FEMİNİST EDEBİYAT VE ELEŞTİRİ KURAMLARI AÇISINDAN NEZİHE MERİÇ’İN KORSAN ÇIKMAZI ROMANI ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME

Yıl 2019, , 221 - 233, 31.12.2019

Ferhat Korkmaz

https://doi.org/10.31465/eeder.645806

Cited By: 2

Öz

Feminizm,
politik, kültürel veya ekonomik bakımlardan toplumda cinsler arasında ayrımı
reddeden ve kadın haklarının yasal yollarla korunmasını sağlamayı amaçlayan
hareketlerin tümünü ifade eder. Kadınları, ataerkil kültürün yarattığı yıkıcı
zihinsel bağımlılıktan kurtarma amacını taşıyan feminist kuramlar, edebiyat
eleştirisinde, erkeklere ait metinlerdeki egemen görüşleri ortaya koyma,  kadınlara ait metinler üzerinde de kadın
imgesini saptama ve bu imgeye ataerkil normların sızıp sızmadığını tespit etme
ilkelerini temel alır. Feminist edebî eleştirinin temel amacı, feminist bir
gündem oluşturup bu doğrultuda bir estetik yaratmaktır.  Türk romanı ve öyküsü, İkinci Dünya Savaşı
sonrası edebiyat ortamının ivme kazandırmasıyla yeni bir anlatım düzenini
benimsemiş, özgürlük, insan ve kadın hakları, çoğulculuk gibi çağdaş dünya
edebiyatındaki temalar, Türk roman ve öyküsünde konu olarak işlenmeye başlamıştır.
Nezihe Meriç’in 1961 yılında yayımladığı ve 1962 yılında sayesinde TDK roman
ödülünü kazandığı Korsan Çıkmazı romanı, kadın sanatçıya ait bir edebî metin
olmakla birlikte kadının yetişmesi, toplumsal varlığı ve edebî söylem inşa
etmesi bağlamında öncü eserlerden sayılmaktadır. Çalışmamızda, Korsan Çıkmazı,
Türk ve dünya sanat ve edebiyat hayatında önemli dönüşümlerin yaşandığı 1960’lı
yılların sosyal, kültürel, ve politik ortamını arka fonda cinsel politika
bağlamında aktaran öncü eserlerden olmasından ötürü seçildi. Bu nedenle
çalışmamızda, Korsan Çıkmazı romanı, feminist edebiyat eleştirisi kuramları göz
önünde tutularak feminist söylemler bakımından analiz edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Feminist Edebiyat Eleştirisi, Roman, Nezihe Meriç

Kaynakça

• Beauvoir, Simone de (2010). Kadın İkinci Cins II Evlilik Çağı. Çev. Bertan Onaran. İstanbul:Payel Yayınları.
• Beauvoir, Simone de (1993). Kadın İkinci Cins III Bağımsızlığa Doğru. Çev. Bertan Onaran. İstanbul:Payel Yayınları.
• Cixous, Helene (2003). Rüya Dedim Sana. Çev.Elif Gökteke. İstanbul:YKY.
• Demiryürek, Meral (2005). “Tanzimat Sonrası Türk Edebiyatında Değişen Kadın-Erkek Görünümleri”. İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Dergisi, Cilt 39, Sayı 39. ss.19-45.
• Erenci, Deniz (2011). Nezihe Meriç’in Eserlerinde Kadın Kimlikleri ve 1950’lerin Kadın Sorunları. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Kadın Çalışmaları Anabilim Dalı Ankara: Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
• Humm, Maggie (2002). Feminist Edebiyat Eleştirisi. Haz.Gönül Bakay. İstanbul: Say Yayınları.
• Irigary, Luce (2006). Ben Sen Biz Farklılık Kültürüne Doğru. Çev: Sabri Büyükdüvenci-Nilgün Tutal. İstanbul: İmge Kitabevi.
• Millett, Kate (1987). Cinsel Politika. Çev. Seçkin Selvi. İstanbul:Payel Yayınları.
• Millett, Kate (1996). Sokak Kadınları. Çev. Seçkin Selvi. İstanbul:Payel Yayınları.
• Moran, Berna (2005). Edebiyat Kuramları ve Eleştiri, İstanbul: İletişim Yayınları.
• Woolf, Virginia (2012). Kendine Ait Bir Oda. Çev. Suğra Öncü. İstanbul: İletişim Yayınları.