Yakup Kadri’nin Hep O Şarkı Romanında 19. Yüzyıl Osmanlı Sosyo-Kültürel Hayatı ve Kadın

Yıl 2020, Cilt: 3 Sayı: 1, 81 - 90, 12.06.2020

Hamza Aydoğdu

Öz

Yakup Kadri Karaosmanoğlu’nun Hep O Şarkı romanı (1956), Tanzimat ve İstibdat dönemlerini kapsayan; Abdülmecit’in taht yılları, Abdülaziz dönemi, V. Murat dönemi ve II. Abdülhamid döneminin ilk yirmi yılında yaşanan bir aşkı ve bu aşkın sahibi Münire’nin hayatını anlatan bir romandır. Roman; dili, anlatımı ve macerasıyla Yakup Kadri’nin en sevilen romanlarından sayılmaktadır. Yazarın Kiralık Konak romanına benzer bir şekilde yine konak hayatını anlattığı fakat bu kez tek bir kadın üzerinden uzun bir dönemi işlediği bir romandır. Romanda, değişen sosyal hayatın bir kadının gözünden okunması söz konusudur. Sebep-sonuç ilişkisinin romanı belirlediği ve bu nedenle realist bir kurgunun hâkim olduğu roman hem dönemin sosyo-kültürel anlayışını hem de kadınların sosyal hayattaki yerlerini göstermesi bakımından önem taşımaktadır. Hep O Şarkı romanında görülen bir dönemin ruhudur. Bu çalışmada Yakup Kadri’nin Hep O Şarkı romanı, ele aldığı zaman ve mekân unsurları bağlamında bir dönemin sosyo-kültürel anlayışı ve toplumsal hayatta kadının rolü üzerinden incelemeye alınacaktır. Bunun için öncelikle romanın genel özellikleri tanıtılacak, daha sonra romanda önemli unsurlar olarak görülen zaman ve mekân unsurlarının uyumu değerlendirilecek ve kadının işlevi üzerinden de sosyo-kültürel inceleme yapılacaktır.

Anahtar Kelimeler

Yakup Kadri, Hep O Şarkı, Roman, Zaman, Mekan

Kaynakça

• Akçay, A. (2012), Yakup Kadri Karaosmanoğlu’nun Romanlarında Kişiler ve Karakterizasyon, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Celal Bayar Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türk Dili ve Edebiyatı Anabilim Dalı, Manisa. Akı, N. (2001), Yakup Kadri Karaosmanoğlu, İstanbul: İletişim Yayınları. Aktaş, Ş. (2004), Büyük Türk Klasikleri, c.12, s. 171. Alpaslan, A. (2007), Yakup Kadri Karaosmanoğlu ve Romanlarında Osmanlı’dan Cumhuriyete Geçiş, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Enstitüsü, İzmir Bakhtin, M. (2001), Karnavaldan Romana, Çev. Cem Soydemir, Ayrıntı Yayınları, İstanbul. Durmuş R. (2008), Yakup Kadri Karaosmanoğlu’nun Roman ve Hikâyelerinde Kadın ve Kadın Eğitimi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ortaöğretim Sosyal Alanlar Eğitimi Anabilim Dalı, Türk Dili ve Edebiyatı Öğretmenliği Programı, İzmir.
• Irzık, Sibel-Parla, Jale (2017), Kadınlar Dile Düşünce - Edebiyat ve Toplumsal Cinsiyet, İletişim Yayınları, İstanbul.
• Karaosmanoğlu, Y. K. (2013), Hep O Şarkı, İletişim Yayınları, İstanbul.
• Karaosmanoğlu, Y. K. (2016), Nur Baba, İletişim Yayınları, İstanbul.
• Korkmaz, R. (2007), “Romanda Mekânın Poetiği”, Edebiyat ve Dil Yazıları, Ankara, s. 414.
• Mardin, Ş. (2014), Türk Modernleşmesi, İstanbul: İletişim Yayınları
• Moran, B. (2015), Türk Romanına Eleştirel Bir Bakış I, İstanbul: İletişim Yayınları.
• Naci, F. (2019), Yüz Yılın 100 Türk Romanı, İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Sema, S.(2002), Eski İstanbul Hatıraları, Kitabevi, İstanbul.