The Right to Die in The Respect of Law and Acceptability Problem

Yıl 2009, Cilt: XIII Sayı: 3-4, 85 - 106, 01.12.2009

Ömer Ömeroğlu

Öz

HUKUKSAL AÇIDAN ÖLME HAKKI VE KABUL EDİLEBİLİRLİĞİ SORUNU

Öz

Hayat insanların pek azına arzu ettikleri yaşam koşullarını sunar, ancak çoğu zaman insanların iç dünyasındaki isteklere kayıtsız kalır, bazen de insanlar hayatın kendilerine karşı kayıtsız kaldığını düşünebilir. Hayatın anlamını sorguladığında kendisi açısından doyurucu sonuçlara ulaşamayan birey yaşamın anlamsızlığına hükmedebilir. Hastalık, kaza veya başkaca nedenlerle sağlığını yaşamdan zevk almayacak düzeyde kaybeden, aynı nedenlerden dolayı dayanılmaz ağrılar duyan, acı çeken bireyler yaşamı çekilmez bulabilir. Bu durumdaki birey yaşamak yerine ölümü tercih ederse ne olacaktır?
Çağlar boyunca düşünürler, bireyin yaşamayı reddetme ve ölümü seçme konusunda bir hakkı olup olmadığı sorusuna çözüm aramıştır. Din adamları da aynı soruya kayıtsız kalmamış ve dinlerin koyduğu kurallar içinde bu soruya yanıt getirmeye çalışmıştır. Bireyin ölüm tercihi bir hak olarak düzenlenecek midir? Başka bir söyleyişle yaşam hakkı karşısında bir ölme hakkı var mıdır? Bu çalışmada bireyin ölme tercihinin bir hak olarak düzenlenip düzenlenmeyeceği konusu ele alınacaktır. Konu incelenirken ölme hakkının kapsamı, eski çağlardan bu yana ölme hakkı üzerinde düşüncelerle, dinlerin konuya bakış açısı anlatılacak, karşılaştırmalı hukuktaki durum, Türk hukukundaki durum ele alındıktan sonra güncel tartışmalara girilerek tartışmaların değerlendirilmesi yapılacaktır.

Anahtar Kelimeler

İnsan, yaşam hakkı, ölme hakkı

Kaynakça

• 1) ABAAN, Süheyla (1997), “Ötanazi: Hastalarımıza Borcumuz mu?”, Türkiye Klinikleri Tıbbi Etik Dergisi, S:5.
• 2) ARTUK, Mehmet Emin (1992), “Ötanazi”, Yargıtay Dergisi, C:18, S:3.
• 3) AYDIN, Erdem/ERSOY, Nermin (1994), “Tıbbi Etik’te Adalet Ülkesi”, Türkiye Klinikleri Tıbbi Etik Dergisi, S:2.
• 4) BURLEGH, Michael (1994), Death and Deliverance: “Euthanasia” in Germany c. 1900 to 1945 (Cambridge Üniversitesi Yayını)
• 5) CHESSER, Eustace (1968), Why Suicide (Londra, Arraw Boks Yayını).
• 6) ÇAĞLAYAN, Muhtar (1966). “Ötanazi ve Ġntihar”, Adalet Dergisi, C:57, S:1.
• 7) ÇELİK, Faik (2005), “Türk Hukuk Sistemine ve Biyo-Hukuk Sözleşmesine Göre Ötanazi”, Kamu Hukuk Arşivi Dergisi, 2005 Kasım Sayısı.
• 8) DOWBIGGIN, Ian (2007), A Concise History of Euthanasia: Life, Death, God and Medicine (Rowmann-Littlefield Yayını).
• 9) DUTTGE, Gunnar (2005), “Avrupa’da Ölüm Yardımına İlişkin Gelişmeler”, Çev: Hakan Yaman, Kamu Hukuku Arşivi Dergisi, 2005 Kasım Sayısı.
• 10) EROĞUL, Cem (1993), “Ölüm Hakkı”, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, C:48, S:1-4.
• 11) ERŞAN, Mesude(2009), “Ötanazi Cinayet mi Kurtuluş mu?” Hürriyet 16.12.2009.
• 12) FEYZİOĞLU, Metin (1993), “Açlık Grevi” Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C:43, S:1-4.
• 13) GORMALLY, Luke (1997). “Euthanasia and Asisled Suicide: Seven Reasons Why They Should Not Be Legalized”, http://www.lifessues.net (Erişim Tarihi: 20.12.2009).
• 14) GORSUCH, Neil Mcgill (2006), The Future of Asisted Suicide and Euthanasia (Princeton Üniversitesi Yayını). 15) GRAYLING, A.C (2005), “Right to Die”, British Medicial Journal, No:330.
• 16) HOT, İnci/DOĞAN, Hanzade (2006), “Almanya’da Ötanaziye Yaklaşım”, Türkiye Klinikleri J Med Ethics, S:14.
• 17) http://www.tümgazeteler.com (Erişim Tarihi: 21.12.2009)
• 18) HURST, Samia A/MAURON, Alex (2003), “Asisted Suicide and Euthanasia in Switzerland: allowingi a role for non-physicians”, British Medicial Journal, February 2003.
• 19) İNCEOĞLU, Sibel (1999), Ölme Hakkı Ötanazi (İstanbul, Ayrıntı Yayını).
• 20) KARACA, Süleyman, “İnsan Hakları ve Hasta Hakları Bağlamında Ötenazi, http://www.yayin.adalet.gov.tr (Erişim Tarihi: 07.09.2009).
• 21) KAYA. Ali (1994), “İslam Hukukuna Göre Ötanazi”, Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, C:6, S:2.)
• 22) KEENE, Michael (2002), Religion in Life and Society (Folens Limited Yayını).
• 23) KORFF, Douwe (2006), Yaşam Hakkı İnsan Hakları El Kitapları, No:8, (Avrupa Konseyi Yayını).
• 24) KUMAŞ, Gülşah (2005), Adana İlinde Çeşitli Hastanelerin Ötanazi Hakkında Düşünceleri (Yayınlanmamış Master Tezi, Adana, Çukurova Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü).
• 25) MAHMOOD, Kaiser (2008), “Difference Between Voluntary Active and Passive Euthanasia”, http://www.rmj.org.pk (Erişim Tarihi: 16.12.2009).
• 26) MAISONNAVE, Germen Aller, “Euthanasia, Eugenesia y Vida”, http://www.mednet.org (Erişim Tarihi: 02.02.2009).
• 27) MAJ, Jane, “Moral Law Based on Immanuel Kant’s Ethics and John Stuart Mill’s Argument for Utilitarianism”, http://snonline.net (EriĢim Tarihi: 13.08.2009).
• 28) MATERSTVEDT, L J/KAASA, S (2002), “Euthanasia and Physician Asisted Suicide in Scandinavia”, Pallative Medicine, No:16.
• 29) MILL, John Stuart (2001), Utilitarianism 1863 (Batoche Boks Kitchener Yayını).
• 30) MURKEY. P.N/SINGH, K.S (2008), “Euthanasia [Mercy Killin], Journal of Indian Academy of Forensic Medicine, Vol:30, No:2.
• 31) ORAL, Gökhan (1997), “İntihar ve Adli Bilimler”, Yeni Semposium, C:35, S:2-3.
• 32) ÖZKARA, Erdem (2002), “Yardım mı Öldürme mi?” Radikal Gazetesi, 14.04.2002.
• 33) POLAT, Oğuz, “İntihar”, http://www.adlitip.org (Erişim Tarihi: 10.02.2009).
• 34) PRZYGODA, Pablo (1999), La Euthanasia y En Otros Paisos” Mediciana Buenos Aires, No:59.
• 35) RAVENSCROFT, Peter (1998), “The Right to Die”, http://www.newint.org (Erişim Tarihi: 21.12.2009)
• 36) REİSOĞLU, Seza (1983), “Hekimlerin Hukuki Sorumluluğu”, Sorumluluk Alanında Yeni Gelişmeler Sempozyumu (İstanbul, Mukayeseli Hukuk Araştırma ve Uygulama Merkezi Yayını).
• 37) RETTERSTOL, Nils (1993), Suicide: a Europan Perspective (Cambridge Üniversitesi Yayını).
• 38) ROSNER, Fred(1991), “Jewish Perspetives on Death and Dying”, Jewish Medical Ethics, Vol:2, No:1.
• 39) SARISU, Alper, “Ötanazi”, http://www.hukuki.net (Erişim Tarihi: 07.09.2009).
• 40) SAVCI, Bahri (1980), Yaşam Hakkı ve Boyutları (Ankara, Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayını).
• 41) SCHERER, Jennifer M/SIMON Rita James (1999), Euthanasia ant The Right of Die: A Comparative View (Rowman-Littlefield Yayını).
• 42) SEVĠNÇ, Murat (2002). “Bir İnsan Hakları Sorunu Olarak: Açlık Grevleri”, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, C:57, S:1.
• 43) SEZER, Sezgi/KAYA, Pelin (2009), “Gelişimsel Açıdan Ölüm Kavramı”, Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, S:13, s.151.
• 44) SOYASLAN, Doğan (1990), “Türk Hukuk Düzeni ve Açlık Grevi Yapan Kişilere Müdahale Sorunu”, C:16, S:3.
• 45) TAŞKIN, Ozan Ercan (2005), “Ceza Hukuk Bakımından Yasal Olmayan Tıbbi Müdahele”, Eskişehir Barosu Dergisi, S:6.
• 46) TERZĠOĞLU, Arslan (1994). “Euthanasie (Ötanazi) ve Getirdiği Etik Sorunlar”, Türkiye Klinikleri Tıp Etiği Dergisi, S:2.
• 47) ÜLMAN, Yeşim Işıl (2007), “Yaşamın Sonu ile İlgili Tıp Etiği Sorunları” Tıp Tarihi ve Tıp Etiği Ders Kitabı (İstanbul, Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Yayını).
• 48) WHITING, Raymond (2002), A Naturel Right to Die: Twenty-Three Centuries of Debate (Grenwood Yayını).
• 49) VELLEMAN, David (2007), “Against the Right to Die”, http://www.clas.ufl.edu (Erişim Tarihi: 21.12.2009). 50) ZASTROW, Charles/KĠRST-ASHMAN, Karen K (2009), Understanding Human Behaviour and the Social Environment (Brooks/Cole, Cengage Leaning Yayını).