KAPİTALİZM-DEMOKRASİ İLİŞKİSİ (DEMOKRASİNİN EKONOMİK TEMELLERİ ÜZERİNE BİR İNCELEME)

Yıl 2003, Cilt: VII Sayı: 1-2, 69 - 88, 01.06.2003

Nihat Bulut

Öz

Demokrasiyi liberal demokrasiden ibaret görenler, kapitalizmle demokrasi arasında karşılıklı ilişki bulunduğunu savunmuşlar ve bu ikisinin birbirini üretip beslediğini vurgulamışlardır. Bu yaklaşım çerçevesinde, bir yandan kapitalizm demokrasinin nedeni olarak sunulurken, öte yandan demokrasinin ekonomik gelişmeyi artırıcı bir etken olduğu üzerinde durulmuştur. Kapitalizm demokrasi ilişkisi konusundaki ikinci yaklaşım ise, demokrasiyi liberal demokrasiden ibaret görmeyenlerin yaklaşımıdır. Bu yaklaşım, genelde, kapitalizm ile liberal demokrasi arasındaki tarihsel bağı yadsımamıştır. Fakat kapitalizmle gerçek anlamda demokrasi arasında mantıki bir bağ kurmanın mümkün olmadığım vurgulamış, dahası, kapitalizmin ürettiği sorunların demokrasi açısından doğurduğu tehlikelere dikkat çekmiştir. Bu yaklaşım içinde bir görüş, demokrasinin kapitalizmi ılımlılaştırdığını söylerken, diğer bir görüş, gerçek demokrasinin ancak kapitalizmin yıkılmasıyla mümkün olabileceğine inanmıştır. Bu çalışmada kapitalizm ve demokrasi arasındaki ilişki konusundaki temel yaklaşımlar ele alınıp tartışılacak ve sonuçta, özellikle küreselleşme süreci ile birlikte, artık varlığı konusunda daha az kuşku duyulan, kapitalizm-demokrasi bağlantısının gerçekliği ve bu gerçekliğin kabul edilmesinin doğuracağı muhtemel sonuçlar üzerinde durulacaktır.

Anahtar Kelimeler

Ulusçuluk Düşüncesi, Sosyalist Demokrasi, Birey, Burjuvazi, Ekonomik Gelişmeler

Kaynakça

• Akal, Cemal Bali; “Devlet, Yasa, Hakimiyet”, Cumhuriyet’in 75. Yıl Armağanı, İstanbul Üniversitesi, İstanbul, 1999.
• Keyman, Fuat; “ Nasıl Bir Liberal Demokrasi”, Diyalog, Türk Demokrasi Vâkfı, 1996/1.
• Özcan, Mehmet Tevfık; İlkel Toplumlarda Toplumsal Kontrol, Özne Y., İstanbul, 1998.
• Pierson, Christopher; Modern Devlet, Çev: Dilek Hattatoğlu, Çiviyazılan, İstanbul, 2000.