The Poems Written For Yunus Emre And An Evaluation On The Poets’ Perceptions Of Yunus Emre

Yıl 2022, Cilt: 6 Sayı: 1, 78 - 107, 24.03.2022

Elmas Karakaş

https://doi.org/10.31465/eeder.1034682

Öz

The aim of this study is to identify the poems dedicated to Yunus Emre and try to reveal the poet’s perceptions of Yunus Emre. For this, a bibliographic list was prepared by scanning the poems written for Yunus Emre since 1913, when Yunus Emre was introduced to Turkish literature, from anthologies and varius sources, especially the special issues of the periodicals prepared for the poet; based on this list, a classification attempt was made in the poems analyzed. Yunus Emre is seen as a poet who noctures folk literature, lodge literature and minstral literature as the source of national literature and national conciousness and is seen as a poet who express universal themes such as love, right and justice by some poets and writers who evaluate the poet from a humanist worldview. It has been seen that the poems focusing on Yunus Emre’s religious-mystical aspect evaluate him within the Islamic framework. These poems, which diverge from the main portrait of Yunus Emre, often seem ideological or romantic character.

Anahtar Kelimeler

Yunus Emre, National literature, Humanism, Islamic literature

YUNUS EMRE’YE YAZILMIŞ ŞİİRLER VE ŞAİRLERİN YUNUS EMRE ALGILARI ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME

Öz

Bu çalışmanın amacı Yunus Emre’ye yazılmış şiirleri tespit ederek şairlerin Yunus Emre algılarını ortaya koymaya çalışmaktır. Bunun için Yunus Emre’nin edebiyat dünyasına kazandırıldığı 1913 yılından itibaren Yunus Emre için yazılmış şiirler başta şair için hazırlanmış dergi özel sayıları olmak üzere antolojilerden ve çeşitli kaynaklardan taranarak bibliyografik bir liste hazırlanmış; bu liste esas alınarak bir tasnif denemesine gidilmiştir. İncelenen şiirlerde Yunus Emre’nin millî edebiyatın ve millî bilincin kaynağı olarak halk edebiyatı, tekke edebiyatı ve âşık edebiyatını beslediği, şairi hümanist dünya görüşü açısından değerlendiren birtakım şair ve yazarlarca sevgi, aşk, hak, adalet gibi evrensel temaları dile getiren bir şair olarak algılandığı ve Yunus Emre’nin dinî-tasavvufî yönüne odaklanan şiirlerin İslam akaidine bağlı bir Yunus Emre imgesi çizdikleri görülmüştür. Yunus Emre’nin esas portresinden yer yer uzaklaşan bu şiirler çoğu kez ideolojik yahut romantik karakterli bir yapı arz etmektedir.

Anahtar Kelimeler

Yunus Emre, millî edebiyat, Hümanizm, İslâmi edebiyat

Kaynakça

• Akça, Mesud (1988). “Emre Demek Âşık Demek Yunus Demek Aşk Demek”, Türk Dili, S. 436, s. 205
• Aksaraylı Âşık Molla (1981). “Pirim Yunus Emre”, Yunus Emre Şiirleri Antolojisi, (İ. Ünver Nusrattınoğlu Haz.), Eskişehir: Uğur Matbaa ve Ofset.
• Alyansoğlu, Karslı Âşık Rüstem (1981). “Yunus Emre”, Yunus Emre Şiirleri Antolojisi, (İ. Ünver Nusrattınoğlu, Haz.), Eskişehir: Uğur Matbaa ve Ofset.
• Andı, M. Fatih (2012). “Modern Türk Şiirinin Yunus Emreleri”, Türk Edebiyatı, S. 460, s. 54-57
• Aslan, Memmed (1987). “Yaşayan Yunis İmre”, Türk Edebiyatı, S. 162, s. 51
• Asya, Arif Nihat (1972). “Yunus”, Türk Edebiyatı (Yunus Emre Özel Sayısı), S. 5, s. 5
• Âşık Eminî (2012). “Sevgi Bahçesinin Gülüdür Yunus”, Dilimiz Yûnus Söyler, (M. Özçelik, Haz.), Ankara: Gökçe Ofset.
• Âşık Gülhanî (1991). “Vardır Vallahi”, Yunus Emre’ye Şiirler, (A. Yakıcı, Haz.), Ankara: Kültür Bakanlığı Yay.
• Âşık İsmail Azerî (1997). “Yana”, Yunus Emre’ye Şiirler, (V. Genç, Haz.), İstanbul: Milli Eğitim Bakanlığı Yay.
• Âşık Rehberî (2012). “Can Yunus”, Dilimiz Yûnus Söyler, (M. Özçelik, Haz.), Ankara: Gökçe Ofset.
• Âşık Sefil Selimî (1981). “Dilli-Dilsiz”, Yunus Emre Şiirleri Antolojisi, (İ. Ünver Nusrattınoğlu, Haz.), Uğur Matbaa ve Ofset.
• Ayvazoğlu, Beşir (2016). Yunus Ne Hoş Demişsin-Cumhuriyet Sonrası Yunus Emre Yorumları, İstanbul: Kapı Yay., 2. Basım.
• Çamlıbel, Faruk Nafiz (1966). “Yunus’un Aşkı”, Türk Yurdu Yunus Emre Özel Sayısı, C. 5, S. 319
• Darendeli Fedai (1981). “Yunus Emre’nin”, Türk Edebiyatı, S. 92, s. 15
• Develili Âşık Ali Çatak (1981). “Yunus Gibi”, Yunus Emre Şiirleri Antolojisi, (İ. Ünver Nusrattınoğlu, Haz.), Uğur Matbaa ve Ofset.
• Eyüboğlu, Sabahattin (1966). Yunus Emre’ye Selam, İstanbul: Çan Yay.
• Gençosmanoğlu, Niyazi Yıldırım (1972). “Yunmuş Yunus”, Türk Edebiyatı (Yunus Emre Özel Sayısı), S. 5, s. 44
• Gürünlü Âşık Gülhanî (1981). “Vardır Vallahi”, Yunus Emre Şiirleri Antolojisi, (İ. Ünver Nusrattınoğlu, Haz.), Eskişehir: Uğur Matbaa ve Ofset.
• Halman, Talât Sait (1971). “Yunus Emre’nin Hümanizması”, Hisar, Eylül, S. 3, s. 3-5
• Halman, Talât Sait (2012). “Yunus Rubaileri”, Dilimiz Yûnus Söyler, (M. Özçelik, Haz.), Ankara: Gökçe Ofset.
• İnal, Ayhan (1981). “Koca Yunus”, Yunus Emre Şiirleri Antolojisi, (İ. Ünver Nusrattınoğlu, Haz.), Eskişehir: Uğur Matbaa ve Ofset.
• Kabaklı, Ahmet (1972). “Yunus’un Gülleri”, Türk Edebiyatı, S. 5, s. 7
• Kaplan, Mehmed (1954). “Halk Kültürü ve Yüksek Kültür”, Türk Yurdu, S. 238, Kasım, s. 347-349
• Karakoç, Sezai (2013). Yunus Emre, İstanbul: Diriliş Yay., 18. Baskı.
• Karslı Âşık Bürhanî (Dursun Durdağı) (1981). “Yunus Emre”, Yunus Emre Şiirleri Antolojisi, (İ. Ünver Nusrattınoğlu, Haz.), Eskişehir: Uğur Matbaa ve Ofset.
• Kısakürek, Necip Fazıl (1972). “Yunus Emre’ye”, Türk Edebiyatı (Yunus Emre Özel Sayısı), S. 5
• Kısakürek, Necip Fazıl (1981). “Bizim Yunus”, Yunus Emre Şiirleri Antolojisi, (İ. Ünver Nusrattınoğlu, Haz.), Eskişehir: Uğur Matbaa ve Ofset.
• Köprülü, Mehmet Fuad (2017). Türk Edebiyatında İlk Mutasavvıflar, İstanbul: Alfa Basım Yayın, 3. Baskı.
• Mengüşoğlu, Metin Önal (1966). “Yunus Durur Şeyhim Benim”, Türk Yurdu Yunus Emre Özel Sayısı, C. 5, S. 319
• Ozansoy, Halit Fahri (1981). “Dervişin Sözü”, Yunus Emre Şiirleri Antolojisi, (İ. Ünver Nusrattınoğlu, Haz.), Eskişehir: Uğur Matbaa ve Ofset.
• Önal, Müberra İmrâl (1966). “Yunus Emre’ye”, Yunus Emre Özel Sayısı, C. 5, S. 319, s. 97
• Rıza Tevfik (1329). “Yunus Emre Hakkında Biraz Daha Tafsilat”, Büyük Duygu, S. 10-13,
• Rıza Tevfik (1330). “Yunus Emre’yi Ziyaret”, Peyâm, S. 43, s. 1-2
• Sarıkamışlı Âşık Mevlüt İhsanî (1981). “Yunus Emre Destanı”, Yunus Emre Şiirleri Antolojisi, (İ. Ünver Nusrattınoğlu, Haz.), Eskişehir: Uğur Matbaa ve Ofset. Şahin, İbrahim (2012). “Yunus Türkçesinin Şiir Kabiliyeti”, Türk Yurdu, S. 297, s. 65-67
• Şirin, Seyfi (1990). “Yunus Emre’ye”, Türk Edebiyatı, S. 197, s. 46
• Tanpınar, Ahmet Hamdi (2016). Edebiyat Üzerine Makaleler, İstanbul: Dergâh Yay., 11. Baskı
• Tansel, Fevziye Abdullah (1966). “Millî Edebiyat Devri’nde Yunus Emre Hakkında Yazılan Şiirler”, Türk Yurdu Yunus Emre Özel Sayısı, C. 5, S. 319, s. 114-115
• Taşlıova, Karslı Âşık Şeref (1981). “Yunus Emre”, Yunus Emre Şiirleri Antolojisi, (İ. Ünver Nusrattınoğlu, Haz.), Eskişehir: Uğur Matbaa ve Ofset.
• Taşlıova, Âşık Şeref (2012). “Yunus’u Gördüm”, Dilimiz Yûnus Söyler, (M. Özçelik, Haz.), Ankara: Gökçe Ofset.
• Tatçı, Mustafa (2008). Yûnus Emre Dîvânı I –İnceleme-, İstanbul: H Yay.
• Timurtaş, Faruk K. (1972). “Yunus Emre Üzerine Notlar”, Türk Edebiyatı (Yunus Emre Özel Sayısı), S. 5, s. 6-8
• Toprak, Burhan (2006). Yunus Emre Divanı, Eskişehir: Promat Basım Yayın. 3. Baskı.
• Uçman, Abdullah (2019). “Rızâ Tevfik’in Kalemiyle Yûnus Emre”, Kubbealtı Akademi Mecmuası, S. 190, s. 24-32
• Vahapzade, Bahtiyar (1991). “Yunis İmre”, Yunus Emre’ye Şiirler, (A. Yakıcı, Haz.), Ankara: Kültür Bakanlığı Yay.