Hakkı Tarık Us’un Kitap ve Kitapçılık Mecmuası

Yıl 2023, Cumhuriyetin İlanının 100. Yılı Anısına 1923’ten 2023’e Süreli Yayınlar ve Edebiyat Özel Sayısı, 38 - 57, 31.12.2023

H. Harika Durgun

https://doi.org/10.31465/eeder.1397854

Öz

Türk basın tarihinde gazeteci, yazar, kitap koleksiyoneri olarak tanınan Hakkı Tarık Us, Tanin’le başladığı gazetecilik hayatına Tercüman-ı Hakikat, Tasvir-i Efkâr, Hakikat gazeteleri, Aşiyan, Rübab dergileri ve yayınını kardeşleriyle birlikte üstlendiği Vakit gazetesiyle devam etmiştir. Yazarın kitaba olan merakı onu, Kitap ve Kitapçılık adlı bir dergi çıkarmaya yöneltmiştir. Bu makalede, Kitap ve Kitapçılık dergisinin tanıtımı amaçlanarak yayın faaliyeti hakkında bilgi verilmektedir. 1 İkincikanun (Ocak) 1936 – 15 Nisan 1937 tarihlerinde on beş günde bir yayınlanan dergi, toplam 30 sayı çıkmıştır. Derginin yayın direktörlüğünü Refik Ahmet Sevengil üstlenmiştir. Kitap ve Kitapçılık dergisinde matbaa, kütüphane, kitapçılar ve kitapseverler hakkında yazılar yayınlanmış, yerli ve yabancı basının eserleri tanıtılmıştır. Derginin yazar kadrosunda Refik Ahmet Sevengil, Niyazi Ahmet Banoğlu, Asım Us, Ömer Rıza Doğrul gibi önemli isimler yer almıştır. Ele aldığı konularla önemli bir boşluğu dolduran Kitap ve Kitapçılık dergisi, aynı zamanda Türk kültür tarihine de hizmet etmiştir.

Anahtar Kelimeler

Hakkı Tarık Us, Kitap ve Kitapçılık, dergi, kitap, kütüphane

Hakkı Tarık Us’s Kitap ve Kitapçılık Magazine

Öz

Hakkı Tarık Us, known as a journalist, writer and book collector in the history of Turkish press, continued his journalism career, which he started with Tanin, with Tercüman-ı Hakikat, Tasvir-i Efkâr, Hakikat newspapers, Aşiyan, Rübab magazines and Vakit newspaper, which he co-published with his brothers. The author's curiosity about books led him to publish a magazine called Kitap ve Kitapçılık. In this article, the promotion of Kitap and Kitapçılık magazine is aimed and information about its publishing activities is given. The magazine was published every fifteen days between January 1, 1936 and April 15, 1937, with a total of 30 issues. Refik Ahmet Sevengil is the editorial director of the magazine. Articles about the printing house, libraries, bookstores and book lovers were published in the Kitap ve Kitapçılık magazine, and the works of the local and foreign press were introduced. The magazine's writer staff includes Refik Ahmet Sevengil, Niyazi Ahmet Banoğlu, Asım Us, Ömer Rıza Doğrul. Kitap ve Kitapçılık magazine, which fills an important gap with the subjects it covers, also served the history of Turkish culture.

Anahtar Kelimeler

Hakkı Tarık Us, Kitap ve Kitapçılık, magazine, book, library

Kaynakça

• Akbayar N.; Koloğlu O., (1996). Gazeteci Bir Aile Us’lar, Ankara: Çağdaş Gazeteciler Derneği Yayınları.
• Akçay, E., (2022). 1917-1938 Yılları Arasında Vakit Gazetesindeki Edebî Faaliyetler, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Manisa Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Türk Dili ve Edebiyatı AD: Manisa.
• Akkoç, Z., (1937). “Guttenberg matbaayı nasıl icat etti?”, Kitap ve Kitapçılık, 1 Nisan 1937, no. 29, s. 5, 7.
• Belge, B., (1936). “Kitap ve Kültür”, Kitap ve Kitapçılık, İkincikânun 1936, no. 2, s. 1-2.
• Doğrul, Ö. R., (1936). “Kitap: Bugünkü şekline gelinceye kadar hangi safhalardan geçti?”, Kitap ve Kitapçılık, 1 İkincikanun 1936, no. 1, s. 4-6.
• Doğrul, Ö. R., (1936). “İstanbul Kütüphanelerinde yeryüzünde eşi bulunmayan değerli muharrirlerinin el yazılarıyla yazma eserler – Hintli profesörün mecmuamıza beyanatı”, Kitap ve Kitapçılık, 1 Mayıs 1936, no. 9, s. 8-10.
• Henden, M. İ., (1966). 1908’de Çıkan Aşiyan, Bahçe, Kadın, Ceride, Misbah Dergileri Üzerine Bir Araştırma, Yayınlanmamış Mezuniyet Tezi, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi TDE Bölümü: İstanbul. http://nek.istanbul.edu.tr:4444/ekos/TEZ/04191.pdf. Erişim tarihi: 13.11.2023.
• [imzasız], (1936). “Küçük Bilgiler: On Beşinci Asırda İstanbul’da Matbaa”, Kitap ve Kitapçılık, 1 İkincikanun 1936, no. 1, s. 16.
• [imzasız], (1936). “Faydalı Bilgiler: Türkiye’de İlk Matbaalar”, Kitap ve Kitapçılık, 1 İkincikanun 1936, no. 1, s. 20.
• [imzasız], (1936). “Mesleğe hizmet edenler: Kırk Yıllık Kitapçı -Kanaat-”, Kitap ve Kitapçılık, 1 İkincikanun 1936, no. 1, s. 21-22.
• [imzasız], (1936). “Mesleğe Hizmet Edenler: İbrahim Hilmi”, Kitap ve Kitapçılık, İkincikânun 1936, no. 2, s. 7-9.
• [imzasız], (1936). “Mesleğe Hizmet Edenler: Hem İkram hem dava! -İkbal Kütüphanesi-”, Kitap ve Kitapçılık, 1 Şubat 1936, no. 3, s. 18-21.
• [imzasız], (1936). “Mesleğe hizmet edenler: Genç şairlerin ilk eserlerini hangi kitapçı basar? Muallim Ahmet Halid’in hatıraları”, Kitap ve Kitapçılık, 15 Şubat 1936, no. 4, s. 11-13.
• [imzasız], (1936). “Basma ve Yazma Eserleri Çürümekten Korumak için”, Kitap ve Kitapçılık, 1 Mart 1936, no. 5, s. 10.
• [imzasız], (1936). “Tarih Köşesi: Matbaa Düşmanlığı”, Kitap ve Kitapçılık, 1 Nisan 1936, no. 7, s. 14-16.
• [imzasız], (1936). “Yeryüzünde en eski basma kitap Türkçe’dir”, Kitap ve Kitapçılık, 1 Mayıs 1936, no. 9, s. 10.
• [imzasız], (1936). “Bir Cevap: Kitap ve Kitapçılık niçin Türk kitaplarından bahsetmiyor?”, Kitap ve Kitapçılık, 1 Ağustos 1936, no. 14, s. 3-4.
• [imzasız], (1936). “Garpta ve Bizde Kitapçılık”, Kitap ve Kitapçılık, 1 Eylül 1936, no. 15, s. 13.
• [imzasız], (1936). “Eski ve Yeni Babıâli Kitapçıları”, Kitap ve Kitapçılık, 15 İlkkânun 1936, no. 22, s. 3-4.
• [imzasız], (1937). “16.’ncı Asırda Kitap ve Matbaa”, Kitap ve Kitapçılık, 15 Sonkânun 1937, no. 24, s. 3-4.
• [imzasız], (1937). “Babıâlinin Eski Kitapçıları”, Kitap ve Kitapçılık, 15 Şubat 1937, no. 26, s. 3-4.
• [imzasız], (1937). “50 senedir devam eden kitap derdi”, Kitap ve Kitapçılık, 1 Mart 1937, no. 27, s. 3-4.
• Kandemir, (1936). “Niçin Okumuyoruz?”, Kitap ve Kitapçılık, 1 İlkkânun 1936, no. 21, s. 3-5.
• N. A., (1936). “İlim ve İhtisas”, Kitap ve Kitapçılık, 15 İkinciteşrin 1936, no. 20, s. 3-4.
• N. A., (1937). “Zaman Kütüphanesi sahibi kitapçılığın sırlarını anlatıyor”, Kitap ve Kitapçılık, 1 Sonkânun 1937, no. 23, s. 5-6.
• N. A., (1937). “Kitap Fihristleri”, Kitap ve Kitapçılık, 15 Mart 1937, no. 28, s. 6.
• Nemutlu Ö., (2018). “Rübab Mecmuasındaki Manisalılar”, Geçmişten Günümüze Manisa Şehzade II. Mehmet ve Manisa Tarihi-Kültürü-Ekonomisi, C. 2, s. 1389-1398, Manisa: Manisa Celal Bayar Üniversitesi Yayınları.
• Polat, N. H., (2005). Rübab Mecmuası ve II. Meşrutiyet Dönemi Türk Kültür, Edebiyat Hayatı, Ankara: Akçağ Yayınları.
• Özbek, Ö., (2009). “Kitapçılık”, “Kitap” ve “Yeni Kitap” Dergileri Üzerine Bir Araştırma, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Niğde Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türk Dili ve Edebiyatı AD: Niğde.
• Öztürk, S.; Hacıismailoğlu A. M., (2012). “Hakkı Tarık Us”, İslam Ansiklopedisi, C. 42, s. 188-189, İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
• Safa, P., (1936). “Kitap kıran fırtınası”, Kitap ve Kitapçılık, 1 İkinciteşrin 1936, no. 19, s. 3.
• Sevengil, R. S., (1936). “Kültür Yolunda”, Kitap ve Kitapçılık, 1 İkincikanun 1936, no. 1, s. 2-3.
• Turinay, N., (2019). “Türkiye’nin en eski kitap dergisi Kitap ve Kitapçılık”, Yeni Şafak, https://www.yenisafak.com/hayat/turkiyenin-en-eski-kitap-dergisikitap-ve-kitapcilik-3512594. Erişim tarihi: 22.11.2023.
• Us, A., (1936). “Ruhun Gıdası”, Kitap ve Kitapçılık, 15 Şubat 1936, no. 4, s. 1.
• Us, A., (1937). “Kütüphanelerimiz”, Kitap ve Kitapçılık, 1 Nisan 1937, no. 29, s. 3-4.
• Us, H. R.; Gezgin, H. S. (1958), Hakkı Tarık Us 1889-1956, İstanbul: Vakit Matbaası.
• Ünver, A. S.; Ağlarcı, S., (1936). “İstanbul Kütüphanelerinde eski tıp kitapları”, Kitap ve Kitapçılık, 1 Şubat 1936, no. 3, s. 1-4.
• Yücel, Ö. F., (2022). Türk Matbuatında Vakit Gazetesi, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü Gazetecilik AD: Ankara.