3167 SAYILI KANUN’A GÖRE HUKUKİ VE CEZAİ AÇIDAN KARŞILIKSIZ ÇEK KEŞİDESİNİN MEYDANA GELMESİ İÇİN GEREKLİ OLAN KOŞULLAR

Yıl 1999, Cilt: 3 Sayı: 1, 339 - 364, 31.12.1999

Mustafa Yasan

Öz

TTK m. 692 vd'da düzenlenen, iktisadi mahiyeti ödeme aracı, hukuki mahiyeti ise havale olan çek ve özellikle karşılıksız çek keşidesi müesseseleri, TTK'nın ilgili hükümleri (TTK m.695) haricinde ayrıca, 19.03.1985 tarihinde kabul edilen 3167 sayılı “Çekle Ödemelerin Düzenlenmesi ve Çek Hamillerinin Korunması Hakkında Kanun” da tanzim edilmiş bulunmaktadır. Çeke münhasır özel bir kanun olan 3167 sayılı kanun yürürlüğe girmeden önce, TTK m.695'te sadece özel hukuk açısından tanzim edilen karşılıksız çek keşidesi, TBMM'nin 1929 tarihli yorum kararında da belirtildiği üzere; müstakil bir suç teşkil etmeyip, TCK m.503'te düzenlenen dolandırıcılık suçunun özel bir nevi olarak kabul edilmekte ve ancak dolandırıcılık suçunun oluşabilmesi için gerekli olan şartların gerçekleşmesi halinde cezai bir müeyyideye tabi olmaktaydı. Ancak, dolandırıcılık suçunun oluşabilmesi için aranan hususların ispatının karşılıksız çek keşidesi bakımından zor hatta imkânsız olma si, yorum kararı ile kabul edilen çözümün uygulamada ortaya çıkan ihtiyaçları karşılamaya iktifa edememesi ve bu durumun çeke olan itimadın sarsılmasına ve dolaysıyla tedavülünün azalmasına sebep vermesi üzerine, karşılıksız çek keşidesinin özel bir kanun ile suç olarak kabul edilmesi ve bu müstakil suçun özel bir cezayı ve hukuki müeyyideyi gerektirmesi zorunlu hale gelmiştir. Sıraladığımız bu ihtiyaçları karşılamaya yönelik olarak yürürlüğe sokulan 3167 sayılı kanunun kabulü ile artık müstakil bir suç niteliğine bürünen karşılıksız çek keşidesine, bu sebeple öncelikle cezai ve kural olarak hukuki açılardan doğrudan ilgili kanun maddeleri ve bu maddelerde öngörülen cezai ve hukuki müeyyideler tatbik olunacaktır.

Anahtar Kelimeler

kambiyosenetleri, karşılıksızçek, cezainetice

According to Law No. 3167, Requirements for the Occurrence of Bad Check Drawing in Legal and Criminal Perspectives

Öz

Kaynakça

• Hayri Domanig, Kıymetli Evrak Hukuku ve Uygulaması TTK Şerhi, C.IV, İstanbul 1990