The Ruh Adam Novel as a Palimtext

Yıl 2025, Cilt: 9 Sayı: 2, 600 - 610, 27.10.2025

Emine Gözde Özgürel

Öz

The term palimpsest originally referred to manuscripts with erased texts beneath visible layers, later expanding into a metaphor for multilayered structures. This article analyzes its literary application, exploring its relationship with intertextuality before proposing palimtext as a more precise critical framework. Hüseyin Nihâl Atsız’s Ruh Adam serves as a paradigmatic case. The novel functions as a palimtext, embedding Atsız’s ideological tenets—Turkic historiography, military discipline as national ethos, and ancestral continuity—within its fictional narrative. Protagonist Selim Pusat’s conflicts regarding kingship, duty, and love form the hypertext, while Atsız’s pan-Turkist writings and historical treatises constitute its hypo-texts. Central to this interplay is the concept of imtidâd, or temporal extension, which positions Turkic identity as an unbroken lineage from Mete Han onward. Metempsychosis further binds these layers, presenting military tradition as an expression of racial permanence. By synthesizing narrative and doctrine, Ruh Adam transcends conventional fiction, exemplifying how literature encodes ideological paradigms. Its palimtextual structure reveals the transformative interplay between surface and subtext, offering a model for analyzing Turkish literary engagements with historiography and nationalism.

Anahtar Kelimeler

Palimpsest , palimtext , hypertekstualty , hypertext , hypotext , intertextuality , novel , Hüseyin Nihâl Atsız

Bir Palimteks Olarak Ruh Adam Romanı

Öz

Palimpsest terimi, üzerinde tek metin görünmesine rağmen, alt katmanlarında kapatılmış/örtük pek çok metin ve/veya motif barındıran parşömeni ifade ederken 19. yy’ın ortasından itibaren farklı bilim sahalarında çok katmanlı anlam/içerik taşıyan yapıların tanımlanmasında kullanılmaya başlanmıştır. Bu makalede öncelikle palimpsest teriminin edebî metinlerde nasıl anlaşılması gerektiği tartışılacak, bu terimin metinlerarasılık ile olan ilişkisi irdelenecektir. Ardından palimpsestik yapı/palimpsestvari metin vb. kullanımların karşısında palimtekst terimi açıklanacak ve önerilecek ve palimpteks olarak Hüseyin Nihâl Atsız’ın Ruh Adam romanı örneklenerek incelenecektir. Ruh Adam romanı, bir palimtekst olarak zemininde Atsız’ın Türk tarihine bütünsel bakışı ve askerî disiplin anlayışı, yönetim biçimlerini idraki, soy anlayışı gibi belli başlı görüşlerini, roman türünün kurgusallığı içinde işlemektedir. Roman, merkezî kişi Selim Pusat’ın kıralcılık, askerlik ve aşk çerçevesindeki iç ve sosyal çatışmalarını ele alır. Palimtekst olarak okunduğunda, romanın hipermetni diğer ifade ile üst metni, Atsız’ın Türk tarihine dair yazılarından ve belli başlı görüşlerinden beslenen hipometinlere diğer ifadeyle alt metinlere dayanmaktadır. Türk tarihinin felsefî bir devamlılık olarak “imtidât” hâlinde, kesintisiz bir bütün olarak görülür. Bu yaklaşım tenâsüh/ruh göçü anlayışı yoluyla kurgusal düzleme yansıtılmaktadır. Roman, hipermetinsellik çerçevesinde bir üst metin olarak alt metinleri dönüştürür ve Türk edebiyatında fikrî, felsefî, ideolojik zeminin palimtekstik okumasını sunar.

Anahtar Kelimeler

Palimpsest , palimtekst , hipermetinsellik , hipermetin , hipometin , metinlerarasılık , roman , Hüseyin Nihâl Atsız

Kaynakça

• Atsız, Hüseyin Nihâl. (2003), Türk Ülküsü, İrfan Yayınevi: İstanbul.
• Atsız, Hüseyin Nihâl. (2023), Türk Tarihinde Meseleler, Ötüken Neşriyat: İstanbul.
• Atsız, Hüseyin Nihâl. (2024), Ruh Adam, Ötüken Neşriyat: İstanbul.
• Bakhtin, Mikhail. (2001), Karnavaldan Romana: Edebiyat Teorisinden Dil Felsefesine Seçme Yazılar, Cem Soydemir (çev.), Sibel Irzık (haz.), Ayrıntı Yayınları: İstanbul.
• De Quincey, Thomas. (1998), Suspiria de Profundis (1845), Grevel Lindop (haz.), Thomas De Quincey: Confessions of An English Opium Eater and Other Writings içinde. Oxford University Press: Oxford, s.87-181.
• Dillon, Sarah. (2017), Palimpsest: Edebiyat, Eleştiri, Kuram, Ferit Burak Aydar (çev.), 1. Baskı, Küy Yayınları: İstanbul.
• Ercilasun, Ahmet B. (2021), Atsız: Türkçülüğün Mistik Önderi, 3. Baskı, Panama Yayınları: Ankara.
• Genette, Gérard. (1997), Palimpsests: Literature in the Second Degree, Channa Newman ve Claude Doubinsky (çev.), University of Nebraska Press: Lincoln ve Londra.
• Hançerlioğlu, Orhan. (2008), Felsefe Sözlüğü, Remzi Kitapevi: İstanbul.
• Kılıç, Fatih S. (2021), Atsız’la Hatıralar: Dr. Necdet Özgelen’in Hatıraları, Nehir Söyleşi, Bilgeoğuz Yayınları: İstanbul.
• Kristeva, Julia. (1980), “The Bounded Text”, Desire in Language: A Semiotic Approach to Literature and Art içinde, Thomas Gora, Alice Jardine ve Leon S. Roudiez (çev.), Columbia University Press: New York, s.36-63).