Bankacılık Dağıtım Kanallarının Kayıt Dışı Ekonomiye Etkisi

Yıl 2021, Cilt: 5 Sayı: 2, 274 - 290, 31.12.2021

Ayşe Güneş

https://doi.org/10.35342/econder.857598

Öz

Kayıt dışı ekonomi, özellikle gelişmekte olan ülkelerin en önemli problemlerinin başında gelmektedir. Kayıt dışı ekonomi, devletler açısından vergi kaybı anlamına gelmektedir. Bu nedenle de önlenmeye çalışılan bir problem olarak görülmektedir. Kayıt dışı ekonomi bankacılık sektörü ile sıkı ilişkiler içerisindedir. Bir ekonomik faaliyet ne kadar bankacılık sistemi aracılığı ile yapılırsa, o kadar kayıt altına alınır ve işlemler arkasında izler bırakır. Buna karşılık nakit para ile yapılan işlemlerin takibi neredeyse imkansızdır. Dolayısıyla ödeme işlemlerinin bankacılık kanalıyla yapılması, kayıt dışı ekonominin önlenmesinde başlıca araçtır. Bu çalışmada bankacılık ürünleri kullanımının kayıt dışı ekonomi üzerindeki etkisinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Bu amaçla banka kartı, kredi kartı, ATM, POS cihazı, mobil bankacılık, internet bankacılığı kullanımının kayıt dışı ekonomi üzerindeki etkisi incelenmiştir. 

Anahtar Kelimeler

Banka, Bankacılık, Bankacılık Ürünleri, Kayıt Dışı Ekonomi, Ekonomi

The Effects of Banking Distribution Channels on The Unregistered Economy

Öz

The informal economy is one of the most important problems of developing countries. The informal economy means tax loss for states. Therefore, it is seen as a problem that is tried to be prevented. The informal economy has close ties with the banking sector. The more an economic activity is carried out through the banking system, the more it is recorded and leaves behind traces. On the other hand, it is almost impossible to follow up with cash transactions. Therefore, payment transactions through banking are the main means of preventing the informal economy. In this study, it is aimed to determine the effect of the use of banking products on the informal economy. For this purpose, the effects of the use of debit cards, credit cards, ATMs, POS devices, mobile banking, internet banking on the informal economy were examined.

Anahtar Kelimeler

Bank, Banking, Banking Products, Informal Economy, Economy

Kaynakça

• Akın, F., ve Karaboğa, K. (2011). Bireysel Müşterilerin Şubesiz Bankacılık Hizmetlerini Kullanma Kararına Etki Eden Faktörlerin Belirlenmesi Üzerine Bir Araştırma: Bilecik Örneği. Marmara Üniversitesi İİBF Dergisi, XXX(I).
• Aslanoğlu, S. (2008). Türkiye'de Kayıtdışı Ekonomi ve Kayıtdışı Ekonomiyi Azaltmaya Yönelik Çözüm Önerileri. Muhasebe ve Finansman Dergisi(39).
• Ay, H. M. (2006). Türkiye’de Kayıtdışı Ekonomiyi Önlemede Bilgi Ekonomisinin Etkinliği ve Gelir İdaresinin Rolü. Selçuk Üniversitesi Karaman İİBF Dergisi(11).
• Bakkal, M., ve Aksüt, U. (2011). Türk Bankacılık Sisteminde Elektronik Bankacılık Uygulamaları. İstanbul: Hiperlink Yayınları.
• Baldemir, E., Gökalp, M. F., ve Avcı, M. (2005). Türkiye'de Kayıt Dışı Ekonominin MIMIC Modeli ile Tahminlenmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi İİBF Dergisi, 10(2).
• Başaran, B., Budak, G. S., ve Yılmaz, H. (2012). Kredi Kartlarının Rasyonel Kullanımını Etkileyen Bireysel Faktörler. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 7(2).
• BDDK. (2019). https://www.bddk.org.tr/BultenAylik/ (Erişim Tarihi: 25.04.2019)
• Dumlupınar, S. (2015). Vergi Denetimlerinin Kayıt Dışı Ekonomi Üzerindeki Etkisi: Trabzon İli Örneği. Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü: Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
• Durer, S., Çalışkan, A., Akbaş, H., ve Gündoğdu, C. (2009). İnternet Bankacılığını Kullanma Kararını Etkileyen Faktörler: Türk Banka Müşterileri Üzerine Bir Araştırma. Marmara Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 26(1).
• Eroğlu, N. ve. (2012). Türkiye’deki Kurumsal Banka Müşterilerinin İnternet Bankacılığı Kullanım Eğilimlerini Belirleyen Başlıca Faktörler Üzerine Amprik Bir Çalışma. Marmara Üniversitesi Bankacılık ve Sigortacılık Enstitüsü E-Dergisi(2).
• Fleming, M., Roman, J., ve Farrel, G. (2000). The shadow economy. Journal of International Affairs, 53(2).
• Frey, B. S., ve Schneider, F. (2000). Informal and Underground Economy. Johannes Kepler University of Linz, Department of Economics, Working Paper: 0004.
• Ghysels, E., Santa-Clara, P., & Valkanov, R. (2004). The MIDAS Touch: Mixed Data Sampling Regression Models. Anderson Graduate School of Management, UCLA.
• Işık, N., ve Acar, M. (2003). Kayıtdışı Ekonomi: Ölçme Yöntemleri, Boyutları, Yarar ve Zararları Üzerine Bir Değerlendirme. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi(21).
• Kaya, F., ve Arslan, T. R. (2016). İnternet Bankacılığında Müşterilerin Banka Tercihlerine Etki Eden Faktörler: Bolu İlinde Kamu Çalışanları Üzerine Bir Araştırma. Finansal Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi, 8(15).
• Kemal, M. A. (2007). Fresh Assessment of the Underground Economy and Tax Evasion in Pakistan: Causes, Consequences, and Linkages with the Formal Economy. MPRA Paper No. 2226.
• Kendirli, S., Akgün, Z., ve Kendirli, H. Ç. (2017). Bireysel Finansman Aracı Olarak Kredi Kartı ve Kullanımına Yönelik Kayseri ve Yozgat İllerinde Karşılaştırmalı Bir Araştırma. Aksaray Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 9(1).
• Korkmaz, S., ve Gövdeli, Y. E. (2004). Türk Bankacılığında Alternatif Dağıtım Kanalları ve Ürünleri ile Bunların Gelişiminde ve Pazarlanmasında Eğitimin Önemi. Gazi Üniversitesi, Endüstriyel Sanatlar Eğitim Fakültesi Dergisi(15).
• Lemieux, P. (2007). The Underground Economy Causes, Extent, Approaches. Montreal Economic Institute Research Papers. http://www.iedm.org/files/cdr_nov07_en.pdf (Erişim Tarihi: 25.05.2019).
• Okumuş, A., Bozbay, Z., ve Dağlı, R. M. (2010). Banka Müşterilerinin İnternet Bankacılığına İlişkin Tutumlarının İncelenmesi. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi(36).
• Önder, M. (2012). Türkiye’de Kayıt Dışı Ekonomi ve Uluslararası Uygulamalar Işığında Çözüm Önerileri. T.C. Maliye Bakanlığı Strateji Geliştirme Başkanlığı: Mesleki Yeterlilik Tezi.
• Pala, E., ve Kartal, B. (2010). Banka Müşterilerinin İnternet Bankacılığı ile İlgili Tutumlarına Yönelik Bir Pilot Araştırma. Yönetim ve Ekonomi, 17(2).
• Sarıkaya, H. E. (2007). Kayıt Dışı Ekonominin Ekonomik Büyümete Etkisi: Türkiye Örneği (1980-2005). Selçuk Üniversitesi Sosyal Bİlimler Enstitüsü: Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
• Sarılı, M. A. (2002). Türkiye'de Kayıt Dışı Ekonominin Boyutları, Nedenleri, Etkileri ve Alınması Gereken Tedbirler. TBB Bankacılar Dergisi(41).
• Schneider, F., ve Enste, D. H. (2000). Shadow economies: size, causes, and consequences. Journal of economic literature, 38(1).
• Şahin, V. (2009). Kayıt Dışı Ekonomi ve Vergi Ahlakı Etkileşimi. Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü: Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
• TBB. (2009). Türkiye'de Kredi Kartı Ugyulaması. İstanbul: TBB Yayınları.
• TBB. (2019). https://www.tbb.org.tr/tr/banka-ve-sektor-bilgileri/istatistiki-raporlar/Dijital,_Internet_ve_Mobil_Bankacilik_Istatistikleri/3754.
• TBB. (2019). https://www.tbb.org.tr/tr/bankacilik/banka-ve-sektor-bilgileri/istatistiki-raporlar/59.
• Tecim, B. A. (2008). Kayıt Dışı Ekonomide Vergi ve Vergi Denetiminin Önemi. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bİlimler Enstitüsü: Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
• Tütün Eksperleri Derneği (2018). Tütün Raporu. http://tutuneksper.org.tr/files/sidebar/Tutun_Raporu__2018.pdf (Erişim Tarihi: 24.08.2019).
• Usta, R. (2005). Tüketicilerin İnternet Bankacılığını Kullanmama Nedenleri Üzerine Bir Araştırma. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 6(2).
• Ünal, S., Düğer, Y. S., ve Söylemez, C. (2015). Ekonomi Okuryazarlığı ve Kredi Kartı Tutumunun Rasyonel Kredi Kartı Kullanımına Etkisi: Dumlupınar Üniversitesi Tavşanlı MYO Örneği. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 10(1).
• Yavuz, A. E., ve Babuşçu, Ş. (2018). Türk Bankacılık Sektöründe Penetrasyon; İnternet Bankacılığı ve Mobil Bankacılık Ürünlerindeki Penetrasyonun Analizi. Ticari Bilimler Fakültesi Dergisi, 2(1).