Okul Terki Eğilimi Olan ve Olmayan Öğrencilerin Okul Terki Hakkındaki Görüşleri: Bir Durum Çalışması

Yıl 2024, Cilt: 14 Sayı: 16, 41 - 76

Tuğgül Vacide Eraslan , Derya Atik Kara

Öz

Bu araştırmanın amacı, lise çağında öğrenim gören okul terki eğilimi olan ve olmayan öğrencilerin kendileri, yakın çevre, okul hayatı ve okul terki hakkındaki düşüncelerini anlamaktır. Çalışmanın katılımcılarını 2022-2023 eğitim-öğretim yılında İç Anadolu bölgesinde yer alan bir şehirdeki Anadolu lisesinde öğrenim gören 20 öğrenci ve iki açık öğretim lise öğrencisi oluşturmaktadır. Araştırmada nitel araştırma yöntemlerinden durum çalışması modeli benimsenmiş ve veri toplama aracı olarak yarı yapılandırılmış gözlem ve görüşmelerden yararlanılmıştır. Araştırmanın sonuçlarına göre, kendilerine ve yakın çevrelerine dair görüşler incelendiğinde, bireysel algılarının, arkadaş ilişkilerinin, bir işte çalışma durumlarının okul terki düşünceleri ile ilişkili olduğu görülmüştür. Okulun fiziksel ve sosyal durumu konusunda öğrencilerin çoğunlukla memnun oldukları, akademik anlamda ise okulu yetersiz buldukları söylenebilir. Öğrencilerin görüşlerine göre okul terkine en fazla neden olan faktör okul başarısızlığıdır. Elde edilen sonuçlar kapsamında, öğrencilerin örgün eğitim ve açık öğretim konularında daha fazla bilgilendirilmesi, kırsal bölgelerdeki okulların fiziksel ve sosyal koşullarının iyileştirilmeye çalışılması önerilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Açık öğretim lisesi, Lise, Okul terki

Kaynakça

• Aküzüm, C., Yavaş, T., Tan, Ç., & Uçar, M. B. (2015). İlköğretim Kurumu Öğrencilerinin Devamsızlık ve Okul Terki Nedenleri. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(2), s. 167-192. https://doi.org/10.12780/uusbd.03923
• Alexander, K. L., Entwisle, D. R., & Horsey, C. S. (1997). From first grade forward: early foundations of high school dropout. Sociology of Education, 70(2), s. 87–107. http://dx.doi.org/10.2307/2673158
• Alivernini, F., & Lucidi, F. (2011). Relationship Between Social Context, Self-Efficacy, Motivation, Academic Achievement, and Intention to Drop Out of High School: A Longitudinal Study. The Journal of Educational Research, 104(4), s. 241-252. https://doi.org/10.1080/00220671003728062
• Archambault, I., Janosz, M., Fallu, J. S., & Pagani, L. S. (2009). Student engagement and its relationship with early high school dropout. Journal of adolescence, 32(3), s. 651–670. 10.1016/j.adolescence.2008.06.007
• Arslan, A. (2021). Ortaöğretim öğrencilerinde okul terki riskinin yordayıcıları: okula bağlılık ve okul tükenmişliği. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi. 54(2), s. 431-458. doi:10.30964/auebfd.669522
• Bakırtaş, D., & Nazlıoğlu, M. (2021). Okul terkinin maliyeti: Kamu gelirleri kapsamında Türkiye değerlendirmesi. Alanya Akademik Bakış, 5(2), s. 671- 691. https://doi.org/10.29023/alanyaakademik.847747
• Bask, M., & Salmela-Aro, K. (2013). Burned out to drop out: Exploring the relationship between school burnout and school dropout. European Journal of Psychology of Education, s. 511–528. 10.1007/s10212-012-0126-5
• Battin-Pearson, S., Newcomb, M. D., Abbott, R. D., Hill, K. G., Catalano, R. F., & Hawkins, J. D. (2000). Predictors of early high school dropout: A test of five theories. Journal of Educational Psychology, 92(3), s. 568–582. https://doi.org/10.1037/0022-0663.92.3.568
• Bayhan, G., & Dalgıç, G. (2012). Liseyi Terk Eden Öğrencilerin Tecrübelerine Göre Okul Terki. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 13(3), s. 107-130.
• Belen, A., Kandak, M., Demir, E., Çekin, Demir, M. ve Kandak, D. (2021). Açık Lise Öğrencilerinin Görüşleri Doğrultusunda Açık Liseyi Tercih Nedenlerinin Belirlenmesi: Ermenek Örneği. Uygulamalı Sosyal Bilimler ve Güzel Sanatlar Dergisi, 3(6), 99-114.
• Bell, J. W. (2015). A Comparison of Dropouts and Nondropouts on Participation in School Activities. The Journal of Educational Research, 60(6), 248–251. https://doi.org/10.1080/00220671.1967.10883491
• Beteille, T., Kalogrides, D., & Loeb, S. (2011). Teacher sorting and the inequality of educational opportunity. Social Science Quarterly, 92(5), 1182-1202. https://doi.org/10.1111/j.1540-6237.2011.00798.x Claus, R. N., & Quimper, B. E. (1991). Dropout Study, 1190-1991. Lansing, MI: Saginaw Public School, Department of Evaluation Services.
• Contreras, D., González, L., Láscar, S., & López, V. (2022). Negative teacher–student and student–student relationships are associated with school dropout: Evidence from a large-scale longitudinal study in Chile. International Journal of Educational Development. 91. https://doi.org/10.1016/j.ijedudev.2022.102576
• Creswell, J. W. (2021). Nitel araştırma yöntemleri. Beş yaklaşıma göre nitel araştırma ve araştırma deseni. Ankara: Siyasal Kitabevi. Çakır, R., & Çolak, C. (2019). Lise Öğrencilerinin Okul Terki Riskine İlişkin Görüşleri. Karadeniz Sosyal Bilimler Dergisi, 11 (21), s. 269-286.
• Çam, İ. (2023). Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi öğrencilerinin, okul terklerinin nedenleri ile bu durumun bireysel ve ekonomik sonuçlarının incelenmesi. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi] Ege Üniversitesi.
• Çolak, İ., & Tüzel İşeri, E. (2022). Kadınların Okulu Terk Etme Nedenleri ve Kız Çocuklarının Eğitimine İlişkin Görüşleri. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi (64), s. 24-50. https://doi.org/10.21764/maeuefd.944047
• De Witte, K., & Rogge, N. (2013). Dropout from Secondary Education: all’s well that begins well. European Journal of Education, 48(1), s. 131–149.
• De Witte, K., Cabus, S., Thyssen, G., Groot, W., & van den Brink, H. M. (2013). A critical review of the literature on school dropout. Educational Research Review, s. 13–28. https://doi.org/10.1016/j.edurev.2013.05.002
• Dekkers, H. , & Claassen, A. (2001). Dropouts - disadvantaged by definition? A study of the perspective of very early school leaver. Studies in Educational Evaluation, s. 0–354. https://doi.org/10.1016/S0191-491X(01)00034-7 Denscombe, M. (2007). The good research guide. New York: Open Universty Press.
• Durgun, B., & Durgun, Ö. (2023). Gelir Eşitsizliği ve İnsani Gelişme İlişkisi: Türkiye Örneği. Kastamonu Üniversitesi İktisadi Ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 25(1), 45-73. https://doi.org/10.21180/iibfdkastamonu.1206605
• Emiroğlu, S., & Gençtanırım Kurt, D. (2023). Psikolojik Danışman Bakış Açısıyla Okul Terki. Okul Psikolojik Danışmanlığı Dergisi, 6(1), 51-78. https://doi.org/10.58433/opdd.1267965
• Gil, A. J., Antelm-Lanzat, A. M., Cacheiro-González, M. L., & Pérez-Navío, E. (2019). School dropout factors: a teacher and school manager perspective. Educational Studies. 45(6), 756-770. https://doi.org/10.1080/03055698.2018.1516632
• Guba, E. G., & Lincoln, Y. S. (1994). Competing paradigms in qualitative research. N. K. Lincoln içinde, Handbook of Qualitative Research (s. 105–117). Thousands Oaks CA: SAGE Publications, Inc.
• Güngör, G. (2019). Mesleki ve teknik ortaöğretimde okul terki nedenleri ve çözüm önerileri: bütüncül bir program önerisi. [Yayımlanmamış doktora tezi]. Kocaeli Üniversitesi.
• Karacabey, M. F. (2016). Ortaöğretimde okul terkinin bireysel ve kurumsal nedenleri: Şanlıurfa ili örneği. [Yayımlanmamış doktora tezi]. Anadolu Üniversitesi.
• Kaufman, P., Alt, M. N., & Chapman, C. D. (2004). Dropout Rates in the United States: 2001. Statistical Analysis Report NCES 2005-046. US Department of Education
• Kortering, L. J., Hess, R. S., & Braziel, P. M. (1997). School dropout. (G. G. Bear, K. M. Minke, & A. Thomas, Dü) Bethesda, MD: National Association of School Psychologists.
• Küçüker, E. (2018). Kırsal Kesimde Yaşayan Kız Çocukların Örgün Ortaöğretimi Terk Etme Nedenleri. Eğitim ve Bilim, 43(195). http://dx.doi.org/10.15390/EB.2018.7537
• McNeal, R. B. (1995). Extracurricular Activities and High School Dropouts. Sociology of Education, 68(1), 62–80. https://doi.org/10.2307/2112764
• MEB (2014). Millî Eğitim Bakanlığına Bağlı Eğitim Kurumları Yönetici ve Öğretmenlerinin Norm Kadrolarına İlişkin Yönetmelik. (18 Haziran 2014). Resmî Gazete. Madde 21(2/c). Sayı, 29034, 54.
• MEB (2017). Millî eğitim istatistikleri örgün eğitim 2016-2017. Ankara: MEB
• MEB (2023). Genelge 2023/30. Örgün Ortaöğretim Kurumlarından Açık Öğretim Liselerine Geçişler. Ankara.
• MEB (2024). Millî Eğitim Bakanlığı Açık Öğretim Kurumları Yönetmeliği. (2024). T.C. Resmi Gazete. (32700 22 Ekim 2024).
• Merriam, S. B. (2013). Nitel araştırma desen ve uygulama için bir rehber. (çev. S. Turan). Ankara: Nobel Yayınları.
• Nazlı, E., & Sezer, Ö. (2023). Okula Bağlılık ile Riskli Davranışlar Arasındaki İlişkide Eğitim ve İşe Dair Gelecek Beklentilerinin Aracı Rolü. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 23(2), 707-727. https://doi.org/10.17240/aibuefd.2023..-1145312
• Nwogu, R. O., Diete-Spiff, M. I., & Ebereonwu, C. O. (2024). Impact Of School Learning Environment On Students’ Dropout In Public Secondary Schools In Rivers State Nigeria. International Journal of Innovative Psychology & Social Development, 12 (4): 31-39.
• Öğülmüş, S., Aypay, A., Taşpınar, M., Kaya, N., Varcın, R. P., & Çınkır, Ş. (2013). Ortaöğretimde Sınıf Tekrarı, Okul Terk Sebepleri ve Örgün Eğitim Dışında Kalan çocuklar Politika Önerileri Raporu. Ankara: Aydoğdu Yayınları.
• Özer, A. G. (2011). Türk Lise Öğrencilerinde Okul Terkinin Yordanması: Aracı ve Etkileşim Değişkenleri ile Bir Model Testi. Eğitim ve Bilim, 36(161), s. 302–317.
• Patton, M. Q. (2014). Nitel araştırma ve değerlendirme yöntemleri [Qualitative research and evaluation methods].(Çev. Ed. M. Bütün ve S. B. Demir). 3. Baskı. Ankara: Pegem Akademi.
• Piscitello, J., Kim, Y. K., Orooji, M., & Robison, S. (2022). Sociodemographic risk, school engagement, and community characteristics: A mediated approach to understanding high school dropout. Children and Youth Services Review. 133, Article 106347. https://doi.org/10.1016/j.childyouth.2021.106347
• Robson, C. (2015). Bilimsel araştırma yöntemleri gerçek dünya araştırması. (çev. Ed. Ş. Çınkır & N. Demirkasımoğlu). Ankara: Anı yayıncılık.
• Rumberger, R. W., & Rotermund, S. (2012). The relationship between engagement and high school dropout. In S. L. Christenson, A. L. Reschly, & C. Wylie (Eds.), Handbook of research on student engagement (pp. 491–513).
• Samuel, R., & Burger, K. (2020). Negative Life Events, Self-Efficacy, and Social Support: Risk and Protective Factors for School Dropout Intentions and Dropout. Journal of Educational Psychology, 112(5), s. 973–986. https://doi.org/10.1037/edu0000406
• Schwartz, W. (1995). School dropouts: New information about an old problem. Washington, DC.: Office of Educational Research and Improvement.
• Shahidul, S. M., & Karim, A. H. (2015). Factors contributing to school dropout among the girls: A review of literature. European Journal of research and reflection in educational sciences, 3(2).
• Teyfur, M., & Teyfur, E. (2023). Liselerde kız öğrencilerinin okulu terk nedenleri ve çözüm önerileri. Karadeniz Uluslararası Bilimsel Dergi (60), 157-171. https://doi.org/10.17498/kdeniz.1375863
• Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2016). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yin, R. K. (2017). Durum çalışması araştırması. (Çev. İ. Günbayı). Ankara: Nobel Akademik.
• Yorğun, A. (2014). Lise Öğrencilerinde Okul Terki Riskinin İncelenmesi. [Yayımlanmamış doktora tezi]. Hacettepe Üniversitesi.
• Yüksel, G. N. (2021). Van İlindeki Orta Öğretim Öğrencilerinin Açık Liseye Geçiş Nedenleri. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Trabzon Üniversitesi.