Sidamaria Antik Kenti Üzerine Gözlemler

Yıl 2019, Cilt: 2 Sayı: 1, 1 - 14, 15.06.2019

Ercan Aşkın Mehmet Kurt

Öz

Sidamaria, Karaman’ın (Laranda) 47 km kuzeydoğusunda,
Ayrancı ilçesi sınırları içerisinde yer alan Ambar köyüne lokalize
edilmektedir. Kent, doğuda Herakleia’dan (Ereğli), kuzeyde Kana’dan (Beşağıl),
kuzeybatıda Ikonion’dan (Konya), güneybatıda Laranda’dan, güneyde ise sahilden
gelen yolların kesiştiği önemli bir kavşak noktası durumunda idi. Seyyahların
verdiği bilgiler, kentte çok sayıda nitelikli yapının bulunduğunu
göstermektedir. Arkeolojik ve epigrafik veriler ise Sidamaria’nın Roma ve Erken
Hıristiyanlık dönemlerinde önemli bir kent olduğuna işaret etmektedir. Hadrianus
Döneminde inşa edilmiş bir hamam yapısının varlığı İS 129 yılına verilen bir
yazıtla kanıtlanmaktadır. İS 200-210 yıllarına tarihlenen ve Iulia Domna’yı
onurlandıran bir yazıt ise kentin Severuslar Döneminde de önemini koruduğunu
göstermektedir. Sidamaria’nın Roma Dönemindeki zenginliğine işaret eden bir
diğer önemli buluntu ise İstanbul Arkeoloji Müzesi’nde sergilenen ve İS 250’li
yıllara tarihlenen Sidamaria lahdidir. Kentte höyüğün 200 m kadar
kuzeydoğusunda kaya mezarları ve khamasorionlar
ile karşılaşılmaktadır. Bu mezarlar arasında rastlanan yarım bırakılmış khamasorionlar dikkat çekicidir. Bunların
yarım kalmasının saldırı, salgın hastalık gibi olumsuz bir gelişmenin yansıması
olduğu söylenebilir. Sasani kralı I. Şapur’un İS 260 yılında Ikonium’a kadar uzanan
istilasının varlığı bilinmektedir. Bu durum khamasorionların
yarım kalmasının Şapur’un seferiyle bağlantılı olabileceği düşüncesini akla
getirmektedir. Bu çalışma kapsamında Sidamaria’da tespit edilmiş olan arkeolojik
ve epigrafik kalıntılar ayrıntılı olarak ele alınarak tanıtılacaktır.

Anahtar Kelimeler

Lykaonia, Sidamaria

Kaynakça

• Bayram, S., (1997), “New and Some Rare Geographical Names in the Kültepe Textes”, Archivum Anatolicum, III, s. 41-66.Belke, K., Restle, M., (1984), Galatien und Lykaonien, Tabula Imperii Byzantini, Wien, Verlag der Österreichischen Akademie der Wissenschaften Philosophisch-Historische Klasse Denkschriften 172.Breytenbach, C., Zimmermann, C., (2018), Early Christianity in Lycaonia and Adjacent Areas From Paul to Amphilochius of Iconium, Ancient Judaism and Early Christianity, Volume: 101, Early Christianity in Asia Minor, Boston, Brill.Buckler, W. H., Calder, W. M., Cox, W. M., (1924), “Asia Minor, 1924. I. Monuments from Iconium, Lycaonia and Isauria”, The Journal of Roman Studies, 14, s. 24-84.Callander, T., (1906), “Explorations in Lycaonia and Isauria, 1904”, Studies in theHistoryand Art of the Eastern Provinces of the Roman Empire, Edited by W. M. Ramsay, Aberdeen, Aberdeen University Press, s. 157-180.Cronin, H. S., (1902), “First Report of a Journey in Pisidia, Lycaonia, and Pamphylia”, The Journal of Hellenic Studies, Vol. 22, s. 94-125.Davis, E. J., (1879), Life in Asiatic Turkey, a journal of travel in Cilicia, Isauria, and parts of Lykaonia and Cappadocia, London, Edward Stanford, 55, Charing Cross, S. W.Elderkin, G. W., (1939), “The Sarcophagus of Sidamara”, Hesperia: The Journal of the Amarican School of Classical Studies at Athens, Vol. 8, No. 2, s. 101-115.Ensslin, W., (1947), Zu den Kriegen des Sassaniden Schapur I, Sitzungsberichte der Bayerischen Akademie der Wissenschaften Philosophisch-historische Klasse Jahrgang 1947, Heft 5, München, Verlag der Bayerischen Akademie der Wissenschaften in Kommissionheim BiedersteinVerlag, München.Forlanini, M., (2008), “The Historical Geography of Anatolia and the Transition from the Karām-Period to the Early Hittite Empire”, Anatolia and the Jazira During the Old Assyrian Period, (ed. J. G. Dercksen), Nederlands Instituut Voor Het Nabije Costen, s. 57-86.French, D. H., (2012), Roman Roads and Milestones of Asia Minor, Vol. 3: Milestones Fasc. 3.3: Republican, London, British Institute at Ankara, Electronic Monograph 3.French, D. H., (2014), Roman Roads and Milestones of Asia Minor Vol. 3: Milestones Fasc. 3.7: Cilicia, Isauria et Lycaonia (and South-West Galatia), London, British Institute at Ankara, Electronic Monograph 7. Hamilton, W. J., (1842), Researches in Asia Minor, Pontus and Armenia; with Some Account of Their Antiquities and Geology, vol. II, London, John Murray, Albemarle Street.Hamilton, W. J., (2013), Küçük Asya, İstanbul, Midas Kitap.Henning, W. B., (1939), “The Great Inscription of Šāpūr I”, Bulletin of the School of Oriental Studies, University of London, 9/4, s. 823-849.Hild, F., (1977), Das Byzantinische Strassensystem In Kappadokien, Tabula Imperii Byzantini 2 Wien, Denkschriften ÖAW, Phil.-hist. Kl. 131.Maricq, A., (1958), “Classica et Orientalia, 5. Res Gestae Divi Saporis”, Syria, 35, s. 295-360.Muşmal, H., (2009), Osmanlı Devleti’nin Eski Eser Politikası Konya Vilayeti Örneği (1876-1914), Konya, Kömen yayınları.IGR Inscriptiones Graecae ad Res Romanas Pertinentes.Kaya, M. A., Özcan-Taşdöner, K., (2016), “Roma İmparatoru Hadrianus ve Anadolu: Geziler, Eyaletler ve Kentler”, Vir Doctus Anatolicus Studies In Memory Of Sencer Şahin/Sencer Şahin Anısına Yazılar, Edited by/Yayına Hazırlayanlar: Burak Takmer, Ebru N. Akdoğru Arca, Nuray Gökalp Özdil, İstanbul, Kabalcı Yayıncılık, Kuzgun Yayınevi, s. 494-513.Konyalı, İ. H., (1970), Abideleri ve kitabeleri ile Ereğli Tarihi, İstanbul, Fatih Matbaası.KUB Keilschrifturkunden aus Bogazköi, Berlin. Kurt, M., (2011), Antik Çağda Karaman (Laranda) ve Yakın Çevresi Tarihi Coğrafya-Yerleşimler-Kalıntılar-Buluntular, Konya, Çizgi Kitabevi.Kurt, M., (2018), “Antik Lykaonia’da Tarımsal Üretim ve Malikâneler”, Anadolu’nun Eski Çağlarında İktisadi ve Zirai Hayat, Editörler: L. G. Gökçek, E. Yıldırım, O. Pekşen, Değişim yayınları, İstanbul, s. 597-637.Laminger-Pascher, G., (1992), Die kaiserzeitlichen Inschriften Lykaoniens I, Ergänzungsbände zu den Tituli Asiae Minoris 15, Vienna, Denkschriften ÖAW, phil.-hist. Kl. 232.MAMA Monumenta Asiae Minoris Antiqua.McLean, B. H., (2002), Greek and Latin Inscriptions in the Konya Archaeological Museum, Regional Epigraphic Catalogues of Asia Minor IV, Ankara, The British Institute of Archaeology at Ankara Monography 29.Mendel, G., (1902), “Le Musée de Konia”, Bulletin de correspondance hellénique 26, s. 209-246.Paris, P., Radet, G. A., (1886), “Inscriptions de Pisidie, de Lycaonie et d’Isaurie”, Bulletin de correspondance hellénique 10, s. 500-514.Ramsay, W. M., (1901a), “Note sur le sarcophaged’Ambar-Arasi”, Revue des Études, 3/4, s. 358. Ramsay, W. M., (1901b), “Deux jours en Phrygie”, Revue des Études Anciennes, 3/3, s. 269-279.Ramsay, W. M., (1904), “Lycaonia”, Jahreshefte Des Österreichischen Archäologischen Institutes In Wien, Band VII, s. 57-132, Wien, Alfred Hölder K.U.K. Und Universitäts-Buchhändler.Ruge, W., (1923), “Sidamaria”, Paulus Realencyclopädie der Classischen Altertumswissenschaft, II/A.2, Stuttgart, Alfred Druckenmüller Verlag In Stuttgart, s. 2208.SEG Supplementum Epigraphicum Graecum.Sterrett, J. R. S., (1888), The Wolfe Expedition to Asia Minor, Papers of the American School at Athens III, Boston, Damrell and Upham.Syvänne, I., Maksymiuk, K., (2018), The Military History of the Third Century Iran, Siedlce, Institute of History and International Relations Faculty of Humanities Siedlce University.Waelkens, M., (1982), Dokimeion Die Werkstatt der Repräsentativen Kleinasiatischen Sarkophage Chronologie und Typologie Ihrer Produktion, Berlin, Gebr. Mann Verlag.