Comparison of Analogy with Other Reasoning Methods and Its Reflection in the Field of Law

Yıl 2021, Cilt: 25 Sayı: 2, 237 - 279, 31.12.2021

Fuat Altuntaş

Öz

In this study, first of all, the general view of the analogy, one of the reasoning methods, and its application in daily life will be examined. Afterwards, its relation and comparison with other reasoning methods will be made. With these comparisons, the field of comparison will be tried to be determined better. Because in order to determine “what” something is, it is necessary to know what it is not. In addition, in our study, the importance of analogy in this field has been mentioned by showing its applica-tions in the field of law, both in its general appearance and in comparisons with other reasoning methods.

Anahtar Kelimeler

analogy in law, analogy in logic, similarty in analogy, legal reasoning, comparison

Kıyasın (Analojinin) Diğer Akıl Yürütme Yöntemleri ile Karşılaştırması ve Hukuk Alanındaki Yansıması

Öz

Bu çalışmada akıl yürütme yöntemlerinden kıyasın, ilk olarak genel görünümü ve günlük hayattaki uygulaması incelenecektir. Sonrasında ise diğer akıl yürütme yöntemleri ile ilişkisi ve karşılaştırması yapılacaktır. Söz konusu karşılaştırmalarla birlikte kıyasın alanı daha iyi belirlenmeye çalışılacaktır. Zira bir şeyin “ne” olduğunu belirlemek için, ne olmadığının da bilinmesi gerekmektedir. Ayrıca çalışmamızda kıyasın gerek genel olarak görünümünde gerekse de diğer akıl yürütme yöntemleri ile karşılaştırmalarında, hukuk alanındaki uygulamaları gösterilerek bu alandaki önemine de değinilecektir.

Anahtar Kelimeler

Hukukta kıyas, mantıkta kıyas, kıyasta benzerlik, hukuki akıl yürütme, karşılaştırma

Kaynakça

• "Aristotle's Rhetoric". The Stanford Encyclopedia of Philosophy (Spring 2010 Edition). Edward N. Zalta (ed.), URL = <https://plato.stanford.edu/archives/spr2010/entries/aristotle-rhetoric/>. (E.T: 24.08.2019). ("Aristotle's Rhetoric").
• Aktaş, Sururi. Eleştirel Hukuk Çalışmaları. On İki Levha Yayıncılık, 2. Baskı, İstanbul 2011. (Eleştirel).
• Aktaş, Sururi. Hayek’in Hukuk ve Adalet Teorisi. Liberte Yayınları, 2. Baskı, Ankara 2018. (Hayek).
• Alatlı, Alev. Ben Böyle Düşünüyorum Demekle Olmuyor. Everest Yayınları, 1. Basım, İstanbul 2018.
• Aral, Vecdi. Hukuk ve Hukuk Bilimi Üzerine. On İki Levha Yayınları, İstanbul 2010.
• Aristoteles. Organon III Birinci Analitikler. (Çev: Ragıp Atademir) Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları, İstanbul 1996.
• Aristoteles. Organon V Topikler. (Çev: Ragıp Atademir) Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları, İstanbul 1996.
• Aristoteles. Poetika. (Çev: İsmail Tunalı) Remzi Kitabevi, İstanbul 1993. (Poetike).
• Aristoteles. Retorik. (Çev: Mehmet H. Doğan) Yapı Kredi Yayınları, İstanbul 1995.
• Aristotle. The Poetics of Aristotle. (Translation By S. H. Butcher) The Project Gutenberg E Book of Poetics.
• Atalay, Ahmet Haluk. “Bir Hukuk Mantığı Var Mıdır?”. Hukuk Kuramı. C. 2, S. 6, 2015, ss. 22-40.
• Baytaz, Abdullah Batuhan. Kanunilik İlkesi Bağlamında Ceza ve Ceza Muhakemesi Hukukunda Yorum. İstanbul Ceza Hukuku ve Kriminoloji Arşivi. Yayın No:14, 1. Baskı, İstanbul 2018.
• Burton, Steven J.. An Introduction to Law and Legal Reasoning. Little Brown and Company, Toronto1985.
• Canale, Damiano/Tuzet Giovanni. “Analogical Reasoning and Extensive Interpretation”. in. Analogy and Exemplary Reasoning in Legal Discourse, (Edited By Hendrik Kaptein, Bastiaan Van Der Velden), Amsterdam University Press, 2018. pp, 65-87.
• Crews, Timothy A. –Anderson. Critical Thinking and Informal Logic. Humanities-Ebooks, Tirril 2007.
• Çapak, İbrahim. Gazali’nin Mantık Anlayışı. Elis Yayınları, 2. Baskı, Ankara 2011.
• Davidson, W. L.. “The Logic of Classification”. Oxford Journal. Vol. 12, No. 46, Oxford University Press 1887. pp. 233-253.
• Demir, Abdullah. Hukuk Metodolojisi. Astana Yayınları, Ankara 2016. (Hukuk Metodolojsi).
• Demir, Abdullah. Klasik Mantık. Osmanlı Araştırmaları Vakfı, İstanbul 2013.
• Douven, Igor. “Abduction”. The Stanford Encyclopedia of Philosophy (Spring 2011 Edition), Ed: Edward N. Zalta, (Çevrimiçi), http://plato.stanford.edu/archives/spr2011/entries/abduction/ (E.T: 20.05.2019).
• Duarte, David. “Analogy and Balancing: The Partial Reducibility Thesis and Its Problems”. Revus. Vol 25, 2015. pp. 141–154.
• Eco, Umberto. Yorum ve Aşırı Yorum. (Çev: Kemal Atakay), Ayrıntı Yayınları, İstanbul 2017.
• Emiroğlu, İbrahim. Klasik Mantığa Giriş. Elis Yayınları, Ankara 2017.
• Erdoğan, Ayşe. İnsan Bilimlerinin Mantıksal Temelleri. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Türkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Ana Bilim Dalı, Ankara 2019.
• Eroğlu, Gültekin. Akıl Yürütme Formlarının Mantık ve Bilimlerde Yeri ve Değeri. Hikmet Yurdu. C. 5, S. 10, Malatya 2012.
• Feteris, EvelineT.. Hukuki Argümantasyonun Temelleri Yargı Kararlarını Gerekçelendirme Teorileri Hakkında Bir Araştırma. (Çev: Ertuğrul Uzun) Pinhan Yayıncılık, Birinci baskı, İstanbul 2019.
• Furtun, İdris Hakan. Vergi Hukukunda Mahkemelerin Hukuk Yaratma- Kanun Boşluğu Doldurma Yetkileri. Yetkin Yayınları, Ankara 2009.
• Golding. Martin. “Argument By Analogy in The Law”. Analogy and Exemplary Reasoning in Legal Discourse, (Edited By Hendrik Kaptein, Bastiaan Van Der Velden), Amsterdam University Press, Amsterdam 2018. pp 123-135.
• Hatemi, Hüseyin. Medeni Hukuka Giriş. Gözden Geçirilmiş 6. Bası, Vedat Kitapçılık, İstanbul 2012.
• Hunter, Dan. “Teaching and Using Analogy in Law”. Ass’n Legal Writing Directors 151. 2004. pp. 151-168.
• Işıktaç, Yasemin/Metin, Sevtap. Hukuk Metodolojisi. Filiz Kitabevi, 5. Baskı, İstanbul 2016.
• Işıktaç, Yasemin. Hukuk Normunun Mantıksal Analiz ve Uygulaması. Filiz Kitabevi, 2. Baskı, İstanbul 2004. (Hukuk Normunun).
• İnönü, Nazlı. Yeni Bir Çıkarım Türü: Geriçıkarım. Yayınlanmamış Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Felsefe Anabilim Dalı, İstanbul 2006.
• Kamer, Vedat. “Feshedilebilir Akılyürütme”. VI. Mantık Çalıştayı Kitabı (Yayıma Hazırlayanlar Vedat Kamer ve Şafak Ural), Mantık Derneği Yayınları Aralık 2016. (Feshedilebilir).
• Kamer, Vedat. İnformel Mantık Açısından Akılyürütme Kavramı Üzerine Bir Araştırma. Yayınlanmamış Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Felsefe Anabilim Dalı, İstanbul 2014. (İnformel).
• Kamer, Vedat. Yapay Zekâ ve Monoton-olmayan Mantık. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Felsefe Anabilim Dalı, İstanbul 2009. (Monoton).
• Karayalçın, Yaşar/Yongalık, Aynur. Hukukta Öğretim- Kaynaklar- Metod Problem Çözme. 7. Baskı, Banka ve Ticaret Hukuku Araştırma Enstitüsü, Ankara 2008.
• Koszowski, Maciej. “Analogical Reasoning in Statutory Law”. Journal of Forensic Research. Vol. 8, No. 2. pp. 1-10.
• Langenbucher, Katja. “Argument By Analogy in European Law”. The Cambridge Law Journal. Vol. 57, No. 3, 1998. pp. 481-521.
• Macagno, Fabrizio/Walton, Douglas. “Argument From Analogy in Law, The Classical Tradition, and Recent Theories”. Philosophy & Rhetoric. Vol. 42, No. 2, 2009. pp. 154-182. Öner, Necati. Klasik Mantık. Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Yayınları, 5. Baskı, Ankara 1986.
• Özlem, Doğan. Mantık: Klasik / Sembolik Mantık Mantık Felsefesi. İnkılap Kitabevi, 9. Baskı, İstanbul 2007.
• Pound, Roscoe. “Classification of Law”. Harvard Law Review. Vol. 37, No. 8, The Harvard Law Review Association 1924, pp. 933-969.
• Rapp, Christof. "Aristotle's Rhetoric". The Stanford Encyclopedia of Philosophy (Spring 2010 Edition), Edward N. Zalta (ed.), URL = <https://plato.stanford.edu/archives/spr2010/entries/aristotle-rhetoric/>. (E.T: 24.08.2019).
• Russell, Bertrand. Felsefe Sorunları. (Çev: Vehbi Hacıkadiroğlu), Say Yayınları, 1. Baskı, İstanbul 2017.
• Russell, Bertrand. The Problems Of Philosophy. Williams and Norgate, London 1912.
• Serozan, Rona. Hukukta Yöntem. Prof. Dr. Aydın Zevkliler’e Armağan, Yaşar Üniversitesi Dergisi. Sayı 8 (Özel Sayı), 2013. ss. 2423-2441.
• Serozan, Rona. Medeni Hukuk Genel Bölüm. Vedat Kitapçılık, İstanbul 2008.
• Sina, İbn/Tufeyl, İbn. Hay bin Yakzan. (Çev: M. Şerafeddin Yaltkaya/Babanzade Reşid), Yapı Kredi Yayınları, 20. Baskı, İstanbul 2018.
• Sunstein, Cass R.. “Commentary on Analogical Reasoning”. Harvard Law Review. Vol. 106, No. 3, 1993. pp. 741-791
• Suuberg, Alessandra. “Buck v. Bell, American Eugenics, and the Bad Man Test: Putting Limits on Newgenics in the 21st Century”. Law & Inequality: A Journal of Theory and Practice. Vol. 38, No. 1, 2020. pp. 115-134
• Taylan, Necip. Ana Hatlarıyla Mantık. Ensar Yayınları, 5. Baskı, İstanbul 2016.
• Topçu, Nurettin. Mantık. Dergah Yayınları, 7. Baskı, İstanbul 2017.
• Türk Dil Kurumu. Türkçe Sözlük. 11. Baskının Tıpkıbasımı, Ankara 2019.
• Uzun, Ertuğrul. Hukuk Metodolojisinin Sorunları. Nora Kitap, İstanbul 2016.
• Walton, Douglas. Informal Logic. 2nd Edition, Cambridge University Press, New York, 2008. http://plato.stanford.edu/archives/spr2011/entries/abduction/. (E.T: 20.05.2019).
• Weber, Alfred. Felsefe Tarihi Felsefe. Metafizik ve Bilim, Kabalcı Yayıncılık, (Çev: H. Vehbi Eralp, İstanbul 2015.
• Weston, Antony. A Rulebook for Arguments. Third Edition, Hackett, Indianapolis, Cambridge 2000.
• White, Jefferson. “Analogical Reasoning”. A Companion to Philosophy and Legal Theory, (Edited by Dennis Patterson), Wiley Blackwell, Malden 1996.
• Yaran, Cafer Sadık. İnformel Mantık. Rağbet Yayınları, 4. Baskı, İstanbul 2019.
• Ziyaeddin, Fahri Fındıkoğlu. Metodoloji. 1. Cilt, İstanbul Üniversitesi Yayınları, İstanbul 1945.