“Ben, Dijital Şair OpenAI”: Yapay Zekâ Tarafından Yazılan Şiirlerde Varoluşçuluk

Yıl 2023, , 442 - 456, 26.10.2023

Zehra Yazbahar

https://doi.org/10.31465/eeder.1349203

Cited By: 1

Öz

Makinelerin gün geçtikçe daha da önemli bir yere sahip olması ile birlikte hayatımıza giren yapay zekâ teknolojisi; sağlıktan hukuka, eğitimden ekonomiye, iktisattan matematiğe, astronomiden felsefeye, psikolojiden sosyolojiye kadar birçok alanı etkisi altına aldığı gibi edebiyatı da etkilemiştir. Diğer bir ifadeyle bilimsel ya da teknolojik değişmeler ve gelişmeler neticesinde oluşan yapay zekâ teknolojileri, edebiyat alanında da kullanılmaya başlanan ve ilerleyen zamanlarda kullanımı yaygınlaşabilecek sistemler arasında yer almıştır. Gerek şiir, tiyatro, hikâye gibi metinlerin üretiminde gerek bu metinlerin analiz edilmesinde ya da farklı dillere çevrilmesinde yararlanılabilen yapay zekâ teknolojisi, edebiyatın geleceğini şekillendiren ve yönlendiren önemli bir unsur hâline gelmiştir. Böylelikle duygu ve düşüncelerin ifade edilme yollarından olan edebiyatın dijital dönüşüm sürecini de başlatmıştır. Bu makalede yapay zekâ üreticilerinden OpenAI’ın “varoluşçuluk, yalnızlık, yabancılaşma, kaçış, ölüm” anahtar kelimeleri çerçevesinde yazmış olduğu “Gizli Sessizliklerin Şarkısı”, “Yalnızlığın Sessizliği”, “Ölümün Sessizliğindeki Yalnızlık” ve “Uzaklığın İç Yankısı” başlıklarını taşıyan dört şiir, varoluşçu çerçevede incelenerek hem yapay zekâ programının verilen anahtar kelimeleri kullanarak temaya ne derece uygun şiirler yazdığı/yazabildiği görülmüş hem de şiirler, varoluşçu bakış açısıyla irdelenmiştir.

Anahtar Kelimeler

OpenAI, varoluşçuluk, yabancılaşma, yalnızlık, yapay zekâ

“I’m Digital Poet OpenAI”: Existentialism in Poems Written by Artificial Intelligence

Öz

Artificial intelligence technology, which has entered our lives with the machines becoming more and more important day by day; It influenced many fields from health to law, from education to economics, from economics to mathematics, from astronomy to philosophy, from psychology to sociology, as well as literature. In other words, artificial intelligence technologies, which are formed as a result of scientific or technological changes and developments, are among the systems that have started to be used in the field of literature and may become widespread in the future. Artificial intelligence technology, which can be used both in the production of texts such as poetry, theater and story, in the analysis of these texts or in their translation into different languages, has become an important element that shapes and directs the future of literature. Thus, it started the digital transformation process of literature, which is one of the ways of expressing feelings and thoughts. In this article, four poems titled “Song of Secret Silences”, “Silence of Solitude”, “Loneliness in the Silence of Death” and “Inner Echo of Distance” written by OpenAI, one of the artificial intelligence programs, within the framework of the keywords “existentialism, loneliness, alienation, escape, death” In this study, it was observed that the artificial intelligence program wrote/writes poems suitable for the theme by using the given keywords, and the poems were examined from an existential point of view.

Anahtar Kelimeler

OpenAI, existentialism, alienation, loneliness, artificial intelligence

Kaynakça

• Akot, B. (2010). “Freud’un Rüyâ Yorum Metodu”, Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi, C. 10, S. 1, s. 213-235.
• Aydın, A.O. (2013). Yapay Zekâ: Bütünleşik Bilişe Doğru, İstanbul: İstanbul Gelişim Üniversitesi Yayınları.
• Aydoğdu Çelik, M. (2023). “Death of the Author: A Survey on Artificial Intelligence in Literature (Yazarın Ölümü: Edebiyatta Yapay Zeka Üzerine Bir Araştırma)”, Journal of Communication Science Researches, C. 3, S. 2, s. 142-154.
• Bakırtaş, H.; Çavuş, S. (ed.). (2020). Yapay Zekâ Disiplinleri Dönüştürüyor Değişime Hazır mıyız?, Bursa: Ekin Kitabevi Yayınları.
• Cansever, Edip. (2011). Sonrası Kalır-Bütün Şiirleri I. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Cemal Süreya. (2013). Sevda Sözleri, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Çakmaker, S. (2020), 1950-1970 Arası Türk Şiirinde Varoluşçuluğun Görünümleri, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü: Sakarya.
• Çetişli, İ. (2019). Batı Edebiyatında Edebî Akımlar, Ankara: Akçağ Yayınları.
• Eke, N.U. (2017). Klâsik Türk Edebiyatında Metaforik Üslup, Ankara: Akçağ Yayınları.
• Frank, M; Roehrig, P. ve Pring, B. (2019). Makineler Her Şeyi Yaptığında Biz Ne Yapacağız: Yapay Zekâ, Algoritmalar, Botlar ve Büyük Veri Çağında Öne Geçmek, çev. Yılmaz, E., İstanbul: Aganta Kitap.
• Hece. (2023, Eylül). S. 321.
• Hece Öykü. (2023, Ağustos-Eylül). S. 118.
• Ilıcak, N. G.; Çinko, K. (2021). “Yapay Zekânın Yarattığı Masal: Prenses ile Tilki”, Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, S. 10/2, s. 703-719.
• Kefeli, E. (2009). Metinlerle Batı Edebiyatı Akımları, İstanbul: Akademik Kitaplar.
• Kolcu, A.İ. (2008). Edebiyat Kuramları (Tanım-Tenkit-Tahlil), Erzurum: Salkımsöğüt Yayınevi.
• Kurt, M. (2007), 1950 Sonrası Türk Edebiyatında Varoluşçu Felsefeden Etkilenen Yazarların Romanlarında Yapı, Tema ve Anlatma, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü: Ankara.
• Kurt, M. (2009, Bahar). “Varoluşçuluğun Türk Edebiyatına Girişi ve İlk Etkileri”, Gazi Türkiyat, S. 4, s. 139-154.
• Küçükcan, B.; Yıldırım, B.F. (ed.). (2023). Yapay Zekâ Disiplinlerarası Yaklaşımlar, İstanbul: Vakıfbank Kültür Yayınları.
• Sabitfikir. (2023, Eylül). S. 151.
• Safa, P. (2007). Edebî Akımlar ve Fikir Cereyanları, İstanbul: Boğaziçi Yayınları.
• Sartre, J.P. (1985). Varoluşçuluk (existentialisme), çev. Bezirci, A., İstanbul: Say Yayınları.
• Şimşek, Y. (2019). “Kemalettin Kamu ve Gültekin Sâmanoğlu Şiirlerine ‘Gurbet Teması’ Bağlamında Karşılaştırmalı Bir Bakış”, Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, S. 34, s. 325-341.
• Şişman, G. (2015). “Turgut Uyar’ın ‘Geyikli Gece’ Adlı Şiirine Varoluşsal Bir Yaklaşım Denemesi”, Turkish Studies, C. 10/16, s. 1061-1076.
• Taşdelen, V. (1992), Varoluşçuluk ve Edebiyat Etkileşimi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü: İstanbul.
• Tolstoy, Lev N. (2018). Diriliş, çev. Taluy, N.Y., İstanbul: Can Yayınları.
• Topçu, N. (2010). Varoluş Felsefesi Hareket Felsefesi, haz. Erverdi, E.; Kara, İ., İstanbul: Dergâh Yayınları.
• Tunca, S. (2023), Yapay Zeka Doğal Dil İşleme Yaklaşımıyla Çevrimiçi Metinsel Veriler Üzerine Bir Çalışma: Sanal Tüketicilik, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Gebze Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü: Gebze.
• Tunç, G. (2023). “Yapay Zekâ Şiiri Öldürür mü? ChatGPT-4 Örneğinde Sanal Zekânın Şiir Yorumlamasının İmkânları ve Sınırlılıkları”, Akademik Dil ve Edebiyat dergisi, C. 7, S. 2, s. 1145-1165.
• Varlık. (2023, Haziran). S. 1389.
• İnternet Kaynakları
• Arseven, C. (2017). “kendimi hiçbir yere ait hissetmiyorum, dünyaya bile”, Sabah, https://www.sabah.com.tr/pazar/2017/11/05/kendimi-hic-bir-yere-ait-hissetmiyorum-dunyaya-bile. Erişim tarihi: 05.07.2023.
• Hızlan, D. (2023). “Dil ve edebiyatta yapay zekâ”, Hürriyet, https://www.hurriyet.com.tr/yazarlar/dogan-hizlan/dil-ve-edebiyatta-yapay-zeka-42264205. Erişim tarihi: 12.06.2023.
• Ulukan, G. (2023). “Edebiyat ve ChatGPT: Bilim kurgu ürünü yapay zekâ, kendi kitabını yazıyor”, webrazzi, https://webrazzi.com/2023/02/23/edebiyat-ve-chatgpt-bilim-kurgu-urunu-yapay-zek-kendi-kitabini-yaziyor/. Erişim tarihi: 12.06.2023.
• https://openai.com. Erişim tarihi: 25.05.2023.
• https://www.youtube.com/@6ustukurgu/streams. Erişim tarihi: 05.09.2023
• https://sksdb.hacettepe.edu.tr/topluluklar/data/Edebiyatta-Cagdas-Incelemeler-Toplulugu/Beige-Neutral-Geometric-Digital-Workshop-Event-Program-pdf-133268953182343944.pdf. Erişim tarihi: 05.09.2023.