TÜREV ÜRÜNLERİN KULLANIM AMAÇLARI: BIST’DE BİR UYGULAMA

Yıl 2019, Cilt: 1 Sayı: 2, 23 - 33, 31.12.2019

Bilal Akkaynak Suat Yıldırım

Öz

Dünyada türev ürün kullanımının çok eski zamanlara uzanan örneklerinin
olmasına rağmen, 1970’li yıllar sonrasında ilgi artmış ve 1990’lı yıllardan
sonra oldukça popüler bir finansal ürün halini almıştır. Hem risk yönetimine imkân
sağlaması hem de spekülatif amaçlı kullanıma imkân sağlaması türev ürün
kullanımına olan talebin temel kaynağıdır. Bu çalışma ile türev ürün
kullanımının amacına uygunluğu test edilmiştir. BİST’e kote bankaların
verilerinin kullanıldığı çalışmada, bağımlı değişken olarak karlılık ve risk,
bağımsız değişken olarak aktifteki ve pasifteki türev ürün kullanımı
değişkenleri, kontrol değişken olarak ise varlık yapısı, likidite ve büyüme
olanakları değişkenleri kullanılmıştır. Analiz sonucunda aktifteki türev
varlığının risk ve karlılığı azaltıcı etkiye sahip olduğu sonucuna
ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Türev Araçlar

Kaynakça

• AYDIN, Nurhan; BAŞAR, Mehmet ve COŞKUN, Mehmet (2010), Finansal Yönetim. Detay Yayıncılık, Ankara.
• BAŞOĞLU, Ufuk; CEYLAN, Ali ve PARASIZ, İlker (2009), Finans Teori, Kurum, Uygulama, Ekin Basım Yayın Dağıtım, Bursa.
• CHEN, Jeffrey and GUAN, Yun (2018), “Determinants of Financial Derivative Usage: Empirical Evidence from the Perspective of Governance Structure”, Review of Economics & Finance, C.13, S. 3, ss.14-28.
• DENİZ, Müjgan H. (2011), Vadeli İşlem Piyasalarına Giriş: Tarihsel Gelişimi, Temel Fonksiyonları ve Pratik İşleyişi, Ural Yayıncılık, İstanbul.
• DOĞUKANLI, Hatice (2001), Uluslararası Finans, Nobel Kitabevi, Adana.
• DÖNMEZ, Çetin A.; BAŞARAN, Yaman; DOĞRU, Güzin; YILMAZ, Mustafa K.; UĞUR, Sedat; KARTALLI, Yeşim ve UGAN, Gökhan (2002), Finansal Vadeli İşlem Piyasalarına Giriş, İstanbul Menkul Kıymetler Borsası, İstanbul.
• HULL, John C. (2002), Options, Futures and Other Derivatives, Prentice Hall, New Jersey.
• HUNDMAN, Katie (1998), “An Analysis of the Determinants of Financial Derivative Use by Commercial Banks”, The Park Place Economist, C.8, S.1, ss.83-92.
• KARABIYIK, Lale ve ANBAR, Adem (2010), Sermaye Piyasası ve Yatırım Analizi, Ekin Kitabevi, Bursa.
• KARAN, Mehmet Baha (2001), Yatırım Analizi ve Portföy Yönetimi, Gazi Kitabevi, Ankara.
• KORKMAZ, Turhan ve CEYLAN, Ali (2012), Sermaye Piyasası ve Menkul Değer Analizi, Ekin Basım Yayın Dağıtım, Bursa.
• KOUSER, Rehena; MAHMOOD, Zeeshan; BANO Tahira and AAMİR, Muhammad (2016), “Determinants of Financial Derivatives Usage: A Case of Financial Sector of Pakistan”, Pakistan Journal of Social Sciences, C.36, S.2, ss.641-652.
• LANTARA, Nuka IW. and ATSUSHİ, Takao (2013), “The Determinants of the Use of Derivatives in the Japanese Insurance Companies”. Asia-Pasific Journal of Risk Insurance, C.8, S.1, ss.5781.
• REILLY, Frank K. and BROWN, Keith C. (2002), Investment Analysis Portfolio Management, South-Western, Canada.
• RIVAS, Andres; OZUNA, Teofilo and POLICASTRO, Felice (2006), “Does the Use of Derivatives Increase Bank Efficiency? Evidence From Latin American Banks”, International Business&Economics Research Journal, C.5, S.11, ss.47-56.
• SHARP, William F.; ALEXANDER, Gordon and BAILEY Jeffery V. (1998), Investments, Prentice Hall, New Jersey.
• SHIU, Yung Ming; MOLES, Peter and SHIN, Yi Cheng (2010), “what Motivates Banks to Use Derivatives: Evidence from Taiwan”, Journal of Derivatives, C.17, S.4, ss.1-37.
• SIMONS, Katerina (1995), “Interest Rate Derivatives and Asset Liability Management by Commercial Banks”, New England Economic Review.
• TANER, Berna ve AKKAYA, Cenk (2009), Sermaye Piyasası Faaliyet Alanı ve Menkul Kıymetler, Detay Yayıncılık, Ankara.