ADALET AĞAOĞLU’NUN FİKRİMİN İNCE GÜLÜ ROMANININ YOLCULUK/AŞAMA ARKETİPİ BAĞLAMINDA ÇÖZÜMLENMESİ

Yıl 2018, Cilt: 2 Sayı: 1, 20 - 39, 30.04.2018

Ayşen Çağlayan

https://doi.org/10.31465/eeder.407416

Öz

ADALET AĞAOĞLU’NUN FİKRİMİN İNCE GÜLÜ ROMANININ YOLCULUK/AŞAMA ARKETİPİ BAĞLAMINDA ÇÖZÜMLENMESİ

ÖZ

Destan döneminden başlayarak
anlatılar; tanrılar, yarı tanrılar, yüce varlıklar ya da üstün insanların
maceralarını konu etmiştir. Sıradan olmayan bu kahramanların daha doğumlarından
itibaren diğerlerinden farklı oldukları, bir amacı gerçekleştirmek üzere
dünyaya geldikleri belli edilir. Bu hedefi gerçekleştirmek üzere yola çıkarlar
ve kimi zaman olağanüstü özellikler taşıyan yardımcıların da desteğiyle
güçlükleri yenerek önceden belirli kaderlerini gerçekleştirirler. Ayrıldıkları
topraklara sembolik bir yeniden doğuşla yeni kimlik ve kişiliklerini kazanmış
olarak dönerler. Daha sonraları bu
anlayış değişmiş, özellikle 20. yüzyıldan itibaren sıradan insanlar edebi
metinlerin kahramanları arasına girmiştir. 20. yüzyıl sonlarında postmodernist
anlayışın da etkisiyle klasik kahraman anlayışında bütünüyle bir değişiklik
yaşanmış ve anti-kahramanlar ortaya çıkmıştır. Geleneksel metinlerin idealize
edilmiş üstün kahramanlarının da modern-postmodern metinlerin
anti-kahramanlarının da maceraları aslında bir yolculuk hikâyesidir. Joseph
Campbell’in “ayrılma, erginlenme ve dönüş” olarak ifade ettiği bu yolculuk
sonunda kahraman büyük bir değişim geçirir. Kahramanlardan farklı olarak
anti-kahramanların yazgısı kazanmaya değil kaybetmeye doğru ilerler. Adalet Ağaoğlu’nun  Fikrimin
İnce Gülü adlı romanının başkişisi Bayram da bu aşamaları yaşamış bir
anti-kahraman olarak karşımıza çıkar.

Anahtar Kelimeler:
Adalet Ağaoğlu, Fikrimin İnce Gülü, arketip, anti-kahraman, yolculuk/aşama
arketipi.

AN
ANALYSIS OF ADALET AĞAOĞLU’S FİKRİMİN
İNCEGÜLÜ NOVEL IN THE CONTEXT OF TRAVEL/STAGE
ARCHETYPE

ABSTRACT

Beginning from the period of sagas, the narratives include the
adventures of gods, demigods, sacred creatures or superhumans. It  is made clear that, these extraordinary
heroes are different since their birth and they come into the world to fulfill
a specific goal. To achieve that goal, they depart and sometimes with the help
of supernatural proponents, overcome with the challenges they encounter and
fulfill their preordained destiny. They return to the lands they have left with
a symbolic rebirth, a new identity and a new character. Later on, this concept
has altered by the time and especially by the 20^th century, ordinary
people started to participate in the protagonists of the literary works. At the
end of the 20^th century, with the effect of the postmodernism trend,
the ordinary hero perception has totally changed, and
antiheroes showed up. Both the adventures of the idealized heroes of
traditional works and the antiheroes of the adventures of modern/postmodern
works are in fact a travel story. At the end of this story, which Joseph
Campbell describes as “seperation- progress and return”, the hero experiences a great alteration. In
contradiction to the hero, antihero’s destiny advances not to the achievement
but to failure. The protagonist of Adalet Ağaoğlu’s Fikrimin İnce Gülü novel, Bayram, is an antihero who lived through
all of these periods above. 

Key Words: Adalet Ağaoğlu, Fikrimin İnce Gülü, archetypes,
anti-hero, travel/stage archetype.

Anahtar Kelimeler

Adalet Ağaoğlu, Fikrimin İnce Gülü, arketip, anti-kahraman

Kaynakça

• Ağaoğlu Adalet (2011) Fikrimin İnce Gülü, İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Campbell Joseph (2013), Kahramanın Sonsuz Yolculuğu, (çev. Sabri Gürses) İstanbul: Kabalcı Yayınları,.
• Narlı Mehmet (2009), Roman Ne Anlatır, Ankara: Akçağ Yayınları.
• Eronat Kamuran (2010), Adalet Ağaoğlu, Ankara: İnsan ve Eser, Maya Akademi Yayınları.
• Jung Carl Gustav (2006), Analitik Psikoloji, (çev. Ender Gürol) İstanbul: Payel Yayınları
• Jung Carl Gustav (2016), İnsan ve Sembolleri, (çev. Hatice Mukaddes İlgün) İstanbul: Kabalcı Yayınları.
• Jung Carl Gustav (2013), Dört Arketip, (çev. Zehra Aksu Yılmazer) İstanbul: Metis Yayınları.
• Pearson Carol S. (2003) İçimizdeki Kahraman, (çev. Semra Aanbaşı) İstanbul: Akaşa Yayınları.
• Adler Alfred (2002), Sosyal Duygunun Gelişiminde Bireysel Psikoloji, (çev. Halis Özgü) İstanbul: Hayat Yayınları.
• Adler Alfred (2009), Bireysel Psikoloji, (çev. Ali Kılıçlıoğlu), İstanbul: Say yayınları.
• Cebeci Oğuz (2004), Psikanalitik Edebiyat Kuramı, İstanbul: İthaki Yayınevi.
• Stevens Anthony (2014), Jung, (çev. Nursu Örge) Ankara: Kültür Kitapçılığı.
• Karagözlü Volkan (2012), Arketipsel Sembolizm Bağlamında Mihr ü Vefa Mesnevisinin İncelenmesi, Turkish Studies-International Periodical For The
• Languages, Literature and Histary of Turkish and Turkic Volume 7/1 Winter.
• Gürses İbrahim (2007), Jung’cu Arketip Teorisi Bağlamında Tasavvufi Öykülerin Değerlendirilmesi: Simurg Örneği, Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, Cilt:16, Sayı:1.
• Durmuş Gülşah (2015), Kahramanın Sonsuz Yolculuğu Bağlamında Ferhat İle Şirin Halk Hikayesi, Sosyal Bilimler Dergisi, Yıl: 2, Sayı: 3, Haziran 2015, s. 128-137.
• Yavuzer Nurgül (2011), Perseus Kahramanlık Mitinin Arketipsel Sembollerle İncelenmesi, İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi Yıl:10 Sayı:19 Bahar 2011 s.193-205.
• Özkan Tuba (2010), Bamsı Beyrek ve Bay Böyrek Anlatılarında Arketipik İmgeler, Millî Folklor, Yıl 22, Sayı 85.
• Ünal Zeynep, Üç İstanbul’un Protagonisti Adnan Bir Anti-Kahraman mı?, https://www.academia.edu/34186753/, erişim tarihi 11.02.2018
• Kayaokay İlyas (2014), Fuzuli’nin Leyla ile Mecnun Mesnevisinin Arketipsel Sembolizm Bağlamında Çözümlenmesi, Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, Yıl: 2, Sayı: 7, Aralık 2014, s.337-351.
• Uçar Aslı (2012.), Teselliyi Eşyada Aramak: Türkçe Romanda Nesneler, Doktora Tezi, Ankara: İhsan Doğramacı Bilkent Üniversitesi.
• Şenderin Zübeyde (2010), Yusuf Atılgan’ın Canistan Adlı Romanında Bir Anti-Kahraman: Selim, Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi Sayı 7, Sayfa 135-142
• Narlı Mehmet (2002), Araba Sevdaları, Türkbilig, 2002/4, Sayfa: 19-28.
• Akyıldız, Hülya Bayrak (2014), HUMANITAS Sayı: 4 Güz , Tekirdağ, Sayfa: 17-29.
• Cuddon, J. A. (2013) Dictionary of Literary Terms and Literary Theory, Malden: Wıley-Blackwell.
• Quınn, E. (2006.) A Dictionary of Literary and Thematic Terms, New York: Infobase Publishing.
• Abrams M. H. (1999) A Glossary of Literary Terms, Massachusetts: Heinle & Heinle.
• Andaç Feridun (2000), Adalet Ağaoğlu Kitabı/ Sen Türkiye’nin En Güzel Kazasısın, İstanbul:Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Kadirlioğlu Murat (2014), Savaş Sonrası (1950-1960) İngiliz Tiyatrosunda Anti-Kahraman, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Batı Dilleri ve Edebiyatları ( İngiliz Dili ve Edebiyatı) Anabilim Dalı Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara.
• Uğurlu Seyit Battal (2000), Adalet Ağaoğlu’nun Hayatı, Romanı ve Hikayeleri Üzerine Bir Araştırma, Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları
• Adıgüzel Yusuf (2011), Almanya Türkleri’nde Dil-Din-Kimlik, İstanbul: Şehir Yayınları
• Keskin Hakkı (2011), Göçün 50. Yılında Türklerin Gölgesinde Almanya, Geleceğe Yönelik Uyum Politikası İçin Görüşler, İstanbul: Doğan Kitap.
• Başkurt İrfan (2009), Almanya’da Yaşayan Türk Göçmenlerinin Kimlik Problemleri, Hasan Ali Yücel Eğitim Fakültesi Dergisi Sayı 12 (2009-2), 81-94.
• http://www.merriam-webster.com/dictionary/antihero, erişim tarihi 11.02.2018
• http://dictionary.reference.com/browse/antihero, erişim tarihi 11.02.2018