Konya Şehri Örneğinde Nasrettin Hoca ve Noel Baba Tanınırlığı Üzerine Karşılaştırmalı Bir Araştırma

Yıl 2020, , 248 - 260, 15.12.2020

Mücahit Sami Küçüktığlı

https://doi.org/10.47948/efad.785350

Öz

Kültürel isim ve değerlerin toplumda ne kadar tanındığı ve bu tanınırlığın toplumu oluşturan nesiller bağlamında sayısal olarak değişimi araştırmaya değer bir konudur. Globalleşmenin ve batılılaşmanın yoğun hissedildiği günümüz dünyasında batı kültürüne karşı duruşu ile ön plana çıkmış bir şehir olan Konya’da Türk kültürel mirasının en kıymetli isimlerinden Nasrettin Hoca’nın tanınırlığı günümüz neslinin kimlik kişilik bağlamında Konya şehir kültürünü göstermesi bakımından son derece önemlidir. Diğer yandan Nasrettin Hoca gibi Batı dünyası için değerli olan Noel Baba isminin muhafazakâr Anadolu şehri Konya’da tanınırlığı ayrıca merak uyandıran bir durumdur. Bu anlamda makalede Batının kültürel mirası için önemli bir diğer kültürel öge Noel Baba’nın tanınırlığı Nasrettin Hoca tanınırlığı ile mukayeseli olacak şekilde sorgulanmaktadır. Kültürel mirasın nesiller arasında aktarılmasında resmi veya özel kurumların yanında medyanın da rolü bulunmaktadır. Çocuklar, gençler ve yetişkinlerden oluşan toplumun kendi değerleri ve isimleri ne kadar tanıdığını Konya şehri ölçeğinde ortaya koyan bu çalışmada halkın kendi değerlerine sahip çıkma düzeyi ölçülmüştür. Türk kültürü ve gelenekleri açısından en önemli figürlerin başında Nasrettin Hoca, Batı dünyası açısından ise özellikle yılbaşı kutlamalarıyla Noel Baba’nın önemli bir figür olduğu görülmektedir. Nasrettin Hoca’nın bilinirliğinin Noel Baba’nın tanınırlığı ile ilişkilendirilerek ölçülmeye çalışıldığı makalede kantitatif olarak çoğunluğu çocuk ve gençlerden oluşan toplam 202 kişi ile bire bir görüşme metodu ile anket uygulanarak sonuçlar SPSS programı ile analiz edilmiştir. Araştırma sonucunda Konya’da çocuk ve gençlerin Noel Baba’yı Nasrettin Hoca’dan daha çok tanıdıkları ve azımsanmayacak oranda çocuk ve gencin kendilerini Noel Baba’ya daha yakın hissettikleri sonucu ortaya çıkmıştır. Araştırma ile medyayla birlikte kamu kurum ve kuruluşlarına Türk kültürünü dış etkenlerden ve özellikle Batı kültüründen koruma kapsamında önemli görevler düştüğü ortaya çıkmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Kantitatif Araştırma, Kültür, Eğitim, Nasrettin Hoca, Noel Baba

Teşekkür

Hüseyin Muşmal hocamıza teşekkür ederim.

Kaynakça

• Başgöz, İ. (2006). “Nasrettin Hoca Hikâyelerinin Tarih İçinde Değişimi”, N. Abacı (Ed.), VIII. Uluslararası Türkiye’nin Sosyal ve Ekonomik Tarihi Kongresi: 18-21 Haziran 1998- Bursa: Bildiriler içinde (ss. 83-89), Bursa, Lulu Press.
• Çobanoğlu, Y. (2017, 2 Ocak). Rahat olun! Noel Baba, “Nuri Baba” olunca eve kapıdan girecek. BirGün Gazetesi, s. 2.
• Dönmez, S. (2014). “Bir Bilge Filozof Olarak Nasreddin Hoca”, Türk Dünyası Bilgeler Zirvesi: Gönül Sultanları Buluşması: 26 -28 Mayıs 2014- Eskişehir: Bildiriler içinde (ss. 75-86), Eskişehir, Türk Dünyası Kültür Başkenti Ajansı.
• Durmuş, M. (2009). “Güldürünün Saklanan Gerçeği ve Nasrettin Hoca Fıkralarında Sosyo Psikolojik Kendilik Tanımlaması”, 21. Yüzyılı Nasrettin Hoca ile Anlamak Uluslararası Sempozyum: 8-9 Mayıs 2008- Ankara: Bildiriler içinde (ss. 241-252), Ankara, Atatürk Kültür Dil ve Tarih Yüksek Kurumu.
• Etzioni, A. (2000). “Toward a Theory of Public Ritual”, Sociological Theory, 18 (1), 44-59.
• Gölpınarlı, A. (1996). Nasrettin Hoca. İstanbul, İnkılap Kitabevi.
• Güleç, H. (2005). “Nasrettin Hoca’nın Kişiliği ve Fıkralarının Özellikleri”, 1. Uluslararası Akşehir Nasrettin Hoca Sempozyumu: 2005- Akşehir: Bildiriler içinde (ss. 71-79), Akşehir, Akşehir Belediyesi Kültür Yayınları.
• Gürbüz, Y. E. (2010). “Aziz Nikolaos ve Noel Baba arasındaki Kayıp Halka: Hollandalı Sinterklaas”, NTV Tarih, (12), 64-65.
• Işık, A. G. H. (1997). “Dini Köken Açısından Noel ve Yılbaşı”, Necmettin Erbakan Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, (7), 448-464.
• Işık, F. (2016, 31 Aralık). Noel Baba Anadolulu. Milliyet Gazetesi, s. 2.
• Karpuz, H. (1996). “Nasreddin Hoca Türbesi”, M. S. Koz (Haz.), Nasreddin Hocaya Armağan içinde (ss. 193-204), İstanbul, Oğlak Yayıncılık Reklamcılık.
• Kumartaşlıoğlu, S. (2015). “Makedonya'da Anlatılan Nasrettin Hoca ve İtar Peyo Fıkraları Üzerine”, Yeni Türkiye Rumeli Balkanlar Özel Sayısı II, 67, 2482-2491.
• Marat, E. (2009). “Nation Branding in Central Asia: A New Campaign to Present Ideas about the State and the Nation”, Europe-Asia Studies, 61 (7), 1123-1136.
• Marzolph, U. (1995). “Molla Nasr al-Din in Persia”, Iranian Studies, 28 (3), 157-174.
• Mckay, GA. (2008). Consumption, Coca-¬colonisation, Cultural Resistance¬¬ and Santa Claus. 30 Eylül 2020 tarihinde, http://usir.salford.ac.uk/id/eprint/2227/1/Christmas__McKay_chapter.pdf adresinden erişildi.
• Öncül, K. & Çaykıran, G. (2019). “Ermenistan’da Nasrettin Hoca Algısı ve Açıklamalı Kaynakça”, Avrasya Uluslararası Araştırmalar Dergisi, 7 (16), 1169-1177.
• Özçelik, M. & Yeşilyurt, F. (2012). Minyatürlerle Menakıb-ı Hoca Nasrettin. Konya, Akşehir Belediyesi Kültür Yayınları.
• Özçelik, M. (2008). Anadolu ve Dünya Bilgesi Nasrettin Hoca. Konya, Akşehir Belediyesi Kültür Yayınları.
• Sakaoğlu, S. (2013). Nasrettin Hoca Üzerine Yazılar. Konya, Kömen Yayınları.
• Sgatzos, A. (2013). “Baba Noel and Yeni Yıl Agaç Symbols of The Myth of Christmas in Schools of The Muslim Minority”, F. Tsibiridou & N. Palantzas (Ed.), Myths of the other in the Balkans içinde (s.138-144). Thessaloniki, Paris Aslanidis.
• Shlien, J. (1959). “Santa Claus: The Myth in America”, A Review of General Semantics, 16 (4), 389-400.
• Şahin, H. İ. (2010). “Türkmenistan’da Nasrettin Hoca ve Timur Fıkraları”, Bilig Türj Dünyası ve Sosyal Bilimler Dergisi, (55), 135-146.
• Şenay, B. (2007). “Noel”, TDV İslam Ansiklopedisi. (1. bs., C. 33, ss. 201-202). İstanbul.
• Şimşek, E. (2005). “Nasrettin Hoca’nın Şairliğini Konu Alan Fıkralar Üzerine Bir Değerlendirme”, 1. Uluslararası Akşehir Nasrettin Hoca Sempozyumu: 2005-Konya: Bildiriler içinde (ss. 30-38), Akşehir, Akşehir Belediyesi Kültür Yayınları.
• Wall, B. M. (1949). “Nasreddin Hoca”, Prairie Schooner, 23 (4), 352-357.
• Woolley, J. D. (1997). “Thinking about Fantasy: Are Children Fundamentally Different Thinkers and Believers from Adults?”, Child Development, 68 (6), 991-1011.