ANAYASA MAHKEMESİ’NE BİREYSEL BAŞVURU YOLUNDA İHLAL KARARLARININ KESİNLİĞİ, BAĞLAYICILIĞI VE ETKİSİ

Yıl 2018, Cilt: XXII Sayı: 1-2, 1 - 56, 01.06.2018

İsmail Köküsarı

Öz

Çalışmada, Anayasa Mahkemesinin bireysel başvuru neticesinde vermiş olduğu ihlal kararlarının kesinliği, bağlayıcılığı ve etkisi irdelenmiştir. Mahkemenin ihlal kararlarının kesinliği, şekli ve maddi anlamda kesinlik ayrımı üzerinden ele alınmıştır. İhlal kararlarının bağlayıcılığı, gerekçelerin ve hüküm kısmının bağlayıcılığı olarak iki başlık altında incelenmiştir. Ayrıca, Anayasa Mahkemesi kararlarının emsal bağlayıcılık etkisine sahip olup olmadığı da tartışılmıştır. Kararların kişi bakımından etkisi, herkes için etki ve sadece taraflar için etki ayrımı bağlamında ele alınmıştır. Zaman bakımından etki de bu son başlıkta incelenmiştir. Pilot kararların ve toplu kararların etkisine de kısaca yer verilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Kesinlik, bağlayıcılık, herkes için etki, taraflar için etki, emsal, ihlal, bireysel başvuru, Anayasa Mahkemesi

THE FINALITY, BINDINGNESS AND EFFECTS OF THE CONSTITUTIONAL COURT JUDGEMENTS ARISING FROM INDIVIDUAL APPLICATİON ON HUMAN RIGHTS

Öz

This article explores the finality, bindingness and effects of the Constitutional Court judgements arising from individual application on human rights. Under the title ‘finality of judgements’, it has been discussed the material and procedural finality of the judgements. In the second part, we analyzed the bindingness of Constitutional Court judgements arising from individual application on human rights, by classifying the bindingness of justifications and the bindingness of operative part. It is also discussed that whether judgements on human rights are stare decisis. The third part of this article covers erga omnes and inter partes effects of judgements. The effects of pilot judgement and group/class judgements take place in this part as well.

Anahtar Kelimeler

Finality, bindingness, erga omnes effect, inter partes effect, precedent, breach, individual application, Turkish Constitutional Court

Kaynakça

• Akkaş, Ahmet Hulusi, Ceza Muhakemesi Bağlamında Yargı Mercileri Kararlarının Birbirleri Üzerindeki Etkisi, Adalet, Ankara, 2016.
• Aliefendioğlu, Yılmaz, Anayasa Yargısı ve Türk Anayasa Mahkemesi, Yetkin Yayınları, Ankara, 1996.
• Altıparmak, Kerem, “Van Depreminin Hukuktaki Artçıları: Anayasa Mahkemesi’nin Bayram Oteli Kararı”, TESEV Demokratikleşme Programı, http://tesev.org.tr/wp content/uploads/2015/11/Van_Depreminin_Hukuktaki_Artcilari_Anayasa_Mahkemesinin_Bayram_Oteli_Karari.pdf, erişim 29.01.2017, s.3-4.
• Anayurt, Ömer, Anayasa Hukuku (Genel Kısım), Seçkin, Ankara, 2018.
• Armağan, Servet, Anayasa Mahkememizde Kazai Murakabe Sistemi, Cezaevi Matbaası, İÜ Yayını (No: 1245), İstanbul, 1967. Arslan, Zühtü, “Anayasa Mahkemesi’nin Yorum Tekeli Yargısal Üstünlük ve Demokrasi”, Prof. Dr. Ergun Özbudun'a Armağan, C. II., Yetkin Yayınları, Ankara, 2008.
• Atar, Yavuz, Türk Anayasa Hukuku, Seçkin, Ankara, 2018.
• Atasoy, Hakan, “Evlı̇ Kadının Soyadı Sorunu “Anayasal” mı? “Bı̇reysel” mi?”, Uyuşmazlık Mahkemesi Dergisi, C. 5, Sayı 5, Y. 2015.
• Barak, Aharon, The Judge in a Democracy, Princeton University Press, 2006.
• Bernhardt, Rudolf, “Discussion Following the Presentation by Luzius Wildhaber”, iç. (Editörler: Rüdiger Wolfrum/Ulrike Deutsch) The European Court of Human Rights Overwhelmed by Applications: Problems and Possible Solutions, International Workshop Heidelberg, December 17–18, 2007.
• Bloomeyer, Arwed, “Kesin Hüküm Tesiri ve Sınırları”, (Çev. İrfan Yazman), Ankara ÜHFD, C. 25, Sayı 3-4, Y. 1968.
• Boyar, Oya, Anayasal Uyuşmazlıklarda Yorum, MÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi (Danışman: Prof. Dr. İbrahim Ö. Kaboğlu), YÖK Tez Merkezi, İstanbul, 2008.
• Chlebny, Jacek, “How a National Judge Implements Judgments of the Strasbourg Court”, iç. (Editörler: Anja Seibert-Fohr/Mark E. Villiger), Judgments of the European Court of Human Rights Effects and Implementation, Asghate, 2015.
• Constitutional Court of Czech Republic, “Report on the Relations between the Constitutional Courts and the Other National Courts Including the Interference in This Area of the Action of the European Courts”, iç. Conference of European Constitutional Courts XII. Congress, 2002.
• Cremer, Hans-Joachim, “Prescriptive Orders in the Operative Provisions of Judgments by the European Court of Human Rights: Beyond res judicanda?”, iç. (editörler: Anja Seibert-Fohr/Mark E. Villiger), Judgments of the European Court of Human Rights Effects and Implementation, Asghate, 2015.
• Çelik, Yeşim, Bireysel Başvuru ve Anayasa Mahkemesi Uygulaması, Adalet, 2016
• Döner, Ayhan, “Anayasa Mahkemesi Kararlarının Gerekçelerinin Bağlayıcılığına İlişkin Bazı Sorunlar”, Prof. Dr. Ergun Özbudun'a Armağan, C. II., Yetkin Yayınları, Ankara 2008.
• Döner, Ayhan/Köküsarı, İsmail, “AİHM Kararlarının Anayasa Mahkemesi Kararları Açısından Yargılamanın Yenilenmesi Sebebi Olup Olmayacağı Sorunu”, Gazi ÜHFD, C. XII, Sayı 1-2, Ankara, 2008.
• Dzehtsiarou, Kanstantsin, “Interaction between the European Court of Human Rights and Member States: European Consensus, Advisory Opinions and the Question of Legitimacy”, iç. (Editörler: Spyridon Flogaitis/Tom Zwart/Julie Fraser) The European Court of Human Rights and its Discontents; Turning Criticism into Strength, Edward Elgar, 2013.
• Erem, Faruk, “Ceza Hukuku Yönünden Anayasaya Aykırılık İddiası”, Adalet Dergisi, Sayı 5-6, Y. 1962.
• Eren, Abdurrahman, Özgürlüklerin Sınırlandırılmasında Demokratik Toplum Düzeninin Gerekleri, Beta, İstanbul, 2004.
• Federal Judicial Center, “Stare Decisis”, Education and Training Series (Mayıs 13-16), 1975.
• Feteris, Eveline T., Hukuki Argümantasyonun Temelleri: Yargı Kararlarını Gerekçelendirme Teorileri Üzerine Bir Araştırma (Çev. Ertuğrul Uzun), Paradigma Yayınları, İstanbul, 2010.
• Fon, Vincy/Parisi, Francesco, “Judicial Precedents in Civil Law Systems: A Dynamic Analysis”, International Review of Law and Economics, Sayı 26, Y. 2006.
• Frowein, Jochen Abr., “Discussion Following the Presentation by Jochen Abr. Frowein”, iç. (Editörler: Rüdiger Wolfrum/Ulrike Deutsch) The European Court of Human Rights Overwhelmed by Applications: Problems and Possible Solutions, International Workshop Heidelberg, December 17–18, 2007.