Sigortacının Gemi İpoteği Alacaklısına Karşı Bildirim Yükümlülüğü

Yıl 2024, , 231 - 267, 28.06.2024

Zeynep Arslan

https://doi.org/10.60002/ebyuhfd.1471680

Öz

Sigorta tazminatı, gemi ipoteği kapsamında olan en önemli değerlerden birisidir. Bu nedenle TTK’da sigorta tazminatı ayrıntılı olarak düzenlenmiş ve sigortacıya sözleşmenin tarafı olmayan ipotekli alacaklı lehine bazı yükümlülükler öngörülmüştür. Örneğin, riziko gerçekleştikten sonra ipotekli alacaklının onayı olmadan sigorta tazminatının gemi malikine ödenmesi söz konusu değildir; aksi takdirde sigortacının ipotekli alacaklıya karşı sorumluluğu devam eder. Kanun koyucu rizikonun gerçekleşmesinden önce de sigortacıya bazı yükümlülükler getirmiştir. TTK m. 1024’te ayrıntılı yer alan bu düzenlemeye göre sigortacı sözleşmenin sona ermesine ya da teminatın kapsamının daraltılmasına ilişkin bazı durumları ipotekli alacaklıya bildirilmekle yükümlü kılınmıştır. Bu çalışmayla rizikonun gerçekleşmesinden önce sigortacının ipotek alacaklısına karşı olan bildirim yükümlülüğünün incelenmesi amaçlanmıştır.
Çalışmada öncelikle gemi ipoteği, ipoteğin tesisi ve sigorta tazminatının gemi ipoteği kapsamında yer almasının şartları kısaca açıklanmış; çalışmamızın esas konusunu oluşturan ipotekten haberdar edilmiş sigortacının ipotekli alacaklıya karşı rizikonun gerçekleşmesinden önceki yükümlülükleri ayrıntılı incelenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Gemi İpoteği, Sigorta Tazminatı, İpotekli Alacaklı, Türk Ticaret Kanunu, Bildirim Yükümlülüğü

Kaynakça

• Abraham, Hans Jürgen. Das Recht der Seeversicherung. 2. Auflage, de Gruyter, Hamburg 1967.
• Akıncı, Sami. Türk Hukukunda Gemi İpoteği. Banka ve Ticaret Hukuku Enstitüsü, Ankara 1958.
• Aral Erdeleklioğlu, İrem. “6102 Sayılı Türk Ticaret Kanunu Uyarınca Sigorta Ettirenin Prim Ödeme Borcu”. İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Yıl 11, S. 22, 2012, s. 203-222.
• Atamer, Kerim. Gemi ve Uçak İpoteğinin Hukuksal Temelleri. On İki Levha Yayıncılık, İstanbul 2012.
• Ayhan, Rıza/Çağlar, Hayrettin/Özdamar, Mehmet. Sigorta Hukuku. 6. Baskı, Yetkin Yayıncılık, Ankara 2023.
• Cömert Akbay, Büşra. “Aynı İkame İlkesi ve Paylaşmalı Mal Ayrılı Rejimi”. Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi. C. 25, S. 1, 2021, s. 267-311.
• Çağa, Tahir. “Özel Hüküm Genel Hükmü Daima Bertaraf Eder mi?”. Türkiye Barolar Birliği Dergisi, Sayı 3, 1991, s. 366-375.
• Çağa, Tahir/Kender, Rayegan. Deniz Ticaret Hukuku I. 16. Baskı, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul 2010.
• Çeker, Mustafa. 6102 Sayılı Türk Ticaret Kanuna Göre Sigorta Hukuku. 25. Baskı, Karahan Kitabevi 2022.
• Çelik Partal, Elif Çağla. Tekne Sigortalarında Teminatın Rizikolar Bakımından Kapsamı. Seçkin Yayıncılık, Ankara 2011.
• Duran, Osman. “Sigortalı Malın Haczi”. Ticaret ve Fikri Mülkiyet Hukuku Dergisi. C. 9, S. 1, 2023, s. 17-36.
• Eggers, Peter MacDonald. “Mortgagees’ Interest Insurance”. Ship Building, Sale and Finance, Chapter 11, Ed. Baruş Soyer/ Andrew Tettenborn, İnforma Law, London 2016.
• Eren, Fikret. Borçlar Hukuku Genel Hükümler. 23. Baskı, Ankara 2018.
• Herber, Rolf. Seehandelsrecht (Systematische Darstellung). 2. neu bearbeitete Auflage, de Gruyter, Berlin 2016.
• Hudson, N. Geoffrey/Madge, Tim/Sturges, Keith. Marine Insurance Clauses. Fifth Edition, Informa Law, Abingdon 2013.
• Kalpsüz, Turgut. Gemi Rehni. 5. Baskı, Turhan Kitabevi, Ankara 2004.
• Kara, Hacı. Sigorta Hukuku. 2. Baskı, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul 2021 (Sigorta).
• Kara, Hacı. Deniz Ticaret Hukuku. 1. Baskı, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul 2020.
• Kender, Rayegan. Türkiye’de Hususi Sigorta Hukuku. 17. Baskı, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul 2021.
• Memiş, Tekin. Türk Ticaret Kanunu Tasarısı’nın Sigorta Hukukuna Dair 6. Kitabının Genel Hükümlerinin Değerlendirilmesi- Türk Ticaret Kanunu Taslağı. Sigorta Hukuku Dergisi, Özel Sayı 1, 2005.
• Nitelik, Muhammet Haluk. Türk Hukukunda Gemi İpoteği. Seçkin Yayıncılık, Ankara 2022.
• Oğuzman, M. Kemal/Barlas, Nami, Medeni Hukuk-Giriş-Kaynaklar-Temel Kavramlar. 23. Baskı, Vedat Kitapçılık, İstanbul 2017.
• Oğuzman, M. Kemal/Öz, Turgut. Borçlar Hukuku Genel Hükümler- Cilt I. 14. Baskı, Vedat Kitapçılık, İstanbul 2016.
• Oğuzman, M. Kemal/Seliçi, Özer/Oktay Özdemir, Saibe. Eşya Hukuku. Yenilenmiş ve Mevzuata Uyarlanmış 18. Baskı, Filiz Kitabevi, İstanbul 2015.
• Omağ, Merih Kemal. “Gemi İpoteği ve Sigorta Tazminatı”. Özel Sigorta Hukukuna Hâkim İlke ve Kurumlar (Makaleler-Tebliğler), On İki Levha Yayıncılık, İstanbul 2019, s. 375-378. (İpotek)
• Omağ, Merih Kemal. “Sigorta Hukukunda Zenginleşme Yasağı”. Özel Sigorta Hukukuna Hâkim İlke ve Kurumlar (1975-2016)-Makaleler- Tebliğler. On İki Levha Yayıncılık, İstanbul 2019.
• Osborne, David/Bowtle, Graeme/Buss, Charles. The Law of Ship Mortgages. Second Edition, Informa Law, Abingdon 2017.
• Prause, Fritz. Das Recht des Schiffskredits. 3. neubearbeitete und erweiterte Auflage, de Gruyter, Berlin 1979.
• Sevinç Kuyucu, Aslıhan. Gemi Finansmanı Sözleşmeleri. On İki Levha Yayıncılık, İstanbul 2016.
• Sözer, Bülent. Deniz Ticareti Hukuku. 5. Baskı, Vedat Kitapçılık, İstanbul 2019.
• Şenocak, Kemal. Mesleki Sorumluluk Sigortası. Turhan Kitabevi, Ankara 2000.
• Şeker, Zehra. “Sigorta Ettirenin Taksitlendirilmiş Primi Ödeme Borcunda Temerrüde Düşmesinin Sonuçları”. Prof. Dr. Kemal Oğuzman’a Armağan, Galatasaray Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi. C. 1, S. 1, 2002, s. 653-660.
• Topsoy, Fevzi. “Sigorta Primlerinin Zamanında Ödenmemesi ve Bu Nedenle Sigortacının, Gemi İpoteği Alacaklısına Karşı Tazminat Ödeme Borcundan Kurtulması”. İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi. C. 1, Özel Sayı, 2015, s. 29-66.
• Topsoy, Fevzi. Deniz Ticareti Hukuku I. Legal Yayıncılık, İstanbul 2020.
• Ulaş Işıl/Bektaş İbrahim. Ulaş Sigorta Hukuku-Birinci Cilt-Zarar Sigortaları I. 9. Bası, Turhan Kitabevi, Ankara 2023.
• Ünan, Samim. Türk Ticaret Kanunu Şerhi- Altıncı Kitap-Sigorta Hukuku-Cilt I-Genel Hükümler. On İki Levha Yayıncılık, İstanbul 2016.
• Ünsal, Oğuzhan. Rehinli Eşya Üzerindeki Menfaatlerin Sigortalanması ve Hukuki Sonuçları. On İki Levha Yayıncılık, İstanbul 2021.
• Wieser, Felix. Versicherungsvertragsrecht, 4. aktualisierte und erweiterte Auflage, LexisNexis, Wien 2019.
• Yazıcıoğlu, Emine. Kender-Çetingil Deniz Ticareti Hukuku.16. Baskı, Filiz Kitabevi, İstanbul 2020.
• Yazıcıoğlu, Emine. Tekne Sigortası Sözleşmesi. Beta Yayıncılık, İstanbul 2003 (Tekne Sigortası).
• Yazıcıoğlu, Emine/Şeker Öğüz, Zehra. Sigorta Hukuku. 5. Baskı, Filiz Kitabevi, İstanbul 2022.
• Yazıcıoğlu, Emine. Sigorta Aracıları Hukuku I. On İki Levha Yayıncılık, İstanbul 2010 (Sigorta Aracıları).