Memduh Şevket Esendal’ın “Çamlıca’daki Konak” Hikâyesini Bildungsroman Olarak Okumak

Yıl 2025, Cilt: 9 Sayı: 1, 79 - 87, 23.03.2025

Elif Türker

https://doi.org/10.31465/eeder.1588487

Öz

Memduh Şevket Esendal, Türk edebiyatının üretken yazarlarındandır. Ayaşlı ile Kiracıları, Vassaf Bey ya da Miras gibi romanlarının yanı sıra çok sayıda hikâyesi bulunmakta ve Türk edebiyatında Çehov tarzı hikâyenin temsilcisi kabul edilmektedir. Vassaf Bey dışındaki romanları roman kılan özellikler tartışmaya açıktır zira her iki metinde de ana meselenin dışında pek çok hikâye adası bulunmakta ve bu adalar esas meselenin gelişiminde etkili görünmemektedir. Esendal’ın anlatılarının çoğunluğunda görülebilen bu durum, “Çamlıca’daki Konak” adlı uzun hikâyesinde görülmez. Bu hikâyedeki her detay, hikâyenin meselesine hizmet edecek şekilde düzenlenmiştir. Böylece söz konusu hikâye gerek ele aldığı mesele gerekse de hikâye adalarının birbirleriyle organik olarak bağlanışı bakımından diğer metinlerinden ayrıksı bir konumda durmaktadır. Bu ayrıksılık, hikâyeyi kısa roman kategorisine dâhil etmeyi mümkün kılmaktadır. “Çamlıca’daki Konak” adlı metin, bir kız çocuğunun ergenlikten kadınlığa geçiş sürecini işlemesi bakımından “kadın bildungsromanı” özellikleri göstermektedir. Çalışmamızın ana ereği, söz konusu hikâyenin hangi açılardan bildungsroman özellikleri taşıdığını izah etmeye çalışmaktır.

Anahtar Kelimeler

Memduh Şevket Esendal, Çamlıca’daki Konak, Bildungsroman, Kadın Bildungsroman

Interpreting Memduh Şevket Esendal’s “Çamlıca’daki Konak” as a Bildungroman

Öz

Memduh Şevket Esendal is one of the prolific writers of Turkish literature. In addition to novels such as Ayaşlı ve Kiracıları, Vassaf Bey or Miras, he wrote many stories and is considered the representative of Chekhovian style story in Turkish literature. Except for Vassaf Bey, categorizing his works as “novels” is open to discussion, as both texts contain numerous sub-stories that do not significantly contribute to the development of the main plot. This situation, which can be seen in the majority of Esendal’s narratives, is not seen in the long story “Çamlıca’daki Konak”. Every detail in this story is organized in a way to serve the plot of the story. Thus, the story in question stands out from the other texts in terms of both the theme it deals with and the organic connection of the sub islands with each other. This uniqueness allows the story to be classified within the novella category. “Çamlıca’daki Konak” exemplifies characteristics of a “woman Bildungsroman”, as it explores a girl’s transition from adolescence to womanhood. The primary aim of this study is to elucidate the aspects in which this story embodies the characteristics of a Bildungsroman.

Anahtar Kelimeler

Memduh Şevket Esendal, Çamlıca’daki Konak, Bildungsroman, Female Bildungsroman

Kaynakça

• Arısoy, M. S. (1952) “Memduh Şevket Esendal’la Bir Konuşma”, Varlık, 383, s. 7-8.
• Arslan, A. D. (2023). “Memduh Şevket Esendal’ın Romancı Kimliği ve Ayaşlı ile Kiracıları’nın Mektuplardaki Hikâyesi”, Akademik Dil ve Edebiyat Dergisi, 7(2): 790-808.
• Bahtin, M. (2016). Söylem Türleri ve Başka Yazılar, çev, Okan N. Çiftçi, İstanbul: Metis Yayınları.
• Brauch. E. H. (1981) “The Feminine Bildungsroman: Education Through Marriage”, The Massachusetts Review, s. 22(2), s. 335-357.
• Çetişli, İ. (2004). Memduh Şevket Esendal, Ankra: Akçağ Yayınları.
• Dolcerocca, Ö. N. (2020). “Bildung’u Savunmak Gerekir: Aydınlanma ile Eğreti-Eğitim Arasında İnsan”, Cogito, s.100, s. 255-265.
• Esendal, M. Ş. (2023). “Çamlıca’daki Konak”, Hürriyet Gelirken, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Freud, S. (2023). Narsizm Üzerine ve Schreber Vakası, çev. Banu Büyükkal ve Saffet Murat Tura, İstanbul: Metis Yayınları.
• Joannou, M. (2019). “The Female Bildungsroman in the Twentieth Century”, A Histroy of the Bildungsroman, haz. Graham, S., Cambridge University Press.
• Lazarro-Weis, C. (1990). “The Female ‘Bildungsroman’: Calling It into Question”, NWSA Journal, s. 3(1), s. 16-34.
• Lukacs, G. (2019). Roman Kuramı, çev. Soydemir, C., İstanbul: Metis Yayınları.
• Moretti, F. (1987). The Way of the World: The Bildungsroman in European Culture, Verso.
• Poe, E. A. (2021). Bütün Şiirleri ve Kompozisyon Felsefesi, çev. Uysal, F., Ankara: Hece Yayınları.
• Soyöz, N. S. (2016). “Cumhuriyet Öncesi Türk Edebiyatında Kadın Oluşum Romanı”, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İhsan Doğramacı Bilkent Üniversitesi: Ankara.
• Tükel, R. (2023). “Freud’un Metinlerinde Ego İdeali”, Narsizm Üzerine ve Schreber Vakası, çev. Büyükkal, B. ve Tura, S. M., İstanbul: Metis Yayınları.