A Divan Poet Who Couldn't Enter Biographical Resources: Durri from Köstendil and His Poems

Yıl 2022, , 235 - 268, 25.10.2022

Yunus Kaplan

https://doi.org/10.31465/eeder.1171900

Öz

With the limited number of text-based works in the field of classical Turkish literature and the increasing number of researchers in this field, studies on the development of the richness of the journals have gained great momentum in recent years. Under these circumstances, journals with their rich content do not only constitute new subjects and working grounds for researchers; at the same time, they offer important opportunities to the connoisseurs to add new ones to the literary richness we have with the works and poems they contain. As a result of the scans we have made in order to develop the richness of the journals, many poems of Köstendilli Dürrî, whose life is not found in biographical sources, have been identified in the journal with archive number "R.1973” in the Topkapı Palace Museum Library. In the mentioned journal, there are 49 poems in total, 3 tahmis, 37 ghazals, 8 stanzas and 1 müfred, all of which were recorded with the poet's own dest-i hat. In this study, the poems of Köstendilli Dürrî, who were understood to be alive in the last quarter of the 16th century and the first quarter of the 17th century with reference to the poems we have, were first analyzed in terms of form and content; then, in accordance with the classical divan arrangement, the translated texts of these poems were included.

Biyografik Kaynaklara Girememiş Bir Divan Şairi: Köstendilli Dürrî ve Şiirleri

Öz

Klasik Türk edebiyatı alanında metin merkezli çalışılacak eserlerin sayısının sınırlı oluşu ve bu alandaki araştırmacı sayısının her geçen gün artmasıyla birlikte son yıllarda mecmuaların sahip oldukları zenginliklerin inkişafına yönelik çalışmalar büyük bir ivme kazanmış durumdadır. Hâl böyle olunca sahip oldukları zengin muhtevalarıyla mecmualar, araştırmacılara yeni konular ve çalışma zeminleri teşkil etmekle kalmamakta; aynı zamanda bünyelerinde barındırdıkları eserler ve manzumelerle sahip olduğumuz edebî zenginliğe yenilerinin eklenmesi hususunda erbabına önemli imkânlar sunmaktadır. Mecmuaların sahip oldukları bu zenginliklerin inkişafına matuf olarak yapmış olduğumuz taramalar neticesinde Topkapı Sarayı Müzesi Kütüphanesinde bulunan “R. 1973” arşiv numaralı mecmuada hayatı hakkında biyografik kaynaklarda herhangi bir bilgi bulunmayan Köstendilli Dürrî’nin birçok manzumesi tespit edilmiştir. Söz konusu mecmuada hepsi şairin kendi dest-i hattıyla kaydedilen 3 tahmis, 37 gazel, 8 kıtʻa ve 1 müfred olmak üzere toplam 49 manzume bulunmaktadır. Bu çalışmada eldeki manzumelerinden hareketle 16. yüzyılın son çeyreği ile 17. yüzyılın ilk çeyreğinde hayatta olduğu anlaşılan Köstendilli Dürrî’nin tespit edilen manzumeleri, önce şekil ve muhteva itibarıyla tahlile tabi tutulmuş; akabinde klasik divan tertibine uygun olarak çeviri yazılı metinlerine yer verilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Klasik Türk şiiri, 16.-17. yüzyıl, Köstendilli Dürrî, şiirler

Kaynakça

• Açıkgöz, N. (2017). Riyâzü’ş-Şu’arâ, Ankara: KTB. Yayınları. http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/Eklenti/54137,540229-riyazu39s-suarapdfpdf.pdf?0
• Aydemir, Yaşar (2001). Şiir mecmuaları ve metin teşkilinde mecmuaların rolü. Bilig, (19), 147-156.
• Aydemir, Yaşar (2007). Metin neşrinde mecmuaların rolü ve karşılaşılan problemler. Turkish Studies, 2(3), 122-137.
• Devellioğlu, F. (2008). Osmanlıca Türkçe ansiklopedik lügat. Ankara: Aydın Yayınevi.
• Efe, Z. (2019). 16. Yüzyıl Divan Şairi Hâtemî ve Dîvânçesi. Dede Korkut Uluslararası Türk Dili ve Edebiyatı Araştırmaları Dergisi, 8 (20), 114-150.
• Efe, Z. (2019). Kastamonulu divan şairi Tâli‘î ve şiirleri. Dede Korkut Uluslararası Türk Dili ve Edebiyatı Araştırmaları Dergisi, 8 (18), 120-153.
• Ergun, S. N. (t.y.). Türk şairleri. C.3. İstanbul.
• Kaplan, Yunus (2009). Sâbit divanı’nda mahallîleşme ve 17. yüzyıl sosyal hayat unsurları. Turkish Studies, 4 (5), 209-248.
• Kaplan, Yunus (2019). Belîğî ve dîvânçesi. Divan Edebiyatı Araştırmaları Dergisi , (22), 359-448.
• Kaplan, Yunus (2020). Mecmualardan hareketle bir dîvânçe teşkil denemesi: Edirneli Misâlî (Hasan Çelebi) ve dîvânçesi. Korkut Ata Türkiyat Araştırmaları Dergisi, (2), 35-152.
• Karatay, F. E. (1961). Topkapı Sarayı müzesi kütüphanesi Türkçe yazmalar kataloğu, C. II, İstanbul: Küçükaydın Matbaası.
• Kayabaşı, B. (1997). Kaf-zâde Fâ’izî’nin zübdetü’l-eş’âr’ı. [Doktora Tezi]. Malatya: İnönü Üniversitesi.
• Köksal, M. Fatih (2012). Şiir mecmualarının önemi ve mecmuaların sistematik tasnifi projesi (MESTAP). (ed. Hatice Aynur), Eski Türk edebiyatı çalışmaları VII, Mecmûa: Osmanlı Edebiyatının Kırkambarı (içinde s. 411-431), İstanbul: Turkuaz.
• Mecmû’a-i Eş’âr ve Fevâ’id, Topkapı Sarayı Müzesi Kütüphanesi “R. 1973”.
• Yazar, İlyas (2013). Dürrî, Abdülbâki Efendi. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü, http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/durri-abdulbaki-efendi
• Yeni Tarama Sözlüğü (1983). Türk Dil Kurumu Yayınları.