work published 1934) Dewey, J. (2005). Sanat olarak deneyim (S. Akı, Çev.). Doruk Yayınları.
• Feng, Z. (2019). John Dewey’s perspectives on democratic education and its implication for current educational reform. Proceedings of the 2nd International Seminar on Education Research and Social Science (ISERSS 2019). https://doi.org/10.2991/iserss-19.2019.153.
• Fiske, J. (2012). Popüler kültürü anlamak (S. İrvan, Çev.). Parşomen Yayıncılık. Godfrey-Smith, P. (2013). John Dewey’s Experience and nature. Topoi. https://doi.org/10.1007/s11245-013- 9214-7.
• Hansen, D. T. (2006). John Dewey and our educational prospect. (Ed.). New York Press.
• Heilbronn, R. (2018). Growth and growing in education: Dewey’s relevance to current malaise. Journal of Philosophy of Education, 52(2), 301–315. https://doi.org/10.1111/1467-9752.12287.
• Hildebrand, D. L. (2003). Beyond realism & anti-realism: John Dewey and the neopragmatists. Vanderbilt University Press.
• Hildebrand, D.L. (2018). Experience is not the whole story: The integral role of the situation in Dewey’s Democracy and education. Journal of Philosophy of Education, 52, 287–300. https://doi.org/10.1111/1467-9752.12286. https://doi.org/10.1177/1356336X20904075.
• Ikeda, A. (2009). Fujita Tsuguharu retrospective 2006: Resurrection of a former official war painter. Review of Japanese Culture and Society, 21, 97–115. http://www.jstor.org/stable/42800262.
• Joo, E., Keehn, J. ve Roberts, H. (2011). Rethinking contemporary art and multicultural education. Routledge.
• Kunimoto, N. (2013). Gutai’s ascent [Review of Gutai: Splendid Playground]. Art Journal, 72(2), 114–116. http://www.jstor.org/stable/43188607.
• Kunimoto, N. (2022). Transwar art in Japan. Third Text, 36(6), 583–601. https://doi.org/10.1080/09528822.2022.2146398.
• Lewis, E. T. ve Megan, J. L. (2015). Art’s teaching’s art: Art education as critical culture pedagogy. (Eds.). University of North Carolina Press.
• Miovska-Spaseva, S. (2016). John Dewey’s educational theory and educational implications of Howard Gardner’s theory of multiple intelligences. International Journal of Cognitive Research in Science, Engineering and Education, 4(2), 57–66. https://doi.org/10.5937/IJCRSEE1602057M.
• Muñoz, M. D. ve Muñoz, M. A. (1998). John Dewey on democracy, education, experience, and communication: Implications for adult education in developing democratic organizations (ERIC Document No. ED464262). ERIC. https://eric.ed.gov/?id=ED464262 .
• Nozawa, E. T. (2008). A conceptual systems view of Peircean logic, art of reasoning, and critical thinking. 2008 International Symposium on Collaborative Technologies and Systems on Collaborative Technologies and
• Systems (pp. 432–439) https://doi.org/10.1109/CTS.2008.4543961. Peirce, C. S. (1958). Collected papers of Charles Sanders Peirce (Vol. 2, Ed. C. Hartshorne & P. Weiss). Harvard University Press.
• Perez, R. M. ve Mayorga, T. (2007). From realism to “realicism”: The metaphysics of Charles Sanders Peirce. Lexington Books. Tiampo, M. (2013). Gutai chain: The collective spirit of individualism. positions: asia critique, 21, 383–415. https://doi.org/10.1215/10679847-2018292.
• Tomii, R. (2009). International contemporaneity in the 1960s: Discursive borders and artists’ voices. In M. Yoshimoto ve Y. Chino (Eds.), From postwar to postmodern: Art in Japan 1945–1989 (pp. 122–129). Japan Society & The Museum of Modern Art.
• Tonner, P. (2022). Aesthetic governance and democratic schooling: Rethinking authority and participation. Educational Philosophy and Theory, 54(6), 591–605.
• Tonner, P. (2022). Aesthetic governance and democratic schooling: Rethinking authority and participation. Educational Philosophy and Theory, 54(6), 591–605. https://doi.org/10.1080/00131857.2020.1792611.
• Tymkiw, M. (2024). Please walk on this: Gutai and the emergence of walkable art. Art History. https://doi.org/10.1093/arthis/ulae001.
• Yoshimoto, M. (2011). Expo ’70 and Japanese art: Dissonant voices an introduction and commentary. Review of Japanese Culture and Society, 23, 1–12.http://www.jstor.org/stable/42801083.