The Evaluation of the Administrative Discretion in Terms of Turkish Tax Law

Yıl 2013, Cilt: XVII Sayı: 1-2, 141 - 161, 01.06.2013

Nazlı Kübra Çelik

Öz

İDARENİN TAKDİR YETKİSİNİN TÜRK VERGİ HUKUKU AÇISINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ

Öz

Kamu Hukukunun alt dallarını oluşturan İdare ve Vergi Hukuku gerek uygulama da gerek öğretide yakın ilişki içerisinde olup birbirine benzeyen pek çok noktası bulunmaktadır. Ancak bu iki disiplinin benzerliklerinin yanında, bu disiplinleri katı şekilde ayıran farklılıkları da mevcuttur. İşte bu sebeple, ortaya çıkan benzerliklerin sınırları ve farklılıkların boyutlarının incelenmesi öğretide ilgi uyandırmıştır.
Vergi Hukukunun temel prensibini vergilendirmede kanunilik ilkesi oluşturmaktadır. Bu ilke vergilendirme konusunda idareye takdir yetkisi tanınamayacağının da başlıca göstergesidir. Vergi hukuku alanında idarenin takdir yetkisini kullanabilmesi istisnai bir nitelik taşımaktadır. İdarenin takdir yetkisi, ana hatlarının kanunla belirlendiği sınırlar çerçevesinde, idareye serbestçe hareket edebilme imkânının tanındığı, idarenin eylem ve işlemle-rinde karar mekanizmalarını, sistemi sorunsuz ve seri bir şekilde sürdürmeleri adına bir serbestlik tanıyan yetkidir. Takdir yetkisi konusunda uygulamada idareye geniş bir alan sunulmaktadır. İdareye bu denli takdir yetkisi tanınırken kısıtlı da olsa Vergi idaresine de kendisine yönelen takdir yetkisi hangi ölçüde kullanılacağı ve vergi idaresinin takdir yetkisinin esaslarının düzenlenme, kullanma şekilleri bu çalışmamızda incelenecektir.

Anahtar Kelimeler

Kanunilik İlkesi, Vergi İdaresi, yerindelik ilkesi, Ölçülülük esası

Kaynakça

• AKDOĞAN, Abdurrahman; Kamu Maliyesi, Ankara 2007.
• AYAZ, Garip; “Vergilerin Yasallığı İlkesi ve Anayasa Mahkemesi Kararları”, Vergi Sorunları Dergisi, S. 181, Eylül 1996.
• AYAZ, Garip; “Vergilerin Yasallığı İlkesi ve Anayasa Mahkemesi Kararları”, Vergi Sorunları Dergisi, S. 181, Eylül 1996.
• BALTA, Tahsin Bekir; İdare Hukuku I Genel Konular, Ankara 1970.
• BAŞARAN, Funda; “Anayasa Temelinde ‘Benzeri Mali Yükümlülük’ Kavramı”, Vergi Sorunları Dergisi, S.118, Temmuz 1998.
• BİLİCİ, Nurettin; Vergi Hukuku, Ankara 2010.
• ÇAĞAN, Nami; Vergilendirme Yetkisi, İstanbul 1982.
• ÇAĞAN, Nami; “Demokratik Sosyal Hukuk Devletinde Vergilendirme” AÜHFD, C. XXXVII, S. 1-4, 1980, s.129-151.
• ÇAĞLAYAN, Ramazan; “Anayasa Mahkemesi Kararlarında Hukuk Devleti İlkesi”, AÜEHFD, C. II, S. 1, 75. Yıl Armağanı, Erzincan 1998.
• EDİZDOĞAN, Nihat; Kamu Maliyesi, Bursa, 2007.
• ERDEM, Tahir; “Bütçe Dışındaki Konuların Yöntem Olarak Bütçe Kanunu Çerçevesinde Yasallaştırılması Sorunu”, Vergi Sorunları Dergisi, S. 200, Mayıs 2005.
• GERÇEK, Adnan; Türk Vergi Hukukunda İdarenin Takdir Yetkisi, Ankara 2006.
• GÖZLER, Kemal; İdare Hukuku, C. 1, Bursa 2003.
• GÖZÜBÜYÜK, Şeref; Yönetim Hukuku, Ankara 2005.
• GÜNDAY, Metin; İdare Hukuku, Ankara 2002.
• GÜNEŞ, Gülsen; Verginin Yasallığı İlkesi, İstanbul 2008.
• KALABALIK, Halil; “İdare Hukukunda Takdir Yetkisi Kavramı ve Benzer Kurumlarla Karşılaştırılması”, Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C: 1, S. 2, 1997.
• KANETİ, Selim; Vergi Hukuku, İstanbul 1989.
• KARAKOÇ, Yusuf; Vergi Hukuku, Ankara 2011.
• KAYA, Cemil; “İdarenin Takdir Yetkisi ve Yargısal Denetim”, Prof. Dr. Nuri Çelik’e Armağan I, İstanbul 2001.
• KIRBAŞ, Sadık; Vergi Hukuku, Ankara 1994.
• KIRBAŞ, Sadık; “Vergi Hukuku Yönünden Kanun Hükmünde Kararnameler”, Vergi Dünyası Dergisi, S.29, Ocak 1984, s.37-45. (Kanun Hükmünde Kararname)
• KIZILOT, Şükrü / TAŞ, Metin; Vergi Hukuku ve Türk Vergi Sistemi, Ankara 2010.
• KÜTÜKÇÜ, Abdullah; “KHK’lar ve KHK2larla Yapılan Vergisel Düzenlemeler” Vergi Sorunları Dergisi, S. 139, Nisan 2000, s. 156-164.
• ONAR, Sıddık Sami; İdare Hukuku’nun Umumi Esasları, İstanbul 1952.
• ÖNCEL, Mualla/ KUMRULU, Ahmet/ ÇAĞAN, Nami ; Vergi Hukuku, Ankara 2010.
• ÖZ, Ersan; “Vergilendirme de Kanunilik İlkesi ve Bütçe Kanunları”, Vergi Sorunları Dergisi, S.201, Haziran 2005.
• ÖZBUDUN, Ergun; Türk Anayasa Hukuku, Ankara 2011.
• PEHLİVAN, Osman; Vergi Hukuku Genel İlkeler ve Türk Vergi Sistemi, Trabzon 2011.
• SABAN, Nihal; Vergi Hukuku, İstanbul 2009.
• TANÖR, Bülent / YÜZBAŞIOĞLU, Necmi; 1982 Anayasasına Göre Türk Anayasa Hukuku, İstanbul 2001.
• TAVŞANCI, Aykut; “Vergilendirme Yetkisinin Anayasal Sınırları ve 1982 Anayasası” Vergi Sorunları Dergisi, S. 203, Ağustos 2005.
• TAVŞANCI, Aykut; “Yürütme Organının Vergilendirme Yetkisi ve 1982 Anayasası”, Vergi Sorunları Dergisi, S. 189, Haziran 2004.
• TEZİÇ, Erdoğan; Anayasa Hukuku, İstanbul 2007.
• ULUATAM, Özhan / MEHTİBAY, Yaşar; Vergi Hukuku, Ankara 2001.
• ÜSTÜN, Ümit Süleyman; Türk Vergi Hukukunda İdarenin Takdir Yetkisi, Ankara 2007.
• YERLİKAYA, Kürşat G.; “Bütçe kanunları ile Vergi Kanunlarında Düzenleme Yapılması”, e-akademi, http://www.e-akademi.org/makaleler /gkyerlikaya-1.htm (29.12.2011).
• YÜREKLİ, Sabahattin; “Bakanlar Kurulu’nun Vergilendirme Yetkisi”, Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C.I S. 2, Aralık 1997.