Modern Devlet'in Karanlık Yüzü ve Devlet Suçları

Yıl 2024, Cilt: 28 Sayı: 2, 475 - 514, 24.12.2024

Salim Orhan

https://doi.org/10.60002/ebyuhfd.1532382

Öz

Modern devlet, siyasal iktidarın kurumsallaşmış ve merkezileşmiş biçimi olarak, meşru şiddet tekelini elinde bulunduran yarı-tanrısal kapasiteye sahip bir yapı olarak ortaya çıkmıştır. Bu tanrısal gücün toplum üzerindeki tecellisi ve tezahürü, uygarlık ile barbarlık sarkacında olabilmektedir. Bu çalışma, modern devletin kavramsal doğuşunu, kuramsal temellerini ve tarihsel pratiklerini derinlemesine inceleyerek modern devletin karanlık yüzüne ve bu yüzün bir yansıması olan devlet suçlarına odaklanmaktadır. Öncelikle, modern devletin kavramsal kökenleri ve kuramsal temelleri ışığında, bu yapının barış ve güvenliği sağlama iddiasıyla ortaya çıktığı, ancak gerçekte şiddet ve korku üzerine inşa edilmiş bir yapı olduğu vurgulanmaktadır. Ardından, modern devletin uygarlık ile barbarlık sarkacındaki konumu detaylı bir şekilde ele alınmakta; özgürlük ve güvenlik/barış vaatlerinin arkasında daha yoğun ve kapsamlı şiddet ile cezalandırma pratiklerinin mevcut olduğu ayrıntılı olarak tartışılmaktadır. Çalışmanın son bölümünde, devlet suçlarının modern devletin karanlık yüzünün bir tezahürü olduğu ve bu suçların devletin yapısal ve işlevsel özelliklerinden kaynaklandığı belirtilmektedir. Bu çalışma, modern devletin hem aydınlık/uygarlık hem de karanlık/barbarlık yüzlerinin birlikte var olduğunu ve bu iki yönün de devletin doğasına içkin olduğunu savunarak, devletin koruyucu olduğu kadar tehdit edici ve yıkıcı bir doğaya sahip olduğunu ortaya koymaktadır. En sonunda ise, devlet suçlarının kontrol altına alınmasının, insan haklarına dayalı çoğulcu bir demokrasi ile mümkün olacağı belirtilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Modern Devlet, Devlet Suçları, Şiddet, Şiddet Tekeli, Uygarlık ve Barbarlık, Egemenlik, İnsan Hakları

The Dark Side of the Modern State and State Crimes

Öz

The modern state, as the institutionalized and centralized form of political power, has emerged as an entity with a quasi-divine capacity, holding the monopoly on legitimate violence. The manifestation of this divine power over society can oscillate between the poles of civilization and barbarism. This article examines in detail the conceptual origins, theoretical foundations, and historical practices of the modern state, with a particular focus on its dark side and state crimes as a manifestation of this dark side. First, it emphasizes that the modern state, which emerged with the claim of providing peace and security, is in fact a structure built on violence and fear, as seen through its conceptual origins and theoretical underpinnings. Then, the study examines the position of the modern state within the pendulum of civilization and barbarism, discussing in detail how intense and comprehensive practices of violence and punishment exist behind its promises of freedom and security/peace. Lastly, it claims that state crimes are a manifestation of the dark side of the modern state and stem from its structural and functional characteristics. It argues that both the bright/civilized and dark/barbaric sides of the modern state exist together, and they are inherent in its nature and revealing the state as both a protective and threatening/destructive entity. Finally, it is noted that the control of state crimes can only be achieved through a pluralistic democracy based on human rights.

Anahtar Kelimeler

Modern State, State Crimes, Violelce, Monopoly of Violence, Civilization and Barbarism, Sovereignty, Human Rights

Kaynakça

• Adorno, Theodor W./Horkheimer Max, Aydınlanmanın Diyalektiği, Çev. Nihat Ülner/Elif Öztarhan Karadoğan, Kabalcı Yayınevi, İstanbul 2010.
• Agamben, Giorgio, İstisna Hali, Çev. Kemal Atakay, Otonom Yayınları, İstanbul 2006.
• Ağaoğulları, Mehmet Ali/Akal, Cemal Bali/Köker, Levent, Kral Devlet ya da Ölümlü Tanrı, İmge Kitabevi, Ankara 1994.
• Akal, Cemal Bali, İktidarın Üç Yüzü, 5. Baskı, Dost Kitabevi, Ankara 2012.
• Augustine, The City of God, Trans. Marcus Dods, Editor, Philip Schaff, 1887, Book IV, Chapter IV, https://www.monergism.com/thethreshold/sdg/augustine/The%20City%20of%20God%20-%20Augustine.pdf, E.T. 18.06.2024.
• Bauman, Zygmunt, Modernite ve Holocaust, Çev. Süha Sertabiboğlu, Sarmal Yayınevi, İstanbul 1997.
• Bauman, Zygmunt, Modernlik ve Müphemlik, Çev. İsmail Türkmen, Ayrıntı Yayınları, İstanbul 2003.
• Benjamin, Walter, “Theses on the Philosophy of History”, Illuminations, Editor, Hannah Arendt, Trans. Harry Zohn, Schocken Books, New York 1969, s. 253-264.
• Berki, Robert N., “Vocabularies of the State”, Politics and Social Theory, Editor, Peter Lassman, Routledge, London1989, s. 12-29.
• Bireley, Robert, “Introduction”, Botero: The Reason of State, Written by Giovanni Botero, Editor and Trans. Robert Bireley, Cambridge University Press, Cambridge 2017, s. xiv–xxxvi.
• Bourdieu, Pierre, Devlet Üzerine, Çev. Aslı Sümer, İletişim Yayınları, İstanbul 2015.
• Brancourt, Jean-Pierre, “Estat’lardan Devlete: Bir Sözcüğün Evrimi”, Devlet Kuramı, Der. Cemal Bali Akal, Çev. Beki Haleva, Pınar Güzelyürek, Dost Kitabevi, Ankara 2000, s. 177-191.
• Dickens, Charles, İki Şehrin Hikayesi, Çev. Didar Zeynep Batumlu, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul 2020.
• Elias, Norbert, “Civilization and Violence: On the State Monopoly of Physical Violence and its Infringements”, Telos, No. 54, 1982, s. 134-154.
• Elias, Norbert, Uygarlık Süreci: Sosyo-Oluşumsal ve Psiko-Oluşumsal İncelemeler / Cilt 1: Batılı Dünyevi Üst Tabakaların Davranışlarındaki Değişmeler, Çev. Ender Ateşman, 3. Baskı, İletişim Yayınları, İstanbul 2004.
• Elias, Norbert, Uygarlık Süreci: Sosyo-Oluşumsal ve Psiko-Oluşumsal İncelemeler / Cilt 2: Toplumun Değişimleri/ Bir Uygarlaşma Teorisi İçin Taslak, Çev. Erol Özbek, 2. Baskı, İletişim Yayınları, İstanbul 2004.
• Erözden, Ozan, “Makyavelizm, Hikmet-i Hükümet ve Modern Devlet”, Machiavelli, Makyavelizm ve Modernite, Haz. Cemal Bali Akal, Dost Yayınları, Ankara 2012, s. 63-80.
• Ferguson, Adam, An Essay on The History of Civil Society, Editor, Fania Oz-Salzberger, Cambridge University Press, Cambridge 1995.
• Fussel, James T., ‘‘A Crime without a Name’, http://www.preventgenocide.org/genocide/crimewithoutaname.htm, E.T. 25.06.2024.
• Giddens, Anthony, Modernliğin Sonuçları, Çev. Ersin Kuşdil, Ayrıntı Yayınları, İstanbul 1994.
• Gramsci, Antonio, Hapishane Defterleri, Çev. Adnan Cemgil, Belge Yayınları, İstanbul 1997.
• Green, Penny J./Ward, Tony, “State Crime, Human Rights, And the Limits of Criminology”, Social Justice. Vol. 27, No. 1(79), 2000, s. 101-115.
• Green, Penny/Ward, Tony, State Crime: Governments, Violence and Corruption, Pluto Press, London 2004.
• Green, Penny/Ward Tony/Lasslett Kristian, “Introduction: The Advance of State Crime Scholarship”, State Crime Journal, Vol. 1, No. 1, 2012, s. 5-7.
• Gross, Oren/Ni Aolain, Fionnuala, Law in Times of Crisis: Emergency Powers in Theory and Practice. Cambridge University Press, Cambridge 2006.
• Harvey, David, The Condition of Postmodernity: An Enquiry into the Origins of Cultural Change, Blackwell Publishers, Oxford 1992.
• Hobbes, Thomas, Leviathan, Çev. Semih Lim, 6. Basım, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul 2007.
• Jackson, Richard/Murphy, Eamon/Poynting, Scott, “Introduction: Terrorism, the state and the study of political terror”, Contemporary State Terrorism: Theory and Practice, Editors, Richard Jackson, Eamon Murphy and Scott Poynting, Routledge, London 2010, s. 1-11.
• Keane, John, Şiddetin Uzun Yüzyılı, Çev. Bülent Peker, Dost Kitabevi Yayınları, Ankara 1998.
• Kramer, Ronald C./Michalowski, Raymond/Chambliss, William J., “Epilogue: toward a public criminology of state crime”, State Crime in the Global Age, Editors, Raymond Michalowski, William J. Chambliss and Ronald C. Kramer, Willan Publishing, Cullompton 2010, s. 247-261.
• Kuper, Leo, Genocide: Its Political Use in the Twentieth Century, Yale University Press, New Haven 1982.
• Mann, Michael, Demokrasinin Karanlık Yüzü: Etnik Temizliği Açıklamak, Çev. Bülent O. Doğan, İthaki Yayınları, İstanbul 2012.
• Michalowski, Raymond/Chambliss, William J./Kramer, Ronald C., “Introduction”, State Crime in the Global Age, Editors, Raymond Michalowski, William J. Chambliss and Ronald C. Kramer, Willan Publishing, Cullompton 2010, s. 1-9.
• Michalowski, Raymond, “In search of ‘state and crime’ in state crime studies”, State Crime in the Global Age, Editors, Raymond Michalowski, William J. Chambliss and Ronald C. Kramer, Willan Publishing, Cullompton 2010, s. 13-30.
• Parla, Taha, “Devlet Suçları (I)”, https://t24.com.tr/yazarlar/taha-parla/devlet-suclari-i,42351, E.T. 17.06.2024. Passerin d’Entreves, Alessandro, “Devlet Kavramı”, Devlet Kuramı, Der. Cemal Bali Akal, Çev. Başak Baysal, Dost Kitabevi, Ankara 2000, s. 193-211.
• Pierson, Christopher, Modern Devlet, Çev. Neşet Kutluğ, Burcu Erdoğan, Chiviyazıları Yayınevi, İstanbul 2011. Poggi, Gianfranco, Devlet: Doğası, Gelişimi ve Geleceği, Çev. Aysun Babacan, 3. Baskı, İstanbul Bilgi Üniversiteleri Yayınları, İstanbul 2011.
• Rummel, Rudolph J.. Death by Government, Transaction, New Brunswick 1994.
• Sancar, Mithat, “Şiddet, Şiddet Tekeli ve Demokratik Hukuk Devleti”, Doğu Batı Dergisi, S. 13, 2001, s. 25-44.
• Sancar, Mithat, “Devlet Aklı” Kıskacında Hukuk Devleti, 4. Baskı, İletişim Yayınları, İstanbul 2008.
• Saygılı, Abdurrahman, “Modern Devlet’in Çıplak Sureti”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 59, S. 1, 2010, s. 61-97.
• Schmitt, Carl, Siyasi İlahiyat: Egemenlik Kuramı Üzerine Dört Bölüm, Çev. A. Emre Zeybekoğlu, 2. Baskı, Dost Yayınları, Ankara 2005.
• Şaylan, Gencay, Değişim, Küreselleşme ve Devletin Yeni İşlevi, İmge Kitabevi, Ankara 1994.
• Tilly, Charles, “Reflections on the history of European state-making”, The Formation of National States in Western Europe, Editor, Charles Tilly, Princeton University Press, Princeton-New Jersey 1975, s. 3-83.
• Tilly, Charles, “War Making and State Making as Organized Crime”, Bringing the State Back In, Editors, Peter B. Evans, Deitrich Rueschmeyer and Thedo Skocpol, Cambridge University Press, Cambridge 1985, s. 169-191.
• Tilly, Charles, Zor, Sermaye ve Avrupa Devletlerinin Oluşumu, Çev. Kudret Emiroğlu, İmge Kitabevi, Ankara 2001.
• Tilly, Charles, Kolektif Şiddet Siyaseti, Çev. Seda Özel, Phoenix Yayınevi, Ankara 2009.
• Wagner, Peter, A Sociology of Modernity: Liberty and Dicipline, Routledge, London 1994.
• Watts, Rob, States of Violence and the Civilising Process: On Criminology and State Crime, Palgrave Macmillan, London 2016.
• Weber, Max, Sosyolojik Yazılar, Çev. Taha Parla, 6. Baskı, İletişim Yayınları, İstanbul 2004.