Öz
For fifteen years, there has been observed a fast development in the world’s economic situation. The geographic significance of these quick developments, lately called “globalization”, is the change in the world’s economic geography. With the collapse of the old industrial centers, the world’s economic geography has began to experience an important change and some new industrial places have been created. These new industrial centers are especially those observed in North America, Western Europe and East Asia. While formerly developed industrial centers are keeping their significance in Turkey, especially, since the second half of the 1980’s, in the interior parts of the country, industrially concentrated new centers have appeared. Recently developed industrially concentrated centers which are considered to be the new industrial centers of Turkey are Denizli, Gaziantep, Çorum, Eskisehir, Konya, Kayseri, Afyon and Kahramanmaras. Among these cities the most interesting industrial development has taken place in Denizli, Gaziantep and Çorum.
In this study I would like to evaluate and examine the economic geography of these three cities and to stress upon the globalization, discuss how Turkish model differs from the new industrial centers in the other parts of the world.
By their different industrial activities, both in Turkey and in the context of geographical regions, Denizli, Gaziantep and Çorum have proved that each of them is accepted as a locally grown industrial center. But the position of these cities as local industrial centers is different from the newly grown industrial centers in other parts of the world. First of all, it is not possible to relate the industrialization of these new centers of Turkey to the “Post-Fordist” production style, that is the elasticity in productivity, and it is also not possible to discuss them within the context of “globalization”.
Moreover, the observed “spontaneity”, in other words self-occurrence and self development that took place in the newly developed industrial centers in other parts of the world, have not been observed in these recently developed industrial centers in Turkey. When compared by the “spontaneity” factor, it would become apparent that these new industrial centers in Turkey are much more different.
Furthermore, as the new industrial centers in Turkey, Denizli, Gaziantep and Çorum, have different economic aspects from the other new industrial centers of the world. The economic growth in these three cities do not have any similarity with the other centers either by the economic growing style or by the axis of development. However, it may be said that the economic developments of these three cities are very much alike to the economic developments in some of the West European countries, and some new industrial centers in (former) Yugoslavia and Greece.
Including these new industrial centers in Turkey, it must be said that for the decentralization of the industry and for the economic developments, the creation of the new industrial centers in Turkey is useful and important. These new industrial centers can be regarded as irresistible opportunity for the country while it is trying to be a part of “globalization.” Whatever way they continue to develop upon reaching a certain point of development, the creation of new industrial centers must be supported. In order to create such centers, Organized Industrial Areas must be created in various parts of the country. The newly organized industrial areas should not only be regarded as the provision of cheap places with infrastructure for the development of the new industrial centers, but they must also be equipped with the new technology production centers. The high-tech production centers that are able to produce goods for the world market should be given priority and promoted in those newly created organized industrial centers.
Keywords: New industrial centers, Turkey, Denizli, Gaziantep, Çorum.
Anahtar Kelimeler
Öz
Dünya ekonomisinde son 20-30 yıldır bas döndürücü gelismeler yasanmaktadır. Küresellesme olarak da degerlendirilen ekonomik gelismenin cografi açıdan önemi, Dünya ekonomik coğrafyasının degismesidir. Dünya ekonomik cografyasındaki baslıca mekansal degisim ise, yeryüzündeki eski sanayi bölgelerinin çöküsüyle birlikte, yeni sanayi alanlarının ortaya çıkmasıdır. Dünyada özellikle, Kuzey Amerika, Batı Avrupa ve Dogu Asya’da ortaya çıkan bu tip yeni alanlar, üretimdeki yapısal degismeyle birlikte farklı bir mekan kullanımı sergilemektedirler.
Türkiye’de de eskiden gelismis sanayi alanları önemini korurlarken özellikle 1980’li yılların ikinci yarısında ülkenin iç kısımlarında yeni sanayi yogunlasma alanları ortaya çıkmıstır. Yeni sanayi odakları olarak da nitelenen sanayiinin yogunlastıgı bu illerin baslıcaları, Denizli, Gaziantep, Çorum, Eskisehir, Konya, Kayseri, Afyon ve Kahramanmaras’tır. Özellikle Denizli, Gaziantep ve Çorum bu iller arasında en çok dikkati çekenlerdir.
Denizli, Gaziantep ve Çorum farklı sanayi göstergeleri ile gerek Türkiye’de ve gerekse coğrafi bölgeler baglamında adeta birer yerel sanayi odagı olduklarını kanıtlamıslardır. Ancak bu illerin durumu, Dünyanın diger bölgelerinde ortaya çıkan yeni sanayi alanlarından farklılık göstermektedir. Bu illerdeki sanayilesmenin küresellesme kavramı ile bütünlesen ve esnek üretim adı verilen Post- Fordist üretim biçimiyle iliskisini kurmak mümkün degildir. Öte yandan, Dünyada gelisen yeni sanayi odaklarında gözlenen spontanlık, yani kendiliginden olusum, Türkiye’deki yeni sanayi odaklarında görülmemektedir. Bu niteligi ile digerlerinden farklıdır.
Denizli, Gaziantep ve Çorum, Dünyadaki yeni olusan ekonomik mekanlardan da çok farklı özellikler tasımakta, bunlar ne büyüme kutupları ne de gelisme akslarına benzememektedirler. Bunlar büyük ölçüde Türkiye’ye özgü birer modeldir. Ancak, Batı Avrupa’nın bazı bölgelerinde ve özellikle Dogu Avrupa’da, Yugoslavya ve Yunanistan’da ortaya çıkan yeni sanayi alanlarına ise büyük bir benzerlik söz konusudur.
Tüm ileri sürülenlerle birlikte, Türkiye’de yeni sanayi alanlarının ortaya çıkmıs olması sanayilesmenindesantralizasyonu ve ekonomik gelisme açısından yararlı olmustur. Bu iller Türkiye’nin küresellesmeye katılımında birer sıçrama noktası olabilirler. Bundan böyle de her ne sekilde gelişirse gelissin, yeni sanayi odagı olusumu desteklenmelidir. Bu çerçevede organize sanayi bölgelerininyaygınlastırılması gerekmektedir. Ancak, organize sanayi bölgeleri yalnızca ucuz arazi ve altyapı sunan birer yapı olmanın yanı sıra, teknoloji üretim merkezleri ile de donatılmalıdır. Organize sanayi bölgelerinde Dünya pazarlarının taleplerine uygun üretim yapacak yüksek teknoloji üretecek kuruluslara öncelik verilmeli ve tesvik edilmelidir.
Anahtar Kelimeler: Yeni sanayi merkezleri, Türkiye, Denizli, Gaziantep, Çorum
Anahtar Kelimeler
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 1 Haziran 2003 |
| Gönderilme Tarihi | 28 Nisan 2015 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2003 Cilt: 12 Sayı: 1 |