Fahri Celâl’in Öykülerinde Çocuk ve Eğitim Teması

Yıl 2021, Cilt: 4 Sayı: 2, 271 - 280, 15.12.2021

Yusuf Çopur

https://doi.org/10.47948/efad.984246

Öz

1895-1975 senelerinde yaşayan Fahri Celâl Göktulga döneminin sosyal ve kültürel meselelerine dair konuları öykülerine aksettiren önemli yazarlardandır. II. Meşrutiyet’ten (1908) Cumhuriyet döneminin tek partili siyasal sürecin sonuna kadar devam eden geçiş evresinin hikâyecileri arasında sayılan Göktulga’nın öyküleri bu geçiş döneminin sosyal ve siyasal anlamda izlerini yansıtır. Göktulga, öykülerinde kimi zaman o devrin eğitim- öğretim faaliyetlerine dair anlatımlarda bulunurken kimi zaman da o devirde okullardaki formal eğitime dair ayrıntılar paylaşır. Göktulga’nın öykülerine yansıyan eğitim ortamı ve sistemi, ezber merkezli ve yetersizdir. Öğretmenler kalabalık sınıflarda etkisiz kalmakta, öğrencilerle olumlu bir iletişim kuramamaktadır. Öğrenciler hem okula hem derslere karşı mesafeli ve ilgisizdir. Eğitim ortamı olarak okul, disiplinsiz ve verimsizdir. Öykülerde, çocuğun aile içindeki yetiştirilme tarzına dair ayrıntılar yer alır. Kimi öykülerde aile bireyleri çocuğa ve onun eğitim sürecine aşırı bir ilgi ve takibe sahiptir. Ancak çocuk bu ilgi ve takibe karşı ilgisizdir. Kimi öykülerde de tersi bir durum söz konudur; çocuk ve onun eğitim süreci önemsenmez, aile içinde şiddete veya istismara maruz kalır. Çocuk eğitimi yaklaşımları açısından Göktulga’nın öykülerinde iki farklı ve yanlış yaklaşım dikkat çeker. Biri aşırı koruyucu yaklaşım diğeriyse çocuğun baskı altında tutulduğu yaklaşım tarzıdır. Fahri Celâl Göktulga’nın öykülerinde eğitim sürecine ve çocuğa dair olumlu bir yaklaşım, izlenim söz konusu değildir.

Anahtar Kelimeler

Fahri Celâl, Öykü, Çocuk, Eğitim

Destekleyen Kurum

yok

Proje Numarası

yok

The Themes of the Child and Education in Fahri Celâl Göktulga’s Stories

Öz

Fahri Celâl Göktulga, who lived between 1895 and 1975, was a writer whose stories closely concerned the social issues of his time. His stories reflect the social and political activities of this transition period. Göktulga sometimes shares elements of the educational activities of that period in his stories and sometimes discloses details about the formal education in the schools of that period. The educational environment and system reflected in Göktulga's stories is memorization-centered and inadequate. Students are distant and indifferent to both school and their classes. As an educational environment, school is undisciplined and inefficient. In some stories, family members have an excessive interest in and closely follow or monitor the child and the educational process. However, the child is not interested in this attention or follow-up. In some stories the opposite holds true: the child and the educational process are ignored or exposed to domestic violence and/or abuse. In terms of child education approaches, two different and incorrect approaches stand out in these stories. One is an overprotective approach, the other is a violent and oppressed approach. There are no positive approaches or impressions about the education process or the child in Fahri Celâl Göktulga's stories.

Anahtar Kelimeler

Fahri Celâl, Story, Children, Education

Proje Numarası

yok

Kaynakça

• Aydın, B. (2003). Fahri Celâlettin Göktulga’nın Öykülerinde Anomi ve Geçmişe Kaçış. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Kastamonu Üniversitesi, Kastamonu.
• Çelebi, N. & Asan, T. (2013). Cumhuriyet’in İlk Yıllarındaki (1923-1946) İnsan/Birey Yetiştirme Paradigmasının Son Osmanlı Birikimi İle Karşılaştırmalı Analizi. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 2 (1), 140-148.
• Çetin, S. (2000). Fahri Celâl’in Öykücülüğü. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Çukurova Üniversitesi, Adana.
• Erkek, M. S. (2009). II. Meşrutiyet Döneminde Türk Eğitim Sistemindeki Gelişmeler ve Ethem Nejat Bey. Yayımlanmamış doktora tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir.
• Fahri, C. (2017). Kedinin Kerameti. İstanbul, Yapı Kredi Yayınları.
• Ildız, A. (2004) Fahri Celâl Göktulga ve Edebi Yazıları. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Selçuk Üniversitesi, Konya.
• Issı, C. A. (2002). Fahri Celâl Göktulga, Hayatı-Sanatı-Eserleri. Yayımlanmamış doktora tezi, Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Samsun.
• Nejat, E. (1913). Ders-terbiye. Yeni Fikir, 3 (18), 558.
• Ortaylı, İ. (2018). Osmanlı Toplumunda Aile. İstanbul, Timaş Yayınları.
• Özçelik, C. (2019). Fahri Celâl’in Hikâyelerinde Sosyal Meseleler. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Kastamonu Üniversitesi, Kastamonu.
• Şahin, M. & Tokdemir, A. M. (2011). II. Meşrutiyet Döneminde Eğitimde Yaşanan Gelişmeler. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 9 (4), 851-876.
• Türk, İ. C. (2014). ’Türkiye’de Orta Tahsil’ Başlıklı Risaleye Göre Osmanlı İmparatorluğu’ndan Ulus Devlet Türkiye’ye İntikal Eden Ortaöğretim Mirası. A. Ü. Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, 52, 351-378.
• Ünişen, A. (2017). II. Meşrutiyet Döneminde İstanbul’da Yayımlanan Başlıca Mecmualardaki Eğitim Bilimleri İle İlgili Makalelerin Değerlendirilmesi. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9 (25), 259-305.