Ar-Ge Çalışmalarının İhracat ve Ekonomik Büyüme Üzerine Etkisi: Türkiye Örneği

Yıl 2019, Cilt: 3 Sayı: 2, 203 - 220, 31.12.2019

Ramazan Avdar

https://doi.org/10.35342/econder.665074

Cited By: 1

Öz

Küreselleşmenin son derece
baş döndürücü bir hızla ivme kazandığı günümüz Global dünyasında ülkeler arası
sınırlar bir manada ortadan kalkmış ülkeler ekonomik ve siyasal açıdan
birbirlerine daha bağımlı hale gelmişlerdir. Ülkelerin rekabet gücünü artırması,
güçlü bir ekonomik büyüme, hızlı ve istikrarlı bir kalkınma meydana
getirebilmeleri için ar-ge ve inovasyon konuları son derece büyük bir önem arz
etmektedir. Bu çalışmada ülkemizdeki ar-ge çalışmalarının ihracat yani dış
ticaret ve ekonomik büyüme üzerine olan etkisi incelenmiştir. Çalışma sayesinde
ulaşılan ve ortaya konan veriler eşliğinde ar-ge çalışmaları kalkınmanın
lokomotif unsurlarından birisi hatta en önemli olanıdır sonucu rahatlıkla
ortaya konmuştur. Bu sonuçlar eşliğinde gelişmiş ülkelerin şuanki konumlarına
ar-ge ve inovasyon sayesinde ulaştıkları diğer ülkelerden farklılaşarak
teknolojik ve bilimsel yükselişlerini başlattıkları buna bağlı olarak da dünya
ekonomisi üzerinde söz sahibi oldukları ortaya çıkarılmıştır. Çalışma sonucunda
gelişmekte olan ülkelerin aynı gelişmiş ülkeler gibi inovasyon ve ar-ge’ye
yeterli desteği vermeleri sonucunda dünya ekonomisi üzerinde söz sahibi
olabilecekleri sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Ar-ge, İhracat, Dış ticaret, Ekonomik Büyüme, Küreselleşme, Rekabet, Kalkınma

The Effect of Research-Development Expenditures on Export and Economic Growth: Case of Turkey

Öz

In today's global world, where globalization has gained momentum at an
extremely dizzying pace, countries that have crossed borders in a sense have
become more dependent on each other economically and politically. R & D and
innovation issues are of great importance for countries to increase their
competitiveness and to achieve strong economic growth and rapid and stable
development. In this study conducted the effect of R & D studies on export,
foreign trade and economic growth was examined. In the light of the data
obtained and presented through the study, R & D studies are easily
demonstrated as one of the most important and even the most important elements
of development. In the light of these results, it is revealed that developed
countries differentiate from the other countries they have reached through
their R & D and innovation and have started their technological and
scientific rise and have a say on the world economy. As a result of the study,
it is concluded that developing countries can have a say on the world economy
as they provide sufficient support to innovation and R & D just like
developed countries.

Anahtar Kelimeler

R_D, Export, Foreign Trade, Economic Growth, Globalization, Competition, Development.

Kaynakça

• Ağır H. ve Utlu S. (2011). “AR&GE Harcamaları ile Ekonomik Büyüme Arasındaki Nedensellik ĠliĢkileri: OECD Ülkeleri Örneği”, Uluslararası 9. Bilgi Ekonomi ve Yönetim Kongresi Bildirileri, 2011, 269-280. Bosna Hersek.
• Akıncı, M. ve Sevinç, H. (2013). AR-GE Harcamaları ile Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişki: 1990-2011 Türkiye Örneği. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 6(27), 7-17. Samsun. Altın, O., & Kaya, A. (2009). Türkiye’de Ar-Ge Harcamaları Ve Ekonomik Büyüme Arasındaki Nedensel İlişkinin Analizi. Ege Akademik Bakış, 251-259. İzmir.
• Bezirci, M. (2012). Ar-ge teşvikleri (1. Basım). İstanbul: Beta Yayıncılık.15-19 İstanbul.
• Bozkurt, C. (2015). R&D Expenditures and Economic Growth Relationship in Turkey. International Journal of Economics and Financial Issues, 5(1), 188-198. Mersin.
• Bursa SMMMO (2007). http://www.bursa-smmmo.org.tr/yazarlar/makaleler/132AGE.pdf (Erişim Tarihi: 13.03.2018).
• Çankaya, M. 2003, “Araştırma ve Geliştirme Faaliyeti Harcamalarında Vergi Ertelemesi”, E- Yaklaşım Dergisi, 126, 143-147.Ankara.
• Çiftçi, N., (2008). İçsel Büyüme Teorileri Çerçevesinde AR-GE Harcamalarının Dış Ticaret ve Büyüme Üzerine Etkileri. Doktora Tezi, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, s. 167, Kütahya.
• Dam, M. , (2016) Dış Ticaret ve Ar-ge Yatırımları Arasındaki İlişki: OECD Ülkeleri için Panel Veri Analizi. Akademik Bakış Dergisi, 56: 345-358, Celalabat.
• Dam, M. M., & Yıldız, B. (2016). Brıcs-Tm Ülkelerinde Ar-Ge Ve İnovasyonun Ekonomik Büyüme Üzerine Etkisi: Ekonometrik Bir Analiz. Akdeniz İ.İ.B.F. Dergisi (33), 220-236. Antalya.
• Dereli, D., ve Sağlar, U.,(2019). Ar-Ge Harcamaları İle Büyüme Arasındaki İlişki: Türkiye Üzerine Bir Değerlendirme. Journal of Life Economics (6),3,349-350. Çanakkale
• Doruk, Ö.T. ve Söylemezoğlu, E. (2014). Gelişmekte Olan Ülkelerde AR-GE’ ye Dayalı Büyümenin Varlığının Sınanması. Üretim Ekonomisi Kongresi, İstanbul Kültür Üniversitesi, İstanbul.
• Fidancı, N., (2017), Araştırma, Geliştirme (Ar-Ge) ve Tasarım Harcamalarının Vergisel Düzenlemeler ve Teşvikler Çerçevesinde İncelenmesi ve Muhasebeleştirilmesi, Muhasebe ve Vergi Uygulamaları Dergisi, 1, 69-90.
• Genç, M. C., & Atasoy, Y. (2010). Ar&Ge Harcamaları Ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: Panel Veri Analizi. Bilgi Ekonomisi Ve Yönetimi Dergisi, V (Iı), 27-34. İstanbul
• Göçer, İ. 2013a, “Teknolojik İlerlemenin Belirleyicileri: NIC Ülkeleri için Panel Eşbütünleşme ve Panel Nedensellik Analizleri”, Maliye Finans Yazıları, 100, 116- 141. İstanbul
• Göçer, İ. 2013b, “Ar-Ge Harcamalarının Yüksek Teknolojili Ürün İhracatı, Dış Ticaret Dengesi ve Ekonomik Büyüme Üzerindeki Etkileri”, Maliye Dergisi, 165, Temmuz- Aralık, No: 215-240. Ankara.
• Göçer, İ., “AR-GE Harcamalarının Yüksek Teknolojili Ürün İhracatı, Dış Ticaret Dengesi ve Ekonomik Büyüme Üzerindeki Etkileri”, Maliye Dergisi, 2013, S. 165, 215-240. Ankara
• Gülmez, A. ve Yardımcıoğlu, F. (2012). “OECD Ülkelerinde AR-GE Harcamaları ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: Panel Eşbütünleşme ve Panel Nedensellik Analizi (19902010)”, Maliye Dergisi, 163: 335-353. Ankara
• Güloğlu, B., Tekin, R.B. and Sardoğan, E. 2012, “Economic Determinants of Technological Progress in G7 Countries: A Re-Examination”, Economics Letters, 116 (3), 604-608. Usa.
• Güzel, S. (2009). Ar-ge harcamaları ve vergi teşvikleri: belirli ülkeler karşısında Türkiye’nin durumu. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 4. (2), 29-48. Eskişehir.
• Işık, C. (2014). Patent Harcamaları ve İktisadi Büyüme Arasındaki İlişki: Türkiye Örneği. Sosyo ekonomi, 2014-1, 69-86. Ankara.
• Kaya, V., ve Uğurlu, K., (2013). Ar-ge Harcamaları ile İhracat Arasındaki İlişki: Türkiye Örneği, 1990-2011. Ekev Akademi Dergisi, 17 (57). Erzurum.
• Kılıç, C., Bayar, Y., & Özekicioğlu, H. (2014). Araştırma Geliştirme Harcamalarının Yüksek Teknoloji Ürün İhracatı Üzerindeki Etkisi: G–8 Ülkeleri İçin Bir Panel Veri Analizi. Erciyes Üniversitesi İktisadi Ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi (44), 115-130. Kayseri.
• Kızılkaya, O., Sofuoğlu, E., ve Ay, A. (2017). Yüksek Teknolojili Ürün İhracatı Üzerinde Doğrudan Yabancı Sermaye Yatırımları Ve Dışa Açıklığın Etkisi: Gelişmekte Olan ülkelerde Panel Veri Analizi. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 18 (1), 63-78. İstanbul
• Kiper, M. 2004, “Teknoloji Transfer Mekanizmaları ve Bu Kapsamda Üniversite Sanayi İşbirliği”, Teknoloji, Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği, 59-122. Ankara.
• Korkmaz, S. (2010). Türkiye’de AR‐GE Yatırımları ve Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişkinin VAR Modeli ile Analizi. Yaşar Üniversitesi Dergisi, 20 (5), 3320-3330. İstanbul.
• Kutbay, H. ve Öz, E. ,(2017) Ar-Ge Harcamalarının Ekonomik Büyüme Üzerine Etkisi: Türkiye ve Seçilmiş Ülkelerde Vergi Teşvikleri Boyutuyla Ekonometrik Analiz, Maliye Dergisi 173, 331-376. Ankara.
• Meçik, O. (2014) Ar-Ge Harcamalarının Ekonomik Gelişmişlik Üzerindeki Etkileri. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 7 (32), 669-674. Samsun.
• Mercan, B., Göktaş, D. ve Gömleksiz, M. (2011). “AR&GE Faaliyetleri ve GiriĢimcilerin Ġnovasyon Üzerindeki Etkileri: Patent Verileri Üzerine Bir Uygulama”, Paradoks Ekonomi Sosyoloji ve Politika Dergisi, 7(2): 27-44. Bursa.
• Mıke, F. ve Oransay, G. (2015). Altyapı ve İnovasyon Değişimlerinin Doğrudan Yabancı Yatırımlar Üzerine Etkisi: Türkiye Üzerine Ampirik Bir Uygulama. The Journal of Academic Social Science, 3(12), 372-381. Elazığ.
• OECD (2019). https://www.worldbank.org/tr/country/turkey (Erişim Tarihi:24.12.2019).
• Önder, K. ve Hatırlı, S.A. (2014). Türkiye’de İmalat Sanayi İhracatı ve Büyüme İlişkisinin İktisadi Analizi. Yaşar Üniversitesi Dergisi, 9(34), 5851-5869. İstanbul.
• Özcan, B. ve Arı, A. (2014). Araştırma-Geliştirme Harcamaları ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: Panel Veri Analizi. Maliye Dergisi, 166, 39-55. Ankara.
• Özer, M., Çiftçi, N., “AR-GE Harcamaları ile İhracat İlişkisi: OECD Ülkeleri Panel Veri Analizi”, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 23, 2009, 39-49. Kütahya.
• Saraç, T. B. (2009). “Araştırma Geliştirme Harcamalarının Ekonomik Büyüme Üzerindeki Etkisi: Panel Veri Analizi”, Anadolu International Conference in Economics, 17-19 Haziran 2009, Eskişehir.
• Saygılı, Ş, (2003) “Bilgi Ekonomisine Geçiş Sürecinde Türkiye Ekonomisi’nin Dünyadaki Konumu”, Ekonomik Modeller ve Stratejik Araştırmalar Genel Müdürlüğü. DPT, No. 2675, 2, s.8-11. Ankara.
• Şimşek, M., Kadılar, C., (2010) “Türkiye’de Beşeri Sermaye, İhracat ve Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişkinin Nedensellik Analizi”, Ç.Ü İ.İ.B. F Dergisi, S. 1, Çorum.
• Sungur, O., Aydın, H. , Eren, M. , (2016). Türkiye’de AR- GE, İnovasyon, İhracat ve Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişki: Asimetrik Nedensellik Analizi Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 21 (1), s. 173-192, Isparta.
• TÜBİTAK (2018) https://www.tubitak.gov.tr/sites/default/files/289/bty01.pdf (Erişim tarihi: 13.03.2018)
• Uçkan, Ö. (2006), “Bilgi Politikası ve Bilgi Ekonomisi: Verimlilik, İstihdam, Büyüme ve Kalkınma”, Bilgi Dünyası, 7(1), 23-48. Ankara.
• Ülkü, H. 2004, “R&D, Innovation, and Economic Growt: An Emprical Analysis”, IMF Working Paper, No. 04/185. Washington DC.
• Ünal, T. ve Seçilmiş, N. (2014), “Satış Hasılatı Artışında Ar-Ge’nin Rolü ve Kârlılığın Ar-Ge Harcamalarına Etkisi: Gaziantep Örneği”, Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, Sayı: 22 Gaziantep.
• Yaylalı, M., Akan, Y. ve Işık C. (2010). “Türkiye’de AR&GE Yatırım Harcamaları ve Ekonomik Büyüme Arasındaki Eşbütünleime ve Nedensellik ilişkisi: 1990-2009”, The Journal of Knowledge Economy&Knowledge Management, 7(2): 13-26. Warsaw.
• Yıldırım, E. ve Kesikoğlu, F. 2012, “Ar-Ge Harcamaları ile İhracat Arasındaki Nedensellik İlişkileri: Türkiye Örneğinde Panel Nedensellik Testi Kanıtları”, Marmara Üniversitesi: İ.İ.B.F. Dergisi, 32, 1, 165-180. İstanbul.
• Zerenler, M., Türker, N. ve Şahin, E. (2007). Küresel teknoloji, araştırma – geliştirme (ar-ge) ve yenilik ilişkisi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 17. 653-667. Konya.