Transition to an Extraordinary Property Regime at the Request of One Spouse under the Acquired Property Regime (Turkish Civil Code Art. 206)

Yıl 2024, Cilt: 28 Sayı: 2, 793 - 831, 24.12.2024

Mehtap Şahin

https://doi.org/10.60002/ebyuhfd.1523741

Öz

Edinilmiş Mallara Katılma Rejiminde Eşlerden Birinin İstemi ile Olağanüstü Mal Rejimine Geçiş (TMK m. 206)

Öz

4721 sayılı Türk Medenî Kanunu’nun “Aile Hukuku” kitabının “Eşler Arasındaki Mal Rejimi” başlıklı bölümünde, eşlerin evlenmeden önce ve evlilik süresince edindikleri taşınır, taşınmaz mallar ile para gibi malvarlıklarını yönetme; bu malvarlığı değerlerinden yararlanma ve evlilik sona erdiğinde tasfiyeye ilişkin hususlar düzenlenmiştir. Eşler, kanunda yer alan seçimlik mal rejimlerinden herhangi birini seçmedikleri takdirde yasal mal rejimi olan edinilmiş mallara katılma rejimine tabi olurlar. 1926 tarihli Türk Kanunu Medenîsinde “Mal Ayrılığı Rejimi”, 2002 tarihli Türk Medenî Kanununda ise “Edinilmiş Mallara Katılma Rejimi” yasal mal rejimi olarak kabul edilmiştir. Eşler, kanunda belirtilen mal rejimlerinden herhangi birini seçme imkânına sahiptir. Ancak bu serbesti eşleri ekonomik olarak her zaman korumamakta, bazı durumlarda hâkimin müdahalesini bir zorunluluk haline getirmektedir. TMK m. 206 hükmü bu bağlamda haklı sebeplerin varlığı halinde mevcut mal rejiminin hâkim kararı ile olağanüstü mal rejimine dönüşmesinin önünü açan, evlilik birliğini bilhassa ekonomik yönüyle koruyucu bir düzenleme mahiyetindedir. Çalışmamızda, Yargıtay ve öğreti görüşleri ışığında madde hükmü ve uygulamadaki yansımaları incelenmektedir.

Anahtar Kelimeler

YASAL MAL REJİMİ, OLAĞANÜSTÜ MAL REJİMİ, MAL AYRILIĞI, OLAĞAN MAL REJİMİ, HAKLI NEDEN

Kaynakça

• Acabey, Mehmet Beşir, Evlilik Birliğinde Yasal Mal Rejimi, İzmir 1998. (Kısaltma: Evlilik Birliği).
• Acabey, Mehmet Beşir, Teorik ve Pratik Yönleriyle Edinilmiş Mallara Katılma Rejimi ve Tasfiyesi, Turhan Kitabevi, Ankara 2020. (Kısaltma: Katılma Rejimi) .
• Acar, Faruk, Aile Hukukumuzda Aile Konutu Mal Rejimleri Eşin Yasal Miras Payı, 5. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara 2016.
• Akçin, Fahri/Meral, Nadir/Beyaz, Ebru, Yargıtay Uygulamasında Edinilmiş Mallara Katılma Rejimi, 2. Baskı, Adalet Yayınevi, Ankara 2023.
• Akıncı, Şahin, Borçlar Hukuku Bilgisi, Genişletilmiş 13. Baskı, Sayram Yayınları, Konya 2022.
• Akıntürk, Turgut/Akipek, Jale, Eşya Hukuku, İstanbul 2009.
• Akıntürk, Turgut/Ateş, Derya, Türk Medeni Hukuku-II (Aile Hukuku), 21. Bası, Beta Yayınevi, Ankara 2019.
• Atamulu, İsmail, “Türk Medenî Kanununda Olağanüstü Mal Rejimi ve Özellikle Olağanüstü Mal Rejimine Geçiş Halleri”, Erciyes Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 5, S. 1, Aralık 2010, s. 151-181.
• Aydoğdu, Emre, Türk Aile Hukukunda Mal Ayrılığı Rejimi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara 2016.
• Budak, Ali Cem, “Kılı Kırk Yarma Makinası” Medenî Usul Hukukunda Kavram İçtihadı ve Menfaat İçtihadı, Filiz Kitabevi, İstanbul 2021.
• Budak, Ali Cem/Karaaslan, Varol, Medenî Usul Hukuku, 7. Bası, Filiz Kitabevi, İstanbul 2023.
• Doğan, Murat, “Türk Medenî Kanunu’nun Evliliğin Genel Hükümleri Bakımından Getirdiği Yenilikler”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 52, S. 4, 2003, s. 93-129.
• Dural, Mustafa/Öğüz, Tufan, Kişiler Hukuku-II (Gerçek ve Tüzel Kişiler), 23. Baskı, Filiz Kitabevi, İstanbul 2022.
• Dural, Mustafa/Öğüz, Tufan/Gümüş, Mustafa Alper, Türk Özel HukukuIII (Aile Hukuku), Gözden Geçirilmiş 19. Baskı, Filiz Kitabevi, İstanbul 2024.
• Erdem, Mehmet, Aile Hukuku, 2. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara 2019.
• Ergün, Zafer, Boşanma Davaları, Adalet Yayınevi, Ankara 2009.
• Genç Gelgeç, Berrak, “TMK md.169 Gereğince Boşanma veya Ayrılık Davası Süresince Alınabilecek Geçici Önlemler”, GMHFD, C. 8, S. 2, 2023, s. 771-799.
• Gençcan, Ömer Uğur, Aile Mahkemeleri Davaları, 4. Baskı, Yetkin Yayınları, Ankara 2021.
• Gençcan, Ömer Uğur, Evlenme Hukuku, Yetkin Yayınları, Ankara 2021.
• Gençcan, Ömer Uğur, Mal Rejimleri Hukuku, Genişletilmiş 7. Baskı, Yetkin Yayınları, Ankara 2020.
• Gençcan, Ömer Uğur, Olağanüstü Mal Rejimi ve Artık Değer, Uygulamalı Aile Hukuku Sertifika Programı III. Dönem, 17-18 Kasım 2006, Edinilmiş Mallara Katılma Rejimi ve Uygulama Sorunları, (Yayına Hazırlayanlar: Şükran Şıpka/Barış Özbilen/Ebru Şensöz), İstanbul Ticaret Üniversitesi Yayınları, İstanbul 2006.
• Gümüş, Mustafa Alper, Teoride ve Uygulamada Evliliğin Genel Hükümleri ve Mal Rejimleri (TMK m.185-281), Vedat Kitapçılık, İstanbul 2008.
• Hayran, Burhan, 4721 Sayılı Türk Medenî Kanunu Mal Rejimleri Şerhi, Ankara 2004.
• Kılıçoğlu, Ahmet Mithat, Aile Hukuku, Genişletilmiş 2. Baskı, Ankara 2016.
• Kılıçoğlu, Ahmet Mithat, Edinilmiş Mallara Katılma Rejimi TartışmalarÖrnekli Açıklamalar Formüller Tablolar-İlgili Yasa Metinleri, Ankara 2002.
• Kılıçoğlu, Ahmet Mithat, Edinilmiş Mallara Katılma Rejimi, Turhan Kitabevi, Ankara 2002. (Kısaltma: Edinilmiş Mallar).
• Kılıçoğlu, Ahmet Mithat, Katkı-Katılma Alacağı, 6. Baskı, Turhan Kitabevi, Ankara 2016. (Kısaltma: Katkı-Katılma).
• Kılıçoğlu, Ahmet Mithat, Medenî Kanun’umuzun Aile - Miras - Eşya Hukukuna Getirdiği Yenilikler, Genişletilmiş 3. Baskı, Turhan Kitabevi, Ankara 2014. (Kısaltma: Yenilikler).
• Kılıçoğlu, K. Yılmaz, “Evlilik Birliğinin Korunması”, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, S. 120, 2015.
• Kırmızı, Mustafa, Açıklamalı İçtihatlı Edinilmiş Mallara Katılma Rejimi ve Aile Konutu, 4. Baskı, Bilge Yayınevi, Ankara 2018.
• Makas, İhsan, Eşler Arasındaki Mal Rejimi Davalarında Yargıtay Uygulaması, 3. Baskı, Adalet Yayınevi, Ankara 2023.
• Midyat, Nuri Aziz, Edinilmiş Mallara Katılma Rejimi, Onikilevha Yayıncılık, İstanbul 2023.
• Oğuzman, Kemal/Barlas, Nami, Medenî Hukuk (Giriş, Kaynaklar, Temel Kavramlar) 28. Bası, Onikilevha Yayıncılık, İstanbul 2022.
• Oğuzman, M. Kemal/Seliçi, Özer/Oktay-Özdemir, Saibe, Eşya Hukuku, 25. Bası, Filiz Kitabevi, İstanbul 2023.
• Or, Elif Nurbanu, Uygulayıcılar İçin Boşanma Davaları Başvuru Kitabı, 3. Baskı, Adalet Yayınevi, Ankara 2023.
• Özdamar, Demet/Toker, Ali Gümrah/Kayış, Ferhat/Yağcıoğlu, Burcu/Toker Akgün, Aliye, Yasal Mal Rejimi (Edinilmiş Mallara Katılma Rejimi) ve Tasfiyesi, 9. Baskı, Ankara 2024.
• Özdoğan, Ayça/Uyanık, Ayşe, Yargıtay Uygulaması ve Doktrinde Soru Cevaplarla Boşanma Davaları, Aristo Yayınevi, İstanbul 2024.
• Özer, Miray Deniz, Edinilmiş Mallara Katılma Rejiminin Sona Ermesi ve Tasfiyesi, Vedat Kitapçılık, İstanbul 2016.
• Öztan, Bilge, Aile Hukuku, Turhan Kitabevi, Ankara 2015.
• Özuğur, Ali İhsan, Mal Rejimleri, Seçkin Yayıncılık, Ankara 2015.
• Serozan, Rona, Medeni Hukuk Genel Bölüm Kişiler Hukuku, 8. Bası, Vedat Kitapçılık, İstanbul 2018.
• Sirmen, Lale, Eşya Hukuku, Ankara 2013.
• Sonsuzoğlu, Elif, Medeni Kanun’da Mal Rejimi Düzenlemeleri ve Vergi Hukukundaki Etkileri, Legal Yayıncılık, İstanbul 2006.
• Şahin Altıntaş, Mehtap, Hukukî, Psikolojik, Sosyolojik Boyutlarıyla Yasal Mal Rejimi ve Toplumsal Cinsiyet, Yetkin Yayınları, Ankara 2023.
• Şahin Altıntaş, Mehtap, Yasal Mal Rejiminde Eşin Katılma Alacağını Azaltmak Kastıyla Yapılan Devirler, Adalet Yayınevi, Ankara 2023.
• Şahin Altıntaş, Mehtap, Yasal Mal Rejiminde Mal Kaçırmaların PsikoSosyal Etkileri, İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi Hukuk Sayısı, S. 21, C. 44, 2022, s. 885-908.
• Şeker, Muzaffer, Bilimsel Çalışmalar ve Güncel Yargıtay Kararlarıyla Edinilmiş Mallara Katılma Rejimi ve Bağlantılı Konular, Onikilevha Yayıncılık, İstanbul 2022.
• Şıpka, Şükran, Türk Aile Hukukunda Karı Koca Mal Rejimleri Sisteminde Yapılmak İstenen Düzenlemeler Hakkında Düşünceler, Prof. Dr. Hayri Domaniç’e Armağan (Kitaptan Bölüm), 2005.
• Şıpka, Şükran, Türk Hukukunda Edinilmiş Mallara Katılma Rejimi ve Uygulamaya İlişkin Sorunlar, 1. Baskıdan Tıpkı Basım, Onikilevha Yayınları, İstanbul 2011. (Kısaltma: Uygulamaya İlişkin Sorunlar).
• Şıpka, Şükran/Özdoğan, Ayça, Yargı Kararları Işığında Soru ve Cevaplarla Eşler Arasındaki Malvarlığı Davaları, 2. Bası, On iki Levha Yayınları, İstanbul 2017.
• Uçar, Ayhan, 4721 Sayılı Medenî Kanun İle Evliliğin Genel Hükümleri Alanında Yapılan Bir Kısım Değişiklikler Üzerine Düşünceler, Erzincan Binali Yıldırım Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 6, S. 1-4, 2002, s. 317-332.
• Uluç, Yusuf, Mal Rejimleri ve Tasfiyesi, Yetkin Yayınları, Ankara 2014.
• Uyumaz, Murat, “Edinilmiş Mallara Katılma Rejiminin Tasfiyesinde İspat ve Envanter”, Erzincan Binali Yıldırım Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 21,S. 3-4, 2017, s. 123-170.
• Velidedeoğlu, Hıfzı Veldet, Türk Medenî Hukuku-II (Aile Hukuku), 2. Baskı, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları, İstanbul 1965.
• Yetik, Nurten, Boşanma Anlaşmalı Boşanma ve Mal Rejimleri, 3. Baskı, Bilge Kitabevi, Ankara 2008.
• Yıldırım, Abdulkerim, Türk Aile Hukuku, Savaş Yayınevi, Ankara 2014.
• Yıldırım, Abdülkerim, Borçlar Hukuku Genel Hükümler, Güncellenmiş 14. Baskı, Monopol Yayınları, Ankara 2023.
• Yılmaz, Canan, Türk ve İsviçre Medeni Kanunlarına Göre Birlikte Yaşamaya Ara Verilmesi, Adalet Yayınevi, Ankara 2016.
• Zeytin, Zafer, Edinilmiş Mallara Katılma Rejimi ve Tasfiyesi, 5. Baskı, Seçkin Yayınları, Ankara 2021.