Investigation of Children's Knowledge about Earthquake According to Preschool Education

Yıl 2024, Cilt: 8 Sayı: 2, 139 - 157, 31.12.2024

Mehtap Morkan Şahin , Ender Durualp

https://doi.org/10.70740/eduref.1525998

Öz

The aim of the study was to compare the earthquake-related knowledge of children with and without preschool education. Phenomenology design, one of the qualitative research methods, was used in the study. The study group of the research consisted of five-six-year-old children who received preschool education (n=12) and children who did not receive preschool education (n=12) determined by purposive sampling method. The data were collected using a “General Information Form” and a semi-structured “Interview Form”. The data were analyzed by descriptive content analysis method. The results of the study show that there are differences in preschool children's knowledge about earthquakes. It was observed that children with preschool education provided geographical explanations for the cause of the earthquake; were more conscious about preparation before the earthquake and more inclined to make various preparations; and expressed measures such as “Collapse, Trap, Hold on” and “Triangle of Life” during the earthquake. Unfortunately, children in both groups stated that they did not know the cause of the earthquake, that they did not make any preparations before the earthquake, and that going outside and running away during an earthquake was a method of protection. Both children with and without preschool education stated that they would prepare clothes and things before the earthquake, go to places where there was no earthquake, people would feel fear/sadness and be anxious during the earthquake, people would be in a safe place after the earthquake, and children would eat and play in the park after the earthquake.

Anahtar Kelimeler

consciousness-awareness, children, earthquake, preschool education

Çocukların Depreme İlişkin Bilgilerinin Okul Öncesi Eğitim Almalarına Göre İncelenmesi

Öz

Araştırmada, okul öncesi eğitim alan ve almayan çocukların depremle ilgili bilgilerinin kıyaslanması amaçlanmıştır. Araştırmada, nitel araştırma yöntemlerinden olgubilim (fenomenoloji) deseni kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu, amaçlı örnekleme yöntemiyle belirlenen okul öncesi eğitim alan (n=12) ve almayan (n=12) beş-altı yaşlarındaki çocuklar oluşturmaktadır. Araştırmanın verileri “Genel Bilgi Formu” ve yarı yapılandırılmış “Görüşme Formu” kullanılarak toplanmıştır. Veriler, betimsel içerik analiz yöntemiyle analiz edilmiştir. Araştırma sonuçları, okul öncesi eğitim alan çocukların depremle ilgili bilgilerinde farklılıklar olduğunu göstermektedir. Okul öncesi eğitim almış çocukların, depremin nedenine coğrafi açıklamalar getirdikleri; depremden önce hazırlık konusunda bilinçli ve çeşitli hazırlıklar yapmaya daha eğilimli oldukları; deprem anında "Çök, Kapan, Tutun" ve "Yaşam Üçgeni" gibi önlemleri ifade ettikleri görülmüştür. Ne yazık ki her iki grupta yer alan çocuklar, depremin nedenini bilmediklerini, deprem öncesinde herhangi bir hazırlık yapmadıklarını ve deprem anında dışarı çıkmanın ve kaçmanın bir korunma yöntemi olduğunu ifade etmişlerdir. Hem okul öncesi eğitim alan hem de almayan çocuklar, depremden önce elbise-eşya hazırlamayı, deprem olmayan yerlere gitmeyi; insanların deprem anında korku/üzüntü hissettiklerini ve telaşlı olduklarını; deprem sonrasında insanların güvenli bir yerde bulunacağını; çocukların ise depremden sonra yemek yiyeceğini ve parkta oynayacağını belirtmişlerdir.

Anahtar Kelimeler

bilinç-farkındalık, çocuk, deprem, okul öncesi eğitim

Kaynakça

• Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı (2023). 2022 Yılı doğa kaynaklı olay istatistikleri. T.C. İç İşleri Bakanlığı, Risk Belirleme ve Önlem Daire Başkanlığı. https://www.afad.gov.tr/kurumlar/afad.gov.tr/e_Kutuphane/Istatistikler/2022-Yili-Doga-Kaynakli-Olay-Istatistikleri.pdf
• Akman, A., & Yıldırım, S. (2022). Okulöncesi öğrencilerinde afet yönetimine dair bir gözlem: Iğdır’da bir ilkokul örneği. Anasay (21), 341-355. https://doi.org/10.33404/anasay.1156639
• Aral, N. (2023). Depremin çocuklar üzerindeki etkileri. Çocuk ve Gelişim Dergisi, 6 (11), 93-105.
• Aslan, A., & Halli, E. (2022). Çocuklarda rekreatif aktivite. In F. Güven (Ed.), Rekreasyon ve spor (ss. 31-41). Efe Akademi Yayınları. https://books.google.com.tr/books?hl=tr&lr=&id=b5-YEAAAQBAJ&oi=fnd&pg=PA31
• Avan, H., Koç, E. T., & Vural, B. (2020). Çocukla Terapötik İletişim ve Oyun. Kırşehir Ahi Evran Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 1(2), 62-69.
• Baltacı, A. (2018). Nitel araştırmalarda örnekleme yöntemleri ve örnek hacmi sorunsalı üzerine kavramsal bir inceleme. Bitlis Eren Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7(1), 231-274.
• Bayar, M. E. (2023). Erken çocukluk dönemi fen eğitimi ve çocukların bilişsel gelişimi. Türkiye Mesleki ve Sosyal Bilimler Dergisi, (11), 53-66. https://doi.org/10.46236/jovosst.1228326
• Bayrak Çelik, S. (2020). Okul öncesi öğretmenlerinin müzik eğitimi hakkında görüşlerinin incelenmesi. Kesit Akademi Dergisi, 6(25), 543-554.
• Bekmezci, H., & Özkan, H. (2015). Oyun ve oyuncağın çocuk sağlığına etkisi. İzmir Dr. Behçet Uz Çocuk Hastalıkları Dergisi, 5(2), 81-87. https://gobeklitepejournal.com/index.php/pub/article/view/43
• Büyüköztürk, Ş., Çakmak, K. E., Akgün, E. Ö., Karadeniz, Ş., & Demirel, F. (2011). Bilimsel araştırma yöntemleri. Pegem Akademi Yayıncılık.
• Cvetković, V. M., Dragičević, S., Petrović, M., Mijalković, S., Jakovljević, V., & Gačić, J. (2015). Knowledge and perception of secondary school students in Belgrade about earthquakes as natural disasters. Polish journal of environmental studies, 24(4), 1553-1561. 10.15244/pjoes/39702
• Çakır, Ö., & Atalay, G. (2020). Afetlerde özel gereksinimli grup olarak yaşlılar. Resilience, 4(1), 169- 186. https://doi.org/10.32569/resilience.630540
• Çelik, I., Dur, D., & Bayar, M. E. (2016). Okul öncesi dönem çocuklarında deprem algısı (Ağrı ili örneği). Turan-Sam 8, 63-69.
• Dağoğlu, E. (2023). Okul öncesi̇ ögretmenleri̇ni̇n anne baba kaynaklı yıldırma davranışlarına maruz kalma düzeyleri̇ ve uyguladıkları ai̇le katılım strateji̇leri̇ arasındaki̇ ili̇şki̇ni̇n incelenmesi̇. (Tez No. 810267) [Yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi]. YÖK Ulusal Tez Merkezi.
• Dedeal, A. B., & Ertem, H. Y. (2023). Investıgatıon of the role of preschool educatıon on readıness ın prımary school accordıng to the vıews of classroom teachers. Route Educational ve Social Science Journal, 10(5), 54-70. http://dx.doi.org/10.17121/ressjournal.3444
• Demir, S., & Kale, M. (2023). Okul öncesi eğitim durumlarına göre öğrencilerin ilkokula hazırbulunuşluk düzeylerinin belirlenmesi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 21(1), 78-96. https://doi.org/10.37217/tebd.1187736
• Demirci, A., & Yıldırım, S. (2015). İstanbul’da ortaöğretim öğrencilerinin deprem bilincinin değerlendirilmesi. Milli Eğitim Dergisi, 45(207), 89-118.
• Doğan, F. & Kırkıncıoğlu, M. (2020). Okul öncesi çocuklarda (4-6 yaş) deprem, yangın ve tahliye konusunda durum tespitinin yapılması. İSG Akademik, 2(2), 145-159.
• Doğan, M., Nacaroğlu, O., & Ablak, S. (2021). Sivrice depremini yaşamış ortaokul öğrencilerinin depreme ilişkin metaforik algılarının incelenmesi: Malatya ili örneği. Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, (51), 384-402. https://doi.org/10.53444/deubefd.885116
• Durualp, E., & Aral, N. (2010). Altı yaşındaki çocukların sosyal becerilerine oyun temelli sosyal beceri eğitiminin etkisinin incelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 39, 160-172.
• Edemen, M., Okkay, M., Tugrul, R., Kurt, M. Ş., Bircan, O., Yoldaş, H., ... & Aslan, A. (2023). Deprem nedir? Nasıl oluşur? Türkiye’de oluşmuş depremler ve etkileri nelerdir? Depremlere karşı alınabilecek tedbirler hususunda öneriler. International Journal of Social and Humanities Sciences Research (JSHSR), 10(93), 719-734.
• Elibol, F. (2014). Bebeklerde bilişsel gelişim. İçinde N. Metin, F. Turan ve A. İ. Yükselen (Ed.), Her yönüyle okul öncesi eğitim 1 (s. 161-162).
• Fetihi, L. & Gülay, H. (2011). The effect of earthquake awareness development program (EADP) on 6 years old children. International Online Journal of Educational Sciences, 3(2), 663- 678. https://iojes.net/?mod=makale_tr_ozetvemakale_id=41293
• Gelir, İ. (2021). Okul öncesi öğretmen ve çocuklar arasında gerçekleşen diyalogların doğal afetler ve afetlerle ilişkili akademik kavram öğrenmelerine etkisinin incelenmesi. Uluslararası Erken Çocukluk Eğitimi Çalışmaları Dergisi, 6(2), 1-13.
• Göktaş, İ., & Gülay Ogelman, H. (2016). Aile katılımı ve sosyal beceri eğitimi programlarının tek başına ve birlikte 4-5 yaş çocuklarının sosyal becerileri üzerindeki etkisinin incelenmesi, Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(1), 415- 438
• Gray Deering, C. (2000). A cognitive developmental approach to understanding how children cope with disasters. Journal of Child and Adolescent Psychiatric Nursing, 13, 7– 15.
• Güçlüer, D. E. (2023). Milli güvenlik meselesi olarak deprem. Avrasya Dosyası, 14(1), 192-205.
• Güleç, H. Ç., & Genç, S. Z. (2010). Okul öncesi eğitim kurumlarındaki okul aile iş birliği hakkında öğretmenler ve ailelerin görüşlerinin değerlendirilmesi. Eğitim ve Bilim, 35(155), 158-171.
• Güvelioğlu, E., & Erden, F. T. (2023). Disaster education for young children: a systematic review and thematic analysis. Sakarya University Journal of Education, 13(4), 574-591. https://doi.org/10.19126/suje.1332070
• Izadkhah, Y. O., & Heshmati, V. (2007, May). Applicable methods in teaching earthquakes to preschool children. In Proceedings of fifth international conference on seismology and earthquake engineering, Iran.
• İnal, E., & Özcebe, L. H. (2020). Okul öncesi eğitimin güvenli yaşam kültürü kapsamında değerlendirilmesi. Uluslararası Erken Çocukluk Eğitimi Çalışmaları Dergisi, 4(2), 1-14.
• İşcanoğlu, Z. (2021). Sembollerle düşünme: Temsilin gelişimi. İçinde M. Sayıl (Ed.), Çocuklar nasıl düşünür? Bilişsel gelişim ve bireysel farklılıklar (5. basımdan çeviri, s. 165). Nobel.
• Kalland, M., &Linnavalli, T. (2023). Associations between social-emotional and language development in preschool children. Results from a study testing the rationale for an intervention. Scandinavian Journal of Educational Research, 67(5), 791-804. https://doi.org/10.1080/00313831.2022.2070926
• Karabulut, D., &Bekler, T. (2019). Doğal afetlerin çocuklar ve ergenler üzerindeki etkileri. Doğal Afetler ve Çevre Dergisi, 5 (2), 368-376. https://doi.org/10.21324/dacd.500356
• Karamustafaoğlu, S., & Kandaz, U. (2006). Okul öncesi eğitimde fen etkinliklerinde kullanılan öğretim yöntemleri ve karşılaşılan güçlükler. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 26(1), 65-81.
• Kerch, C. J., Donovan, C. A., Ernest, J. M., Strichic, T., & Winchester, J. (2020). An exploration of language and social-emotional development of children with and without disabilities in a statewide pre-kindergarten program. Education and Treatment of Children, 43(1), 7–19. https://doi.org/10.1007/s43494-020-00002-6
• Leung, S. K., Wu, J., &Li, J. W. (2024). Children’s knowledge construction of computational thinking in a play-based classroom. Early Child Development and Care, 194(2), 208-229. https://doi.org/10.1080/03004430.2023.2299405
• Liquin, E. G., & Gopnik, A. (2022). Children are more exploratory and learn more than adults in an approach-avoid task. Cognition, 218, 104940. 10.1016/j.cognition.2021.104940
• Millî Eğitim Bakanlığı (2024). Temel Eğitim Genel Müdürlüğü, Okul Öncesi Eğitim Programı. https://tegm.meb.gov.tr/dosya/okuloncesi/guncellenenokuloncesiegitimprogrami.pdf
• Morris, K. A. N., & Edwards, M. T. (2008). Disaster risk reduction and vulnerable populations in Jamaica: Protecting children within the comprehensive disaster management framework. Children Youth and Environments, 18(1), 389-407. https://www.jstor.org/stable/10.7721/chilyoutenvi.18.1.0389
• Oğuz, Ş., & Önay Derin, D. (2013). Okul öncesi eğitim kurumlarına devam etmekte olan 60-72 aylık çocukların beslenme alışkanlıkları: öğretmen görüşlerinin değerlendirilmesi. Türk Bilim Araştırma Vakfı Bilim Dergisi, 6(1), 1-10.
• Özdaş, A. (2021). Depremler ve yapılar. Yapı, 459, 30-35.
• Özdemir, Ü., Ertürk, M., Güner, İ., &Koca M.K. (2001). İlköğretimde deprem ve depremin zararlarından korunma yollarının önemi. Doğu Coğrafya Dergisi, 7(7).
• Özkorkmaz, H., Türk, M. M., Taşyürek, K., Taşyürek, M., Baran, S., & Güler, T. (2023). 7. sınıf öğrencilerinin deprem hakkındaki farkındalıklarının incelenmesi. International Journal of Social and Humanities Sciences Research, 10(96), 1346-1362. https://doi.org/10.5281/zenodo.8112114
• Özoruç, N., &Sığırtmaç, A. D. (2024). Okul öncesi öğretmenlerinin deprem kaygısı ve eğitim öğretim sürecine yansımaları. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 33(1), 380-396. https://doi.org/10.35379/cusosbil.1400448
• Öztürk, N., &Türker, P. (2021). Okul öncesi dönemde çocuklardaki farklı yeme davranışları ve ebeveyn faktörlerinin bu davranışlara etkisi. Başkent Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi, 6(1), 1-14.
• Pakalın, B., & Mersin, F. (2023). Depreme hazırlar mı? Özel gereksinimli bireylerin deprem anında güvenliği. İzmir Katip Çelebi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi, 8(2), 795-802.
• Proulx, K., & Aboud, F. (2019). Disaster risk reduction in early childhood education: Effects on preschool quality and child outcomes. International Journal of Educational Development, 66, 1-7. https://doi.org/10.1016/j.ijedudev.2019.01.007
• Raccanello, D., Barnaba, V., Rocca, E., Vicentini, G., Hall, R., & Burro, R. (2021). Adults’ expectations on children’s earthquake-related emotions and coping strategies. Psychology, Health ve Medicine, 26(5), 571-583. https://doi.org/10.1080/13548506.2020.1800057
• Rentzou, K. (2024). Professional occupational activities and functions of Greek infant-toddler educators: Roles and responsibilities. Journal of Childhood, Education and Society, 5(1), 146-160. https://doi.org/10.37291/2717638X.202451318
• Santos-Reyes, J., Santos-Reyes, G., Gouzeva, T., &Velazquez-Martinez, D. (2017). Schoolchildren's earthquake knowledge, preparedness, and risk perception of a seismic-prone region of Mexico. Human and Ecological Risk Assessment: An International Journal, 23(3), 494–507. https://doi.org/10.1080/10807039.2016.1188368
• Sapsağlam, Ö. (2019). Okul öncesi dönem çocuklarında doğal afet farkındalığı. Ondokuz Mayıs University Journal of Education Faculty, 38(1), 283-295. https://doi.org/10.7822/omuefd.517081
• Saunders, B., Sim, J., Kingstone, T., Baker, S., Waterfield, J. &Bartlam, B. (2018). Saturation in qualitative research: exploring its conceptualization and operationalization. Qual Quan., 52(4), 1893-1907. https://doi.org/10.1007/s11135-017-0574-8.
• Strateji ve Bütçe Başkanlığı (2023). 2023 Kahramanmaraş ve Hatay depremleri raporu. T.C. Cumhurbaşkanlığı. https://www.sbb.gov.tr/wp-content/uploads/2023/03/2023-Kahramanmaras-ve-Hatay-Depremleri-Raporu.pdf
• Şahan, H. H., & Uyangör, N. (2021). Bilimsel araştırmalarda örneklem seçimi. Nitel araştırma yöntemleri içinde (ss. 112-141). Pegem Akademi.
• Tezel Şahin, F., & Ünver, N. (2005). Okul öncesi eğitim programlarına aile katılımı. Gazi Üniversitesi Kastamonu Eğitim Dergisi, 13(1), 23-30.
• Tonak, H. A., & Kitiş, A. (2020). Deprem ve yangın afetlerinde engelli: anlatımsal bir derleme. Ergoterapi ve Rehabilitasyon Dergisi, 8(1), 77-84. https://doi.org/10.30720/ered.467358
• Tuncer, N., Sözen, Ş., &Sakar, Ş. (2021). Okul öncesi eğitimde deprem farkındalığı: Deprem benden küçüksün” projesi, Tokat ili örneği. International Journal of Educational Spectrum, 3(1), 1-27. https://doi.org/10.47806/ijesacademic.756668
• Türk, A. (2022). Deprem özelinde engelli bireylere duyarlı afet yönetimi modeli. Afet ve Risk Dergisi, 5(1), 61-77. https://doi.org/10.35341/afet.1078869
• Usta, G. (2022). Google Trend Özelinde Kullanıcıların Afetlere Yönelik İlgi Düzeylerinin Belirlenmesi. IBAD Sosyal Bilimler Dergisi, (13), 96-118. https://doi.org/10.21733/ibad.1105973
• Ülkü, H. H. (2023). Okul öncesinde sosyal-duygusal öğrenme. In M. Y. Uçar (Ed.), Sosyal ve duyuşsal öğrenme: Kuramdan uygulamaya (ss. 209). Efe Akademik Yayıncılık. https://doi.org/10.59617/efepub202330
• Ültay, E., Akyurt, H., & Ültay, N. (2021). Sosyal bilimlerde betimsel içerik analizi. IBAD Sosyal Bilimler Dergisi, (10), 188- 201. https://doi.org/10.21733/ibad.871703
• Van Voorhis, F. L., Maier, M. F., Epstein, J. L., & Lloyd, C. M. (2013). The impact of family involvement on the education of children ages 3 to 8: A focus on literacy and math achievement outcomes and social-emotional skills. MDRC. https://www.mdrc.org/sites/default/files/The_Impact_of_Family_Involvement_FR.pdf
• Winangsih, I. & Kurniati, E. (2020). Disaster mitigation in early childhood education. proceedings of the ınternational conference on early childhood education and parenting 2019 (ECEP 2019), 45,296–301. 10.2991/assehr.k.200808.058
• Yalçın, S. (2024). Çocuklarda fiziksel gelişim ve oyun. In M. Kaya (Ed.), Çocuk gelişiminde beden eğitimi, spor ve oyun (Bölüm 5). Efe Akademi Yayınları. https://www.efeakademi.com/cocuk-gelisiminde-beden-egitimi-spor-ve-oyun
• Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (Genişletilmiş 9. baskı). Seçkin Yayınevi.
• Yıldız, A., Dickinson, J., Priego‐Hernández, J., & Teeuw, R. (2023). Children's disaster knowledge, risk perceptions, and preparedness: A cross‐country comparison in Nepal and Turkey. Risk Analysis, 43(4), 747-761. https://doi.org/10.1111/risa.13937
• Yıldız-Bıçakçı, M., &Durualp, E. (2016). Çocuklarda sosyal ve duygusal gelişim. Çocuk Gelişimi. Ed.: Neriman
• Aral, s: 128-157. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Açık Öğretim Fakültesi Yayınları.
• Yılmaz, H., & Arslan, E. (2023). Okul öncesi dönemdeki çocukların gözünden deprem. Sosyal Bilimlerinde Güncel Tartışmalar 12, 1254-1265.
• Yılmaz, V., Özdemir, H. &Şahin, N. H. (2018). Okul öncesi öğretmenlerinin deprem öncesi ve sonrası çocukları destekleme yaklaşımları. International Journal of Curriculum and Instructional Studies, 8(15), 53-72.