Effects of Employee Wellness And Work-Lıfe Balance on Organızatıonal Cıtızenshıp: The Case of Gazıantep Provıncıal Hospıtal

Yıl 2022, , 250 - 281, 31.12.2022

İsmail Bakan , Kevser Ozyasar , Merve Demirbanka

https://doi.org/10.35342/econder.1218638

Öz

In this research, employees of a private hospital operating in Gaziantep; The effect/relationship of work-life balance and well-being levels on organizational citizenship was examined. The research population consists of 350 people working in a private hospital operating in Gaziantep. Questionnaires were distributed to the employees for the research, and 120 questionnaires were returned. According to the results of the analysis made according to the collected data, the organizational citizenship sub-dimensions of work-life balance are altruism (38.0%), conscientiousness (21.6%), civic virtue (21.9%), sportsmanship (20.2%) and courtesy. (14.5%) were found to affect their dimensions significantly. The results of the analysis showed a positive effect on the organizational citizenship sub-dimensions of work-life balance. The relationship between work-life balance and altruism is particularly striking. It has been revealed that ensuring the work-life balance and well-being of the employees are supportive factors for the employee to exhibit organizational citizenship behaviors.

Anahtar Kelimeler

Employee Well-being, Employee Wellness, Work-Life Balance, Organizational Citizenship, Hospital Employees, Gaziantep.

Çalışan Esenliği ve İş Yaşam Dengesinin, Örgütsel Vatandaşlık Üzerine Etkisi: Gaziantep İli Hastane Örneği

Öz

Bu araştırmada, Gaziantep’te faaliyet gösteren özel bir hastanede çalışanların; iş yaşam dengesi ve esenlik düzeylerinin, örgütsel vatandaşlık üzerindeki etkisi/ilişkisi incelenmiştir. Araştırma evreni Gaziantep’te faaliyet gösteren özel bir hastanede çalışan 350 kişiden oluşmaktadır. Araştırma için çalışanlara anket dağıtılmış olup, 120 anket ile geri dönüş sağlanmıştır. Toplanan verilere göre yapılan analiz sonuçlarına göre iş yaşam dengesinin, örgütsel vatandaşlık alt boyutları olan diğergamlık (%38,0), vicdanlılık (%21,6), sivil erdem (%21,9), centilmenlik (%20,2) ve nezaket (%14,5) boyutlarını anlamlı olarak etkilediği görülmüştür. Analiz sonuçları iş yaşam dengesinin örgütsel vatandaşlık alt boyutları üzerinde olumlu yönde etki göstermiştir. Özellikle iş yaşam dengesi ve diğergamlık arasındaki ilişki dikkat çekmektedir. Çalışanların iş yaşam dengesinin ve esenliğinin sağlanmasının çalışanın örgütsel vatandaşlık davranışları sergilemesi noktasında destekleyici unsurlar olduğu açığa çıkmıştır.

Anahtar Kelimeler

Gaziantep., Çalışan Esenliği, İş Yaşam Dengesi, Örgütsel Vatandaşlık, Hastane Çalışanları

Kaynakça

• Acar, A. Z. (2006). Örgütsel Yurttaşlık Davranışı: Kavramsal Gelişimi ile Kişisel Ve Örgütsel Etkileri. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 7(1): 1-14.
• Acar, P.,(2013). “Örgütsel Davranış”, Anadolu Üniversitesi Açık Öğretim Fakültesi Yayını, No:1804, ISBN: 978-975-06-1483-5, 1.Baskı, Eskişehir.
• Adams, T., (1995), The Conceptualization And Measurement Of Perceived Wellness, (Texas Üniversitesi, Doktora Tezi)
• Adams, T; Bezner, J; Steinhardt, M. (1997), “The Conceptualization and Measurement of Perceived Wellness: Integrating Balance Across and Within Dimensions”. American Journal of Health Promotion, 11, 3, s.208-218.
• Allison, B., Voss, R. S. and Dryer, S. (2001). Student Classroom and Career Success: The Role of Organizational Citizenship Behavior. Journal of Education for Business, 76(5), 282-288.
• Alpsoy, A. (2018). Akademisyenlerin Iş Tatmininin Örgütsel Vatandaşlık Davranışına Etkisi Ile Öz Yeterliliğin Aracı Rolü Üzerine Bir Araştırma. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Haliç Üniversitesi, İstanbul.
• Bal, Esra A. (2009), Gönülçelen ġirketler, Beta Yayıncılık, İstanbul.
• Balcı, A., Akar, F. ve Öztürk, İ. (2019). Exploring the meaningful work level of academics in terms of different variables. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 25(2), 241-283.
• Bakan, İ. ve Büyükbeşe, T, “Örgütsel İletişim ile İş Tatmini Unsurları Arasındaki İlişkiler: Akademik Örgütler İçin Bir Alan Araştırması”, Akdeniz İ.İ.B.F. Dergisi, 2004, 7, s.1-30.
• Bakan İ. ve Özyaşar K. (2022), The Effect Of Work-Life Balance On Employee Retention And Job Satisfaction: The Case Of İzmir Provincial Healthcare Professionals( Full Text Paper), Sivas International Conference On Scientific And Innovation Research October 13-15, 2022 Sivas, Türkiye.
• Barnett, Rosalind C. “A New Work-Llife Model fort he Twenty First Century”, Academy of Political and Social Science, 1999.
• Bateman, T. S., & Organ, D. W. (1983). "Job Satisfaction and The Good Soldier: The Relationship Between Affect and Employee “Citizenship”. Academy of Management Journal, 26(4), 587-595.
• Bell, AS, Rajendran, D. ve Theiler, S. (2012). Avustralyalı akademisyenler arasında iş stresi, refah, iş-yaşam dengesi ve iş-yaşam çatışması. Uygulamalı Psikoloji E-dergisi , 8 (1).
• Blyton, P., vd., (2005). Work-Life Integration-International Perspectives on the Balancing of Multiple Roles. New York: Palgrave MacMillan.
• Bolat, Tamer, “Örgütlerde Esnek Çalışma Uygulamaları ve Aytemiz Seymen, Oya, Buna İlişkin Olarak 4857 Sayılı İş Kanununda Bolat, Oya İnci: Getirilen Düzenlemelerin İncelenmesi”, Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, C.8, No:1, 2006, ss.1-30.
• Brief, A.P. & Motowidlo, S.J. (1986). Prosocial Organizational Behaviors. Academy of Management Review 11(4): 710-725.
• Chimote, N. K., & Srivastava, V. N. (2013). Work-Life Balance Benefits: From The Perspective Of Organizations And Employees. IUP Journal of Management Research, 12(1), 62-73.
• Cropanzano, R. ve Wright, T. A. (1999). A 5-Year Study of Change in The Relationship Between Well-Being and Job Performance. Consulting Psychology Journal: Practice and Research. 51(4), 252–265.
• Çakıcı, Z. (2010). Esenlik ve Akademik Tükenmişlik İlişkisi: İstanbul'daki Vakıf Üniversiteleri Üzerine Bir Araştırma. (Yüksek Lisans Tezi. Marmara Üniversitesi. İstanbul) https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi adresinden edinilmiştir
• Davila, MC ve Finkelstein, MA (2013). Örgütsel vatandaşlık davranışı ve iyi oluş: Ön sonuçlar. Uluslararası Uygulamalı Psikoloji Dergisi , 3 (3), 45-51.
• Work Life Balance and Psychological Well Being of Employees in the University of Cape Coast. Bakari1 Y Dramanu, Nkyi2 , K. Anthony, Issahaku3 John
• Deniz, U. (2017). Ergenlik Dönemindeki Futbolcuların Esenlik Algıları ve Özsaygı Düzeylerinin Performanslarına Etki Eden Değişkenlere Göre İncelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
• Doğaner Demirtaş, M. (2020). Bankacılık Sektöründeki Kadın Çalışanların Duygusal Zeka Düzeyleri ile Örgütsel Vatandaşlık Davranışları Arasındaki İlişki: İzmir İli Örneği. (Yayımlanmış Doktora) Tezi İzmir: Kâtip Çelebi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstütüsü İşletme Ana Bilim Dalı.
• EİD,Michael; Larsen,J.Randy., (2008), The Science of Subjective Well-Being, Guilford Press, ABD, 2008 Erdianza, N., Tentama, F., & Sari, EYD (2020). İşten Zevk Alma ve İş-yaşam Dengesinin Örgütsel Vatandaşlık Davranışına Etkisi İle İş Doyumunun Aracı Olması. Uluslararası Yönetim ve Beşeri Bilimler Dergisi , 4 , 67-73.
• ESEN, E., “Çalışanların Örgüte Cezbolması”, Marmara Üniversitesi İİBF Dergisi, 2011, Sayı 1, 377-390. Friedman, S. D., Christensen, P., & DeGroot, J. (1998). Work and life: The end of the zero-sum game. Harvard Business Review, 76, 119-130.
• George, J. M., & Jones, G. R. (1997). Organizational Spontaneity In Context. Human Performance, 10: 15 Gökkaya, Ö. (2014). Yerel yönetimlerde iş yaşam dengesi ve çalışan davranışı ilişkisinin incelenmesi “Kocaeli Belediyeleri Örneği”, Elektronik Mesleki Gelişim ve Araştırma Dergisi, 2( 3).3–170.
• Greenhaus, H. J., Collins, M. K. & Shaw, D. J. (2003). The Relation Between WorkFamily Balance and Quality of Life. Journal of Vocational Behavior, 63(3): 510–531.
• Guest, D. E. (2002), “Perspectives on the study of work-life balance” ,Social Science Information, 41/2:255-279.
• Güleryüz, İ. (2016). Öğretmenlerde işten ayrılma niyetinin yordayıcısı olarak, iş-yaşam dengesi ve çalışmaya tutkunluk (Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi). Bahçeşehir Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul. Gündüzçekmecelioğlu, H. (2008). Yönetim Desteği, Örgütsel Vatandaşlık Davranışı ve İş Performansı Arasındaki İlişkilerin Değerlendirilmesi. (Editör: Mehtap Gülaçtı). 16. Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongre Antalya Bildiri Kitabı. İstanbul: İstanbul Kültür Üniversitesi İkt. Ve İdr. Bil. Fak. G.M. Yayıncılık, 185-191.
• HARARİ, M.J., (2002), “A Psychometric Investigation of A Model-Based Measure of Perceived Wellness”, (Akron Üniversitesi, Yayımlanmamış Doktora Tezi, 2002).
• HATTİE, J.A., Myers J. E., and Sweeney T.J., (2004), “A Factor Structor of Wellness: Theory, Assessment, Analysis, and Practise”, Journal of Counseling and Development, 82, s.354-364.
• İçerli, L., Yıldırım, M.H. (2012). “Örgütsel Sinisizm ve Örgütsel vatandaşlık davranışı Arasındaki İlişki: Sağlık Sektöründe Bir Araştırma”, Organizasyon ve Yönetim Bilimleri Dergisi, Cilt 4, Sayı 1, ISSN: 1309 -8039.
• Kapız, S. Ö. (2002). İş-Aile yaşamı dengesi ve dengeye yönelik yeni bir yaklaşım: Sınır teorisi. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 4(3), 39-153.
• Karaalioğlu, Z. F. (2019). Algılanan Örgütsel Destek ile İş Performansı İlişkisinde Örgütsel Özdeşleşme, İş Tatmini ve Örgütsel Vatandaşlık Davranışının Aracı Rolü, (Yayımlanmış Doktora Tezi), İstanbul: İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı.
• Karagözoğlu, Cengiz (2005), Sporda Psikolojik Destek, Morpa Yayınları, İstanbul.
• Kaya, D. (2013). Örgütsel Vatandaşlık Davranışı. Türk İdare Dergisi, 476, 265-288
• KAYGIN, E., & BAĞCIOĞLU, D. (2018). Çalışanların öz yeterliliklerinin ve esenlik algılarının işe adanmışlıklarına etkisi: İlaç sektörü örneği. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 15(2), 607-626.
• Kerim, Z. (2020). Okul yöneticilerinin sergiledikleri takım liderliği davranışları ile öğretmenlerin iş doyumu ve iş yaşam dengesi arasındaki ilişki, Yüksek Lisans Tezi, Pamukkale Üniversitesi, Denizli.
• Keyes, C. L. (2002). The mental health continuum: From languishing to flourishing in life. Journal of Health and Social Behavior, 4, (2) 207-222.
• Kılıç, R. ve Sakallı, S. Ö. (2013) “Örgütlerde Stres Kaynaklarının Çalışanların İş-Aile Çatışması Üzerine Etkisi” Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6(3):208-237.
• Kiliç, S. (2016). Cronbach's alpha reliability coefficient. Psychiatry and Behavioral Sciences, 6(1), 47.
• Kline, R. B. (2011). Principles and practice of structural equation modeling (3. Baskı). New York, NY: Guilford, 14, 1497-1513.
• Konuk, DE (2002). İş-yaşam dengesi çalışmasına ilişkin perspektifler. Sosyal Bilimler Bilgisi , 41 (2), 255-279.
• Korkmaz O. & Erdoğan E. (2014). İş yaşam dengesinin örgütsel bağlılık ve çalışan memnuniyetine etkisi. Ege Academic Rebiew, 14(4),541-557.
• Kubilay, S. (2013). Eğitim kurumlarında görev yapan yöneticilerin iş doyumu ve yaşam doyumu düzeylerinin incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Erciyes Üniversitesi, Kayseri.
• Küçükyazıcı, B. (2009). Relationship Among Perceived Sufficiency of Organizational Communication, Interdepartmental Relationship Climate, Career Opportunities and Well-being at Work. (Yüksek Lisans Tezi Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, İstanbul). https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi adresinden edinilmiştir.
• Lavanya, B., & Sree, BD İş-yaşam Dengesi ve Örgütsel Vatandaşlık Davranışı-Banka Çalışanlarına referansla bir çalışma.
• Lazar, I., Osoian, C., & Ratiu, P. (2010). The role of work-life balance practices in order to improve organizational performance. European Research Studies, 13(1), 201-214.
• MacInnes, J. (2006). Work–life balance in Europe: a response to the baby bust or reward for the baby boomers?. European Societies, 8(2), 223-249. View Article: DOI: http://dx.doi.org/10.1080/14616690600644988
• International Journal of Economics, Commerce and Management United Kingdom Vol. VI, Issue 7, July 2018 Licensed under Creative Common Page 776 http://ijecm.co.uk/ Effect Of Work Life Balance, Workplace Spirituality Of Organizational Citizenship Behavior (Ocb) Through Organizational Commitment As Intervening Variables (Study On Teacher Generation Y In Islamic Boarding School District West Lombok, Indonesia) Makiah
• Malekiha, M., Abedi, R. M., & Baghban, I. (2012). Work-Family Conflict And Personality. Interdisciplinary journal of contemporary research in business, 3(10), 144-152.
• Mayers, D, G. (1993). The Pursuit of Happiness, Avon Books, New York,
• Memnun, Serkan. Algılanan Esenlik Ölçeğinin Geçerlilik ve Güvenilirlik Çalışması ve Beden Eğitimi Öğretmenlerinin Esenlik Algıları,Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2006.
• Memnun, S. (2006). Algılanan Esenlik Ölçeğinin (Perceived Wellness Scale) Geçerlilik ve Güvenilirlik ÇalıĢması ve Beden Eğitimi Öğretmenlerinin Esenlik Algıları, Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, YayımlanmamıĢ Yüksek lisans Tezi, Ġstanbul.
• Nikbakhsh, R., & Abadi, A. G. M. (2014). Organizational citizenship behavior and well-being in coaches. Indian Journal of Fundamental and Applied Life Sciences, 4, 3825-3838.
• Ölçer, F. (2005). İşkoliklik Üzerine Bir Araştırma. Selçuk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 1(9), 122-144.
• Özler, D. E. (2010). Örgütsel Davranışta Güncel Konular, Bursa: Beta Yayınları.
• Pichler, F. (2009). Determinants of work-life balance: Shortcomings in the contemporary measurement of WLB in large-scale surveys. Social Indicators Research, 92(3), 449-469. DOI: http://dx.doi.org/10.1007/s11205-008-9297-5
• McGinnity, F. ve Whelan, CT (2009). Avrupa'da iş-yaşam çatışmasının karşılaştırılması: Avrupa sosyal araştırmasından elde edilen kanıtlar. Sosyal Göstergeler Araştırması , 93 (3), 433-444.
• PILBEAM, Julia., (2008), Life Orientation, Pearson Education, Güney Afrika, 2008.
• Pradhan, RK, Jena, LK ve Kumari, IG (2016). İş-yaşam dengesinin örgütsel vatandaşlık davranışı üzerindeki etkisi: Örgütsel bağlılığın rolü. Global Business Review , 17 (3_suppl), 15S-29S.
• Podsakoff, P. M., Mackenzie, S. B., Moorman, R. H. and Fetter, R. (1990). Transformational leader behaviors and their effects on followers; Trust and in leader, satisfaction, and organizational citizenship behaviors. Leadership Quarterly, 1/2, 107-142.
• Redmond, J., Valiulis, M., & Drew, E. (2006). Literature review of issues related to work-life balance, workplace culture and maternity/childcare issues. Crisis Pregnancy Agency.
• Redmond, J., Valiulis, M. ve Drew, E. (2006). İş-yaşam dengesi, işyeri kültürü ve doğum/çocuk bakımı konularıyla ilgili literatür taraması .
• International Journal of Arts & Sciences, CD-ROM. ISSN: 1944-6934 :: 4(22):13–30 (2011) Copyright c 2011 by InternationalJournal.org ORGANIZATIONAL CITIZENSHIP BEHAVIOR: TOWARDS PSYCHOLOGICAL WELL-BEING OF EMPLOYEES Renu Rastogi and Pooja Garg
• Saraswati, KD ve Lie, D. (2020, Aralık). Psikolojik İyi Oluş: İş-Yaşam Dengesi ve İş Baskısının Etkisi. 2. Tarumanagara Uluslararası Sosyal Bilimler ve Beşeri Bilimler Uygulamaları Konferansı'nda (TICASH 2020) ( s. 580-587). Atlantis Basın.
• Schnake, M., Dumler, M.P., Cochran, D.S. (1993). The Relationship Between Traditional Leadership, Super Leadership, and Organizational Citizenship Behavior. Group & Organization Management, 18(3): 352-365.
• Sezgin, F. (2005). Örgütsel Vatandaşlık Davranışları: Kavramsal Bir Çözümleme ve Okul Açısından Bazı Çıkarımlar. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi 25(1): 317-39.
• Shakir, K. ve Siddiqui, SJ (2018). İş-Yaşam Dengesi Girişimleri ile Örgütsel Vatandaşlık Davranışı Arasındaki İlişki: Algılanan Örgütsel Desteğin Aracı Rolü. Bağımsız Çalışmalar ve Araştırma Dergisi: Yönetim ve Sosyal Bilimler ve Ekonomi , 16 (2).
• SIRGY, M. Joseph., (2002), “The Psychology of Quality of Life, Social Indicators Researc Series”, C.12, Springer, Hollanda.
• Smithson, J., & Stokoe, E. H. (2005). Discourses of work–life balance: negotiating ‘genderblind’ terms in organizations. Gender, Work & Organization, 12(2), 147-168.
• Spector P. E., (2001), "Research methods in industrial and organizational psychology: Data collection and data analysis with special consideration to international issues". In: N. Anderson, D. S. Ones, H. K. Sinangil, C. Viswesvaran (Editor), Handbook of Industrial, Work, and Organizational Psychology, London: Sage.
• Takım, Güven (2022), “Çalışan memnuniyeti ve algılanan örgütsel desteğin kadın çalışanların iş-yaşam dengesi ve örgütsel vatandaşlık davranışı ile ilişkisi: Tekstil sektöründe bir uygulama” Yüksek lisans tezi. Atatürk Üniversitesi / Sosyal Bilimler Enstitüsü / İşletme Ana Bilim Dalı / Yönetim ve Organizasyon Bilim Dalı, Erzurum.
• Tov, W. ve Diener, E. (2008). The Well-Being of Nations: Linking Together Trust, Cooperation, and Democracy. B.A. Sullivan, M. Snyder ve J.L. Sullivan (Ed.), Cooperation: The Political Psychology of Effective Human Interaction. Malden MA, Blackwell Publishing, 323-342.
• Turnipseed, D. (2002). Are Good Soldiers Good: Exploring the Link between Organization Citizenship Behavior and Personal Ethics. Journal of Business Research, 55(1): 1-15.
• Ulukapı, H. (2013). Algılanan örgütsel desteğin iş-yaşam dengesine etkisi: Konya üniversiteleri örneği (Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi). Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Yazıcı, B. K. (2009). Relationship Among Perceived Sufficiency of Organizational Communicatioun, Interdepartmental Relationship Climate, Carreer Opportunitie and Well-Being at Work. (Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi,Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul). https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi adresinden edinilmiştir.
• Wibowo, UDA (2019, Ekim). Dindarlığın ve Psikolojik İyi Oluşun Örgütsel Vatandaşlık Davranışına Etkisi. 6. Uluslararası Toplumsal Kalkınma Konferansı'nda (ICCD 2019) ( s. 582-584). Atlantis Basın