Tarihî Bir Metin: Târîh-i Hâlid ibn-i Zeyd Ebâ Eyyûb-u Ensârî

Yıl 2023, , 465 - 484, 26.10.2023

Bayram Karakaplan , Mehmet Altınova

https://doi.org/10.31465/eeder.1354109

Öz

Ebû Eyyûb el-Ensârî, Hz. Muhammed’i evinde konuk etmiş ve onunla pek çok sefere katılmış İslami bir değerdir. Hakkında pek çok menkıbe bulunan bu şahsiyet hem klasik hem de modern edebiyatta kendine yer bulmuştur. Bu metinler daha çok söz konusu şahsiyetin İslam dünyasındaki önemini gösteren ve onun çevresinde gelişen olayları anlatan metinlerdir. Bu çalışmada bu metinlerden biri olan Diyanet İşleri Başkanlığı Kütüphanesi 5753-I numarada kayıtlı Târîh-i Hâlid ibn-i Zeyd Ebâ Eyyûb-u Ensârî adlı metnin çeviriyazısı verilmiş ve eser dil ve içerik yönünden incelenmiştir. Eser, dil açısından metinden örnekler verilerek fonetik ve morfolojik başlık altında; içerik yönünden ise şahıs, zaman ve mekân açısından değerlendirilmiştir. Şahıslar, metin içerisinde hem asıl kahraman hem de yan kahramanlar olarak ele alınmış ve bu kişilerin tarihî şahsiyetleriyle metindeki şahsiyetleri arasında karşılaştırma yapılmıştır. Metnin bir hikâye anlatısı olması sebebiyle kahramanların etki alanları zaman ve mekân olarak da incelenmiştir. Ayrıca metinde anlatılan olayların tarihî gerçekliklerle olan ilişkisinin doğruluğu tahkik edilmiştir. Çalışmanın sonuna orijinal metinden örnekler verilmiş olup metnin daha iyi anlaşılması için elde edilen görsel de eklenerek çalışma tamamlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Hâlid b. Zeyd Ebû Eyyûb el-Ensârî, İstanbul, tahlil, Kostanta

A Historical Text: Târîh-i Hâlid ibn-i Zeyd Ebâ Eyyûb-u Ensârî

Öz

Abu Ayyub al-Ansari, It is an Islamic value that hosted Prophet Muhammad in his home and participated in many expeditions with him. This person, who has many legends about him, has found a place for himself in both classical and modern literature. These texts are mostly texts that show the importance of the person in person in Islamic Word and describe the events that took place around him. In this study, the transcription of one of these texts, Târîh-i Hâlid ibn-i Zeyd Ebâ Eyyûb-u Ensârî, registered in the Library of the Presidency of Religious Affairs (Diyanet İşleri Başkanlığı Kütüphanesi in Ankara in Turkey), number 5753-I, was given and the work was examined in terms of various language and content. The work is under the phonetic and morphological title by giving examples from the text in terms of language; In terms of content, it was evaluated in terms of person, time and place. The characters are handled as both main and side heroes in the text, and a comparison is made between the historical figures of these people and their personalities in the text. Since the text is a storytelling, the influence areas of the heroes were also examined in terms of time and space. In addition, the accuracy of the relationship between the events described in the text and historical realities has been verified. At the end of the study, examples from the original text and the visual obtained for a better understanding of the text were added, and the study was completed.

Anahtar Kelimeler

Abu Ayyub al-Ansari, İstanbul, critical, Kostanta

Kaynakça

• Aktaş, Ş. (1991). Roman Sanatı ve Roman İncelemesine Giriş, Ankara: Akçağ Yayınları.
• Chaban, A. M. (2016). “Ebû Eyyûb el-Ensârî’nin Evi ve Tarihçesi”. 12. Uluslararası Eyüp Sultan Sempozyumu Tebliğler Kitabı, İstanbul: Eyüp Belediyesi Kültür Yayınları, s. 222-231.
• Çetişli, İ. (2009). Metin Tahlillerine Giriş 2, Ankara: Akçağ Yayınları.
• Çifçi, C. (2010). Dünden Bugüne Eyüp Şiirleri, İstanbul: Eyüp Belediyesi Kültür Yayınları.
• Eyice, S. (1991). “Anadoluhisarı”, Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, C. 3, s 147-149.
• Fayda, M. (2010). “Taberî, Muhammed b. Cerîr”, Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, C. 39, s. 314-318.
• Harman, Ö. F. (2012). “Tübba”, Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, C. 41, s. 455-456.
• Kılıç, Ü. (2011). Ebû Eyyûb el-Ensârî. Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
• Okuyucu, C.; Kartal, A.; Köksal, F. (2014). Klasik Dönem Osmanlı Nesri. İstanbul: Kesit Yayınları.
• Özerol, N.; Atlı, S. (2019). “Ebû Eyyûb el-Ensârî Hakkında Yazılmış Bir Hikâyenin Çeviriyazısı ve Tahlili. Journal of Turkish Language and Literature. (5) 3. s. 487-500.
• Özkuyumcu, N. (2020). “Muâviye b. Hudeyc”, Diyanet Vakfı İslam Ansikopedisi, C. 30, s. 333.
• Şahin, H. (2012). “Menâkıb-ı Ebâ Eyyûb el-Ensârî ve Tarih Kaynağı Olarak Değeri, Tarihî”. Kültürü ve Sanatıyla Eyüpsultan Sempozyumu Bildiriler Kitabı, İstanbul: Eyüp Belediyesi Yayınları.
• Şeker, M. (1998). “Hil‘at”, Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, C. 18, s. 22.
• Tekin, O. (2009). “Sikke”, Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, C. 37, s. 179-184.
• Uzun, M. İ. (1994). “Ebced”, Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, C. 10, s. 68-70.
• Yalçın, A. B. (2000). Bizans Büyük Sarayı Yapıları ve Kurumları, Yayımlanmamış Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü: İstanbul.
• Yardım, A. (2000). “İmrân b. Husayn”, Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, C. 22, s. 232-233.