Harf İnkılabı Sürecinin Hâkimiyet-i Milliye Gazetesine Yansımaları

Yıl 2021, Takvîm-i Vekâyi'den 1928 Yılına Süreli Yayınlar ve Edebiyat Özel Sayısı, 144 - 171, 30.12.2021

Ömer Faruk Kırmıt

https://doi.org/10.31465/eeder.978860

Öz

The aim of this study; The aim is to determine how the Latin alphabet, which was adopted on November 1, 1928, was reflected in the Ankara-based Hâkimiyet-i Milliye Newspaper, which is one of the Turkish press. For this reason, in this study, the developments experienced during and after the adoption of the Latin Alphabet, and the issues of the Hâkimiyet-i Milliye Newspaper published between 1929-1930 were examined. The newspaper's embrace of the ideology of the Republic and the determination of its contribution to reinforcing the foundations of the Republic in this direction have been tried to be revealed by using the scanning model. In addition, by examining how this situation was reflected to the public in the newspaper, it was investigated how the ideology of the Republic was placed on the basis of all these. Study; It consists of introduction, conclusion and three headings. In the introduction, the developments about the alphabet in the last period of the Ottoman Empire were examined as the historical background of the study. By mentioning the historical importance of the periodicals, the role of the Hâkimiyet-i Milliye Newspaper is mentioned. Subsequently, under a separate title, how the transition to the Latin alphabet was reflected in the newspaper Hâkimiyet-i Milliye was explained; In another title, it was investigated how the developments after the adoption of the Latin Alphabet were reflected in the Hâkimiyet-i Milliye Newspaper. As a result of the examined numbers of the newspaper; It has been determined that since it was published with government aid and is an Ankara newspaper, it made publications in parallel with the steps taken by the government on this issue during and after the Latin alphabet adoption process. It is also possible to say that the newspaper raises public awareness on this issue and facilitates the process. The newspaper evaluated this event as the most important of Atatürk's revolution. The newspaper, in its news on this subject, drew the attention of the public to the subject and played an important role in the recognition of the alphabet in the eyes of the public.

HARF İNKILABI SÜRECİNİN HÂKİMİYET-İ MİLLİYE GAZETESİNE YANSIMALARI

Öz

Bu çalışmanın amacı; 1 Kasım 1928’de kabul edilen Latin alfabesinin, Türk basınından olan Ankara merkezli Hâkimiyet-i Milliye gazetesine, nasıl yansıdığını tespit etmektir. Bu nedenle çalışmada, Latin alfabesinin kabul edilme sürecinde ve sonrasında yaşanan gelişmeler, Hâkimiyet-i Milliye gazetesinin, 1929-1930 tarihleri arasında çıkan sayıları incelenmiştir. Gazetenin, Cumhuriyet ideolojisine sahip çıkması ve bu doğrultuda Cumhuriyet’in temellerini sağlamlaştırmaya olan katkısının neler olduğunun tespiti, tarama modeli kullanılarak ortaya konulmaya çalışılmıştır. Ayrıca, gazetede yeni alfabenin kabul edilmesi durumu halka ne biçimde yansıtıldığı irdelenerek, bütün bunlardan yola çıkılarak Cumhuriyet ideolojisinin nasıl yerleştirildiği araştırılmıştır. Çalışma; “Giriş” ve “Sonuç”tan başka üç ayrı başlıktan oluşmaktadır. Giriş bölümünde çalışmanın tarihsel arka planı olarak Osmanlı Devleti’nin son dönemlerinde alfabe hakkındaki gelişmeler incelenmiştir. Süreli yayınların kültürel, toplumsal ve siyasal hayat açısından öneminden bahsedilerek Hâkimiyet-i Milliye gazetesinin rolüne değinilmiştir. Akabinde ise “Latin Alfabesi Kabul Edilmeden Öncesi Sürecin Hâkimiyet-İ Milliye gazetesine Yansımaları” başlığı altında Latin alfabesine geçiş sürecinin Hâkimiyet-i Milliye gazetesine nasıl yansıdığı anlatılmış; diğer bir başlık olan “Latin Alfabesi Kabul Edildikten Sonrası Süreçte Yaşanan Gelişmelerin Hâkimiyet-i Milliye Gazetesine Yansımaları” araştırılmıştır. Gazetenin incelenen sayıları sonucunda; hükümet tarafından desteklendiği ve bir Ankara gazetesi olduğu için, Latin alfabesi kabul sürecinde ve sonrasında hükümetin bu konuda attığı adımlar paralelinde yayınlar yaptığı tespit edilmiştir. Ayrıca gazetenin bu konuda halkı bilinçlendirdiği ve süreci kolaylaştırdığını da söylemek mümkündür. Gazete, bu olayı Atatürk’ün yapmış olduğu inkılaplar içinde en önemlisi olarak değerlendirmiştir. Gazete, bu konuda yapmış olduğu haberlerde, halkın dikkatini konu üzerine çekmiş, alfabenin halk nezdinde karşılık bulmasında önemli bir rol üstlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Hâkimiyet-i Milliye Gazetesi, Atatürk, Eğitim-Öğretim, Osmanlıca

Kaynakça

• Ayhan, Bünyamin (2009), Atatürk ve Basın, Konya: Palet Yayınları.
• Atay, Falih Rıfkı (2004), Çankaya, İstanbul: Pozitif Yayınları.
• Atatürk’ün Söylev ve Demeçleri II (1997), Ankara: Atatürk Araştırma Merkezi Yayınları.
• Ateş, Toktamış (2004), Türk Devrim Tarihi, İstanbul: Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Baran, Tülay Âlim Baran (2008), Mustafa Necati’nin Söyledikleri, Ankara: Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Atatürk Araştırma Merkezi.