Literature Review in Güleryüz Newspaper

Yıl 2020, Cilt: 4 Sayı: 2, 223 - 238, 25.10.2020

Yunus Şahin

https://doi.org/10.31465/eeder.742416

Öz

Literary criticism is a sub-branch of the science of criticism. In literary criticism, a literary work is examined from different aspects. These criticisms can vary according to time and culture. This issue is directly related to the reader's expectations from the text. Texts that do not meet the expectations of the society in general are criticized heavily. Humor is the strongest element used in criticism in this way. Güleryüz newspaper, which was published as a total of 122 issues between 5 May 1921 and 14 August 1923, is a political, literary and humor newspaper. In this newspaper, published by Sedat Simavi, the Greek army and Greek politicians were mocked, thus aiming to gave morale to the Turkish army and nation In addition, the names in Turkish politics and literature that are against the National Struggle or remain indifferent have been criticized in a heavy and sarcastic language. Yahya Kemal and Ahmet Haşim are the names who got the most share from these criticisms. The reason for the criticism of these two great names of Modern Turkish Literature is that they are indifferent to the National Struggle in their works despite being very strong poets. On the other hand, such as Yakup Kadri and Halide Edip, who both supported the National Struggle in their works and in bodily, names and works were mentioned with praise and respect. However, some works of these names also have not been able to escape criticism.

Anahtar Kelimeler

Güleryüz, Newspaper, humor, criticism, literature

GÜLERYÜZ GAZETESİNDE EDEBİYAT ELEŞTİRİSİ

Öz

Edebiyat eleştirisi, eleştiri biliminin bir alt dalıdır. Edebiyat eleştirisinde edebî bir eser farklı yönlerinden incelenmeye tabi tutulur. Bu eleştiriler zamana ve kültüre göre değişkenlikler gösterebilir. Bu mesele doğrudan okuyucunun eserden beklentileriyle alakalıdır. Toplumun genel olarak beklentilerini karşılamayan eserler ağır bir dille eleştirilir. Bu minvalde yapılan eleştirilerde başvurulan en güçlü unsur mizahtır. 5 Mayıs 1921 – 14 Ağustos 1923 tarihleri arasında toplam 122 sayı olarak çıkarılan Güleryüz gazetesi siyasî, edebî, mizah gazetesidir. Sedat Simavi tarafından çıkarılan bu gazetede Yunan ordusu ve Yunan siyaset adamları alaya alınmış, böylece Türk ordusuna ve milletine moral vermek amaçlanmıştır. Bunun yanında Türk siyaset ve edebiyatında Millî Mücadele’ye karşı olan yahut kayıtsız kalan isimler ağır ve alaylı bir dille eleştirilmiştir. Bu eleştirilerden en çok nasibini alan isimler Yahya Kemal ve Ahmet Haşim’dir. Modern Türk Edebiyatının bu iki büyük isminin bu kadar çok eleştirilmesinin sebebi, çok güçlü şairler olmalarına rağmen eserlerinde Millî Mücadele’ye kayıtsız kalmış olmalarıdır. Buna mukabil Millî Mücadele’ye hem eserlerinde hem de fiilen destekte bulunan Yakup Kadri ve Halide Edip gibi isimlerden ve eserlerinden övgü ve saygıyla bahsedilmiştir. Ancak bu isimlerin bazı eserleri de eleştirilerden kurtulamamıştır.

Anahtar Kelimeler

Güleryüz Gazetesi, mizah, eleştiri, edebiyat

Kaynakça

• Avcı, Artun (2003). “Toplumsal Eleştiri Söylemi Olarak Mizah ve Gülmece” Birikim. Sayı 166: 80-96.
• Balcıoğlu, Semih, Ferit, Öngören (1976). 50 Yılın Türk Mizah ve Karikatürü, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul.
• Çapanoğlu, Münir Süleyman (1970). Basın Tarihimizde Mizah Dergileri, Garanti Matbaası, İstanbul.
• Çoruk, Ali Şükrü (2008). Mizah Penceresinden Millî Mücadele -Ya İstiklâl Ya Ölüm-, Kitabevi, İstanbul.
• Durmuş, İsmail (2005). “Mizah”, TDV İslam Ansiklopedisi, C. 30, s. 205-206.
• Ecevit, Yıldız (2011). “Türk Edebiyat Eleştirisi”, Varlık, Sayı: 1129, Ekim 2011.
• Güngör, Bilgin (2020). Edebiyat Eleştirisi Kuram ve Uygulama, Paradigma Akademi Yayınları, Çanakkale.
• Meriç, Cemil (2001). Bu Ülke, İletişim Yayınları, İstanbul.
• Okay, Orhan (2011). Edebiyat ve Edebî Eser Üzerine, Dergâh Yayınları, İstanbul.
• Püsküllüoğlu, Ali (2008). Edebiyat Sözlüğü, Can Yayınları, İstanbul.
• Uslu, Mustafa (2007). Ansiklopedik Türk Dili ve Edebiyatı Terimleri Sözlüğü, Yağmur Yayınları, İstanbul.