Yozlaşma Karşısında Bireyin Çığlığı: Kürk Mantolu Madonna

Yıl 2024, Cilt: 8 Sayı: 1, 113 - 125, 26.03.2024

Murat Tan

https://doi.org/10.31465/eeder.1412025

Öz

20. yüzyılda sosyal, kültürel, düşünsel ve bilimsel alanda yaşanan değişimler ve ilerlemeler dikkatleri bireye yöneltmiştir. Söz konusu değişim ve ilerlemeler, çevre-birey ilişkisi bağlamında birey aleyhinde trajik sonuçlar ortaya çıkardığı gibi birey olgusunun birçok açıdan önem kazanmasını da beraberinde getirir. Bu yeni durum, insanla yakın ilişkisinden dolayı edebî alanda da yansımasını bulur. Sabahattin Ali’nin Kürk Mantolu Madonna adlı romanı bahsedilen konjonktürel durumla ilişkisi bağlamında Türk Edebiyatı açısından öncü bir romandır. Bu çalışmanın amacı, bu romanın, edebî bir metin olarak dayandığı dünya görüşünü hangi çerçevede yansıttığını ve yazarın bunu nasıl bir kurgusal yapıya dayandırdığını ortaya koyup değerlendirmektir. Romanda yazarın gerçekçilik ve romantizme dayalı sanatsal tavrının belirlediği kurgusal öğe, başkişi Raif’in yaşamı üzerinden ortaya konulmuştur. Çalışmada, savaşların ve toplumsal değişimlerin yol açtığı yozlaşmanın evrensel, ulusal ve bireysel boyuttaki etkilerine dikkat çekilmiştir. Ayrıca roman kurgusunda, Birinci Dünya Savaşı’ndan sonra Almanya’da ve Türkiye’de yaşanan değişimin bireyle ilişkili yansımaları üzerinde durulmuştur. Özellikle bir birey olarak Raif’in durumunun anlaşılması için Carl Gustav Jung’un geliştirdiği Analitik Psikoloji’nin bulgularından yararlanılmıştır. Sabahattin Ali, Kürk Mantolu Madonna’da yozlaşma karşısında bireyin savunmasız durumunu öncelemiş ve onun doğuştan getirdiği özelliklerin yozlaşan çevrede nasıl bir değişime uğradığını ortaya koymaya çalışmıştır.

Anahtar Kelimeler

Türk Edebiyatı, Sabahattin Ali, Kürk Mantolu Madonna, roman, yozlaşma, birey

Madonna in a Fur Coat: The Scream of the Individual Against Corruption

Öz

In the 20th century, changes and advances in social, cultural, intellectual, and scientific fields have directed attention to the individual. These changes and advancements bring about tragic consequences against the individual in the context of the environment-individual relationship, as well as the fact that the individual gains importance in many respects. This new situation finds its reflection in the literary field due to its close relationship with human beings. Sabahattin Ali's novel, Madonna in a Fur Coat, is a pioneering novel for Turkish literature in the context of its relationship with the aforementioned conjunctural situation. The aim of this study is to reveal and evaluate the framework in which the novel, as a literary text, reflects the ideological view on which it is based and how the author bases it on a fictional structure. The fictional elements determined by the author's artistic attitude based on realism and romanticism are revealed through the life of the protagonist Raif. The study draws attention to the universal, national and individual effects of the corruption caused by wars and social changes. In addition, in the fiction of the novel, the reflections of the changes experienced by Germany and the newly established Republic (Turkey) after the First World War on the individual are emphasized. In particular, the findings of Analytical Psychology developed by Carl Gustav Jung were utilized to understand Raif's situation as an individual. In the Madonna in a Fur Coat, Sabahattin Ali prioritizes the vulnerability of the individual in the face of corruption and emphasizes the corruption of his innate characteristics.

Anahtar Kelimeler

Turkish Literature, Sabahattin Ali, Madonna in a Fur Coat, novel, corruption, individual

Kaynakça

• Ali, S. (2022). Kürk Mantolu Madonna, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Atılgan, G. (2017). “Türkiye'de Toplumsal Sınıflar: 1923-2010”, 1920’den Günümüze Türkiye’de Toplumsal Yapı ve Değişim, Der. Alpkaya, F.; Duru, B., 4. Baskı, Ankara: Phoenix Yayınevi.
• Aydoğan, B. (2014). “Sabahattin Ali'nin Yaşamı ve Yapıtlarına Genel Bir Bakış”, Prof. Dr. Mehmet Özmen Armağanı, Adana.
• Berkes, N. (1975). Türk Düşününde Batı Sorunu, İstanbul: Bilgi Yayınevi.
• Gülcan, C. (2020). “Psikolojik Tipler ve Jung Psikolojisi Üzerine Bir Değerlendirme”, Karadeniz Sosyal Bilimler Dergisi (KSBD), Y. 12, S. 23.
• Güneş, M. (2016). Sabahattin Ali’nin Eserlerinin Kaynakları, Ankara: Hece Yayınları.
• https://sozluk.gov.tr/yozlaşma. Erişim tarihi: 11.10.2023.
• Jung, C. G. (2006). Analitik Psikoloji, çev. Gürol, E. 2. Baskı, İstanbul: Payel Yayınları.
• Kavut, S. (2020). “Carl Gustav Jung: Kavramları, Kuramları ve Düşünce Yapısı Üzerine Bir İnceleme”, Uluslararası Kültürel ve Sosyal Araştırmalar Dergisi (UKSAD), 6(2).
• Kırman, T.; Atak, H. (2020). “Yabancılaşma: Kavramsal ve Kuramsal Bir Değerlendirme”, Kırıkkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi (KÜSBD), Cilt 10, Sayı 2.
• Kongar, E. (1985). İmparatorluktan Günümüze Türkiye’nin Toplumsal Yapısı, İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Korkmaz, R. (1997). Sabahattin Ali İnsan ve Eser, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Korkmaz, R. (2020). “Sabahattin Ali”, Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü, https://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/sabahattin-ali. Erişim tarihi: 25.11.2023.
• Locke, J. (1992). İnsan Anlığı Üzerine Bir Deneme, çev. Hacıkadiroğlu, V., İstanbul: Kabalcı Yayınları.
• Moran, B. (1990). Türk Romanına Eleştirel Bir Bakış 2, İstanbul: İletişim Yayınları.
• Rousseau, J. J. (2018), Emile, çev. Avunç, Y., 10. Baskı, İstanbul: Türkiye İş Bankası Yayınları.
• Sönmez, S. (2009). A’dan Z’ye Sabahattin Ali, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Sönmez, S. (2013). “Sabahattin Ali’nin Eserlerinde Otobiyografik Ögeler”, Sabahattin Ali, Ankara: T.C. Turizm ve Kültür Bakanlığı Yayınları.