Raif Necdet ve Süleyman Nazif’in Kaleminden Bir Osmanlı Kadınını Okumak: Şair ve Entelektüel Nigâr Hanım

Yıl 2023, Cilt: 7 Sayı: 2, 457 - 464, 26.10.2023

Gonca Arkon Tekinel

https://doi.org/10.31465/eeder.1353668

Öz

1862-1918 yılları arasında yaşayan şair Nigâr Hanım, kadın duygularını yeni Türk şiirine getiren ilk isim olarak kabul edilir. Osmanlı aristokrasisinin önde gelen isimlerinden biri olan babası Osman Paşa sayesinde iyi bir eğitim alan Nigâr Hanım; şiir ve nesir sahasındaki kabiliyeti, bildiği yabancı diller, musikide kendini yetiştirmesi, resim sanatına olan merakıyla devrinde dikkatleri üzerine çekmiş bir entelektüeldir. Nigâr Hanım pek çok edebiyatçıyla fikir ve sanat temelinde dostluklar kurmuştur. Bu isimler arasında Raif Necdet ve Süleyman Nazif de yer alır. Raif Necdet, Nigâr Hanım hakkında 1919’da Utarid mecmuasında “İki Mersiye Arasında” başlığını taşıyan bir yazı yayımlar. Raif Necdet yazısında önce Birinci Dünya Savaşı’nın etkilerinden söz eder. Bu savaşın Nigâr Hanım’ın hayatına nasıl yansıdığı üzerinde durur. Ardından Nigâr Hanım’ın edebiyatımızdaki yerini değerlendirir. Yazının sonunda tifüs hastalığı nedeniyle Şişli Etfal Hastanesinde yatan Nigâr Hanım’a yaptığı son ziyareti anlatır. Süleyman Nazif ise 1926’da Servet-i Fünûn’da “Nigâr Hanım” başlıklı bir yazı yayımlar. Süleyman Nazif bu yazıda Nigâr Hanım’ın şahsi hayatı, sanatı ve topluma yansıyan yönlerine ilişkin bilgiler verir. Ardından Abdülhak Hamit’le Nigâr Hanım’a dair hatıralarını anlatır. Bu makalede Raif Necdet ve Süleyman Nazif’in kaleme aldığı ve ölüm ardı yazıları olarak dikkat çeken, Nigâr Hanım’ı farklı yönleriyle değerlendiren söz konusu iki yazı incelenecektir.

Anahtar Kelimeler

Nigâr Hanım, Raif Necdet, Süleyman Nazif, Abdülhak Hamit Tarhan

Understanding an Ottoman Woman from The Articles of Raif Necdet and Suleyman Nazif: Nigâr Hanım, A Poet and Intellect

Öz

Born in 1862 and died in 1918, Nigâr Hanım is considered as the first female poet who introduced a woman's perspective into the new Turkish poetry. Raised by her father Osman Paşa who was one of the prominent figures in the Ottoman Nobility, Nigâr Hanım became skilled in poetry and prose, spoke many foreign languages, had a vast knowledge of music and was interested in painting, all of which made her a prominent intellectual figure of that era. Nigâr Hanım made friends with many figures in the literary world while discussing art and ideas. Raif Necdet and Süleyman Nazif were also among those people. Raif Necdet published an article titled "Between Two Elegies" about Nigâr Hanım in the journal Utarid in 1919. Raif Necdet discussed the effects of World War I in this article. He mentioned the implications of this war on Nigâr Hanım's life. Then he evaluated the place of Nigâr Hanım in Turkish Literature. He also wrote about his last visit to Nigâr Hanım who was ill with typhus in Şişli Etfal Hospital. Süleyman Nazif published an article with the title "Nigâr Hanım" in 1926 in Servet-i Fünûn’. In his article, Süleyman Nazif discussed about Nigâr Hanım's personal life, art and the impact of her art on the society. Then he told about his memories of Nigâr Hanım together with Abdülhan Hamit. This paper will review these two articles written post-death by Raif Necdet and Süleyman Nazif, which evaluated different characteristics of Nigâr Hanım.

Anahtar Kelimeler

Nigâr Hanım, Raif Necdet, Süleyman Nazif, Abdülhak Hamit Tarhan

Kaynakça

• Ahmet Haşim (1991). “Son Şarklı”, Gurabahâne-i Laklakan-Diğer Yazıları, haz. İ. Enginün-Z. Kerman, İstanbul: Dergâh Yayınları, s. 23-25.
• Beyatlı, Yahya Kemal (tsz). “Süleyman Nazif”, Siyasî ve Edebî Portreler, İstanbul: İstanbul Fetih Cemiyeti Yayınları, (3. bs.), s. 25-29.
• Bekiroğlu, N. (2007). “Nigâr Hanım”, TDV İslâm Ansiklopedisi, C. 33, s. 83-85.
• Bekiroğlu, N. (2011). Şâir Nigâr Hanım, İstanbul: Timaş Yayınları.
• İbnülemin, M. K. (1939). “Nigâr”, Son Asır Türk Şairleri, İstanbul: MEB, C. 7, s. 1204-1207.
• Kaplan, Mehmet (2014). “Cenab Şahabeddin ve Nesir Sanatı”, Türk Edebiyatı Üzerinde Araştırmalar 1, İstanbul: Dergâh Yayınları, s. 408-418.
• Kestelli, R. Necdet (1919). “İki Mersiye Arasında”, Utarid, Cilt 1, No. 13, 10 Nisan 1335, s. 195-196.
• Necatigil, B. (1998). Edebiyatımızda İsimler Sözlüğü, İstanbul: Varlık Yayınları. (17. bs.)
• Süleyman Nazif, (1926). “Nigâr Hanım”, Servet-i Fünûn, C. 60, nr. 1575/101, s. 354-358.
• Şair Nigâr Hanım (2021). Günlük, Cilt 1, (haz.: Z. Berktaş), İstanbul: Timaş Yayınları.
• Şair Nigâr Hanım (2023). Günlük, Cilt II, (haz.: Z. Berktaş), İstanbul: Timaş Yayınları.
• Tanzimat’tan Bugüne Edebiyatçılar Ansiklopedisi, (2001). ed. Yalçın, M. İstanbul: YKY, C. 2.
• Tonga, N. (2018). “Raif Necdet Kestelli”, Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. https://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/kestelli-raif-necdet Erişim tarihi: 29.08.2023.