TÜRKİYE'DE SANAYİ FAALİYETLERİNİN DAĞILIŞINDA MEYDANA GELEN DEĞİŞMELER (1982-1996)

Yıl 2000, Cilt: 11 Sayı: 1, 111 - 130, 02.06.2025

Şevket Işık

Öz

Planlı dönemin başladığı l960'lardan gunumüze kadar, sanayi sektörünün Türkiye ekonomisindeki önemi giderek büyümüştür. Ulusal gelirin sektöre! dağılımında ve ihracatın yapısında meydana gelen değişmeler bunu açıkça ortaya koymaktadır. Sanayinin ülke bütününde kaydettiği bu gelişmeler kadar önem taşıyan bir diğer konu da, sanayi faaliyetlerinin coğrafi dağılışıdır. Türkiye'de bölgesel dengesizliklerin en somut göstergelerinden biri olan sanayinin dağılışında, öteden beri önem taşıyan bölgeler ve iller dikkat çeker. Bu dağılışın l980'lerin başına kadar olan durumu incelendiğinde, Marmara Bölgcsi'nde İstanbul ve Bursa İç Anadolu'da Ankara, Ege Bölgesi'nde İzmir, Akdeniz Bölgesi'nde Adana, sanayl faaliyetlerinin hem ülke bütününde hem de illerin bulundukları bölgelerde önem kazandığı başlıca illerdir. Ancak, planlı dönemden itibaren uygulanan politikaların bir devamı olarak, 1980'1erden itibaren yaşanan gelişmeler sanayide yeni gelişme odaklarının ortaya çıkmasına neden olmuştur. Sözgclimı Denizli, Tekirdağ, Konya, Kayseri, Gaziantep, Kahramanmaraş yeni gelişen ve giderek sanayi ile bütünleşen iller durumuna gelmiştir. Bu durum, Türkiye'de gerek bölgeler gerekse iller arasındaki ekonomik dengesizliklerin azaltılmasında olumlu gelişmelerin olduğunu göstermektedir.

Anahtar Kelimeler

coğrafya, sanayi,, Türkiye

Kaynakça

• 1. BARAY, İlkin (1990): "Ege Bölgesi sanayinin yapısı". Ege Bölgesi'nin Ekonomik Durumu ve Geleceği Sempozyumu, (11-13 Ekim 1989), Tarişbank Yay. No: 1990/1, İzmir.
• 2. EREL, Levent (1991): "Çorlu ve Çerkezköy'de sanayileşme". İstanbul Üniv. Deniz Bilimleri ve Coğrafya Enstitüsü Bülteni. Sayı: 8, s.95-108. İstanbul.
• 3. EREL, Levent (1992): "Marmara Denizi çevresinde 1950-1990 yılları arasıda şehirleşme". Türk Coğrafya Dergisi, Sayı: 27, s. 85-104, İstanbul.
• 4. GÜNEY, Emrullah (1997): "Diyarbakır'da sanayileşme". Türk Coğrafya Dergisi, Sayı: 32, s. 11-34, İstanbul.
• 5. KANDEMİR, A. / DEMİR, A. / ŞAHİNKA YA, S. (1992): Türkiye'deki illerin gelişmişlik düzeyleri açısından karşıtlaştırılması. Türkiye Kalkınma Bankası, Ekonomik Analiz, Konjonktür ve Sektör İnceleme Md. Ankara.
• 6. KARA, Hamdi (1990): "Çukurova'da Endüstri". Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Coğrafya Bilim ve Uygulama Kolu, Coğrafya Araştırmaları Dergisi, Cilt: 1, Sayı: 2, s. 193-226. Ankara.
• 7. KARABORAN, Hilmi (1989): "Elazığ'da endüstrileşme faaliyetleri". Fırat Üniversitesi, Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt: 3, Sayı: 2, s. 141-196, Elazığ.
• 8. KARLUK, Rıdvan (1995): Türkiye Ekonomisi Tarih el Gelişim-Yapısal Değişim. s. 294, İstanbul.
• 9. KOÇMAN, Asaf (1980): "Çukurova bölgesinde şehirsel fonksiyonlar, sanayi iş sahaları ve sanayide kuruluş yeri".
• a. Atatürk Üniv. Edebiyat fak. Araştırma Dergisi, Sayı: 12, s.413-450. Ankara.
• 10. MUTLUER, Mustafa (1995): Gelişimi, Yapısı ve Sorunlarıyla Denizli Sanayii. Denizli Sanayi Odası yayınlan, İzmir.
• 11. MUTLUER, Mustafa (1999): "Türkiye'de bölgesel dengesizlıkler ve bölge planlama çalışmaları". Ege Coğrafya Dergisi, sayı: 1O, s.173-194, İzmir.
• 12. ÖZER, Ahmet (1998): Modernleşme ve Güneydoğu. İmge Kitabevi, Ankara
• 13. ÖZGÜÇ, Nazmiye (1986-1987): "Türkiye'de saııayi faaliyetlerinin gelişmesi, yapısı ve dağılışı". İstanbul Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi, Coğrafya Dergisi, Sayı:2, s.35-70. İstanbul.
• 14. PAKDEMİRLİ, Ekrem (1991): Ekonomimizin 1923'den 1990'a Sayısal Görünümü. s. 153, İstanbul.
• 15. SARI, Selahattin (1995): "Konya'nın sınai yapısı". Konya İlinin Ekonomik Kalkınması. İktisadi Araştırmalar Vakfı. İstanbul, s. 83-98.
• 16. SEVGİ, Cezmi (1994): Sanayileşme ürecinde Türkiye ve Sanayi Kuruluşlarının Alansal Dağılımı. Beta Yayımcılık, İstanbul.
• 17. SÖNMEZ, Mu tafa (1997): "En zeııgiııden erı yoksula 910 ilçemiz". Ekonomik Forum Yıl 4, Sayı 3, s.6-28, İstanbul.
• 18. SÖNMEZ, Mustafa (1998): Bölge el Eşitsizlik: Türkiye'de Doğu-Batı Uçurumu. Alan Yayıncılık, İstanbul. TEKER, Mu tafa (1993): "Türkiye 'ninen hızlı gelişen illerinden biri· Deı,izli ". Egevizyon Dergisi, ESİAD, Sayı: 4, İzmir.
• 20. TÜMERTEKİN, Erol (1961): "İstaııbul'da sanayifaaliyetleriııiıı bünyesi ve Türkiye saııayiiııdeki yeri". Sosyoloji Dergisi, Sayı: 16 (1960-1961), s. 105-125, İstanbul.
• 21. D.i.E. 1982 Yıllık İmalat Sanayii İstatistikleri, Ankara.
• 22. D.1.E. 1996 Yıllık İmalat Sanayii İstatistikleri, Ankara. 23. D.İ.E. 1998 Türkiye İstatistik Yıllığı, Ankara.
• 24. D.P.T. (1990): 1980'den 1990'a Makroekonomik politikalar: Türkiye Ekonomisindeki Gelişmelerin Analizi ve bazı Değerlendirmeler. Ankara.
• 25. HAZİNE MÜSTEŞARLIĞI (1999): Hazine İstatistikleri 1980-1998. Hazine Müsteşarlığı Ekonomik Araştırmalar Genel Müdürlüğü, Ankara.