Ahmet Hamdi Tanpınar’ın Eşik Şiiri Üzerine Bir İnceleme

Yıl 2023, Cilt: 7 Sayı: 2, 592 - 604, 26.10.2023

İbrahim Çalan

https://doi.org/10.31465/eeder.1280553

Öz

Modern Türk edebiyatının en önemli simalarından biri olan Ahmet Hamdi Tanpınar, şiir, hikâye, roman, deneme, eleştiri gibi birçok türde önemli eser kaleme almıştır. Tanpınar, daha çok romancılığı ve edebiyat eleştirmenliği ile ön plana çıkarıldığı için bazı şiirleri ihmal edilmiş veya ayrıntılı tahlil çalışmalarına konu edilmemiştir. Bu çalışmada şairin üzerinde yirmi yıl çalıştığı Eşik adlı şiiri, bütün eserleri ve sanat estetiği göz önünde bulundurularak incelenmiştir. Onun Eşik şiiri üzerinde uzun yıllar boyu süren titiz çalışması, müşkülpesent tutumu, bu şiire atfettiği özel değer ile ilgilidir. Çalışmanın amacı; zaman, varlık, ölüm gibi olgular karşısında düşüncelerin dinî, mitolojik unsurlar, imge, sembol ve alegoriler ile dile getirildiği bu şiiri çözümlemektir. Böylece şiiri söylemekten ziyade susma işi olarak gören ve şiirin kapalı bir alem olmasını isteyen şairin düşüncelerine ışık tutmak amaçlanmaktadır. Şairin “eşik” kavramına yüklediği özel anlam, diğer eserleri göz önünde bulundurulup detaylandırılmış, şiirin kompozisyonunun ve şiirde kullanılan kelime kadrolarının, tema ve fikir ile olan paralelliği de ayrıca gösterilmeye çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Ahmet Hamdi Tanpınar, Eşik, zaman, imge, mitoloji, var oluş

An Analysis on Ahmet Hamdi Tanpınar's Poem Entitled "Threshold"

Öz

One of the most important authors in contemporary Turkish literature is Ahmet Hamdi Tanpınar. He has written momentous works in multiple genres such as poems, stories, novels, essays and criticisms. While Tanpınar is primarily known for his novels and contributions to literary criticism, some of his poems have been overlooked and have not been the subject of in-depth analysis. In this study, the author's poem titled “Threshold” on which the poet has worked for twenty years was examined by considering his entire works and art aesthetics. His long-term study of the poem “Threshold” is related to the exclusive value he attributes to it, reflecting his fastidious attitude.This study aims to analyze the poem in which feelings and thoughts are expressed with religi-ous, mythological elements, images, symbols and allegories in the face of phenomena such as time, existence and death. Thus, it was aimed to shed light on the poet’s thoughts, who views poetry as a form of silence rather than a means of direct expression and wants poetry to be a closed world. In addition, the structure of the poem and the vocabulary used within the poem were explained in parallel with the theme and ideas.

Anahtar Kelimeler

Ahmet Hamdi Tanpınar, Threshold, time, image, mythology, existence

Kaynakça

• Bahtin, M. (2020). Karnavaldan Romana Edebiyat Teorisinden Dil Felsefesine Seçme Yazılar (Çev. C. Soydemir). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Bergson, H. (1986). Düşünce ve Devingen. İstanbul: MEB Yayınları
• Biedermann, H. (1992). Dictionary of Symbolism. New York: Facts on File.
• Güç, A. (2002). Kurban. Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. C:26. (433-435). Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı.
• Foucault, M. (2014). Özne ve İktidar Seçme Yazılar 2. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Jung, C. G. (1970). Mysterium Coniunctionis, Collected Works of C.G. Jung. Volume 14. Princeton, N.J. : Princeton University.
• Kaplan, M. (1983). Tanpınar’ın Şiir Dünyası. İstanbul: Dergah Yayınları.
• Karadeniz, A. (2016). “Huzur’un Saz Parçaları”. Ârafta Bir Süreklilik Arayışı Olarak Ahmet Hamdi Tanpınar (eklerle 3.baskı) içinde (242-248). Hece. S. 61. Ankara: Hece Yayıncılık.
• Lefebvre, H. (2004). Rhythmanalysis: Space, Time and Everyday Life (Çev. Stuart Elden, Gerald Moore). Wiltshire: The Cromwell Press.
• Mevlânâ Celâleddîn Rûmî. (2011). Mesnevî-i Şerîf Şerhi. (Çev. Ahmed Avni Konuk). İstanbul: Kitabevi Yayınları.
• Okay, M. O. (2017). Bir Hülya Adamının Romanı. İstanbul: Dergâh Yayınları.
• Orakçı, C. (2003). Ahmet Hamdi Tanpınar. (1. Baskı). Ankara : Alternatif Yayınları.
• Pascal, B. (2019). Düşünceler, çev: Fethi Yücel, Ankara: Fol Yayınları.
• Pinch, G. (2003). Handbook of Egyptian Mythology. ABC-CLIO.
• Sagan, C. (1975). The Cosmic Connection An Extraterrestrial Perspective. New York:Dell Publishing.
• Tanpınar, A. H. (1987). Aydaki Kadın. (1. Baskı). İstanbul: Adam Yayınları.
• Tanpınar, A. H. (2010). Mahur Beste. İstanbul: Dergâh Yayınları.
• Tanpınar, A. H. (2013a). Tanpınar’ın Mektupları. ( 5. Baskı). (Haz. Zeynep Kerman). İstanbul: Dergâh Yayınları.
• Tanpınar, A. H. (2013b). Yaşadığım Gibi. (6. Baskı). (Haz. Birol Emil). İstanbul: Dergâh Yayınları.
• Tanpınar, A. H. (2014a). Beş Şehir. (33. Baskı). İstanbul: Dergâh Yayınları.
• Tanpınar, A. H. (2014b). Bütün Şiirleri. (15. Baskı). İstanbul: Dergâh Yayınları.
• Tanpınar, A. H.(2014c). Huzur. (24. Baskı). İstanbul: Dergâh Yayınları.
• Tanpınar, A. H. (2014d). Saatleri Ayarlama Enstitüsü. (24. Baskı). İstanbul: Dergâh Yayınları.
• Tanpınar, A. H. (2015). Günlüklerin Işığında Tanpınar’la Baş Başa. (Haz. İnci Enginün, Zeynep Kerman). İstanbul: Dergâh Yayınları.
• Türkçe Sözlük 1. (1998). Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.