Natural Regions and Environs of Turkey

Yıl 1993, Cilt: 7 Sayı: 1, - , 01.06.1993

Oğuz Erol

Öz

Landscape-Ecology (Landschaftsökologie, Geoökologie) is one of the methods on the systematical study of the natural environmental conditions. In this kind environmental studies, at first the physiographic elements (bodenplastik) such as rocks, structures, land forms, underground and surficial waters are studied than the study of environmental conditions of living bodies (biotic elements) will be added to these basic physiographic elements. At last the integrated conditions of all these plastic and biotic elements are studied and the general character of a given land unit, that is a landscape can be determined. A Landscape is principally recognized by the general ecological character of a given land unit, even for a given time period. In this concept, the whole area of a landscape may not be directly sensed by living bodies in it and the directly observed part of a landscape is denoted as the environment of that living body. That is the environment of a living body is a relatively limited part of a natural unit of land. So, the environment, for example, of a tree (habitat, Standort) is relatively narrower than an animal which can walk in the landscape and it is much narrower than the man which can travel within longer distances. As the cultural (nootisch) aspects of the man's life considered, the concepts of "cultural landscape" or "human ecology" became new dimensions.

Basing on the above considerations, a map of the natural landscapes of Turkey has been prepared by author and it is already published in Germany (Erol 1983). Using this kind of natural regionalization maps (Karte der naturraumliche Gliederung) the normal condition of natural landscapes and environs can be easily described, the natural balance within these natural units of land can be determined and then the problems which are aroused because of the destruction of these balances can be solved much easier.

Anahtar Kelimeler

-

TÜRKİYE’NİN DOĞAL YÖRE VE ÇEVRELERİ

Öz

Doğal yöre ve çevre koşullarının sistematik incelenmesinde kullanılan modern yöntemlerden biri olarak Yöresel - Ekoloji (Landschaftsökologie, Geoökologie) çalışmaları son yıllarda oldukça önem kazanmış bulunmaktadır. Bu tip çevresel çalışmalarda, öncelikle bir yöre veya çevrede doğal koşullan denetleyen kayaçlar, jeolojik yapı, yerşekilleri, iklim, yeraltı ve yerüstü suları gibi fizyografik çevresel öğeler (Almanca : bodenplastik) incelenir; sonra orada yaşayan canlıların (biyotik öğe lerin) çevresel koşulları bu fizyografik öğelere eklenir; son olarak da bütün bu fizyografik ve biyotik öğelerin, belirli bir arazi birimi (yöre veya çevre) içinde bütün halinde oluşturduğu “genel karakterleri” belirlenir. Bu yöntemle belirlenen bir yöre “belirli bir arazi biçimi içinde gelişmiş ve genel ekolojik karakteri kesin olarak belirlenebilmiş bir yeryüzü parçasıdır” Bu birim bir zaman periyoduna bağlı olarak da tanımlanabilir. Bu özellikteki bir yörenin tümü, orada yaşayan insanlar ve hayvanlar tarafından doğrudan algılanamayacak kadar geniş olabilir. Çünkü bir yöre içinde yaşayan bir canlı varlığın çevresi, onun doğrudan algılayabildiği sınırlı, yani göreli bir alandır. Örneğin bir ağacın çevresi (habitat, Standort), yöre içinde dolaşabilen bir hayvana oranla daha dar, uzak yerlere seyehat edebilen bir insanınkine oranla çok daha dardır. Öte yandan bitki ve hayvanlara oranla bir insanın ruhsal ve kültürel (Almanca : nootisch) yaşamı da göz önüne alınırsa, insan için bir "doğal yöre", bir de "kültürel yöre" den söz edilebilir. O zaman ayrıca bir "insan ekolojisi" (human ecology) kavramı da ortaya çıkar. Ancak bütün bu yöresel birimler için doğal koşulların önemli denetimi olduğu da bir gerçektir ve yöresel ekoloji çalışmalarında bir "doğal yöre" ve onun kapsamı içinde "doğal çevre" kavramlarına öncelikle yer vermek gerekir.

Yukarıda kısaca açıklanan prensipler göz önünde tutularak yazar tarafından Türkiye'nin doğal yöre ve çevrelerini gösteren bir harita hazırlanmış ve bu harita, açıklaması ile birlikte Almanya'da yayınlanmıştır (Erol 1983). işte bu çeşit doğal yöre haritalarından (Karte der naturräumliche Gliderung) yararlanılarak doğal yöre ve çevrelerdeki doğal dengelerin "genel karakterleri" ortaya konulabilir ve gerektiğinde bu saptama, doğal dengelerin bozulması ile ortaya çıkmış olan çevre sorunlarının giderilmesinde önemli bir baz teşkil edebilir.

Anahtar Kelimeler

-