Orhan Pamuk’un Masumiyet Müzesi ve Erkek Hegemonyasının Görünümleri

Yıl 2021, Cilt: 4 Sayı: 2, 306 - 315, 15.12.2021

Erdi Demir

https://doi.org/10.47948/efad.997079

Cited By: 2

Öz

Çalışmanın konusu, dünya çapında geniş bir okuyucu kitlesine sahip, Nobel Ödüllü Türk yazar Orhan Pamuk’un Masumiyet Müzesi isimli yapıtında ataerkillik normlarının görünüm ve temsilleri ile ilgilidir. 2008 yılında yayımlanan Masumiyet Müzesi, 1970’li yıllar Türkiye’sinde azınlıklar, kültür ve kimlik çatışması, gelenek-modern ikilemi, statükoculuk ve toplumsal yapı gibi temaları içermektedir. Yapıt, namus, bekâret, ahlak, toplumsal cinsiyet ve ataerkillik kavramları açısından zengin bir veri kaynağı sunmaktadır. Çalışmada, tarama modeli kullanılarak geçmişte var olan konu, durum, bireyler kendi koşulları çerçevesinde betimsel olarak tanımlanmıştır. Tarama modeliyle toplanan veriler içerik analizi yöntemiyle incelenerek sosyolojik olarak derinlemesine yorumlanarak özetlenmiştir. İçerik analizi, sistematik olmayan doküman ve verilerin sistematik ve anlamlı bir bütün halene getirme işlemidir. Mevcut çalışmada anlam ve içerik bakımından benzerlikler taşıyan veriler temalarına ve anlamlarına göre sınıflandırılmış, aynı anlama ve benzer kodlara sahip veriler bir araya getirilerek temalar oluşturulmuştur. Bulgu olarak, Pamuk’un toplumsal yapı, gelenekler, ahlaki normlar, toplumsal cinsiyet normlarından beslenerek yaşam biçimleri üzerinden erkek egemenliğini ve ataerkil iktidarı tesis ettiği anlaşılmıştır. Karakterlerin üstlendikleri toplumsal roller ve eylem biçimleri bağlamında olayların nesnelerinin kadın karakterler olduğu, erkek karakterlerin hiyerarşik ve baskın bir tutumla temsil edildikleri anlaşılmıştır. Ayrıca kadın karakterlerin sosyal, mesleki ve ekonomik profillerinin erkek karakterlerden düşük düzeyde olduğu, modernlik, namus, bekâret ve ahlak kavramlarının tek yanlı kadın karakterler üzerinden sunulduğu görülmüştür. Yapıt, ataerkil normların görünüm ve temsilleri açısından oldukça zengin bir içeriğe sahiptir.

Anahtar Kelimeler

Ataerkillik, Namus, Bekâret, Modernleşmek, Toplumsal Cinsiyet

Teşekkür

Değerli katkılarından dolayı Dumlupınar Üniversitesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü, Öğretim Üyesi Doç. DR Erdal ADAY hocama teşekkür ederim.

Orhan Pamuk's Museum of Innocence and Views of Male Hegemonia

Öz

This paper examines the appearance and representations of the norms of patriarchy in the work of the Nobel Prize-winning Turkish writer Orhan Pamuk called The Museum of Innocence, which has a wide readership around the world. The Museum of Innocence, published in 2008, contains themes such as struggles faced by minorities, conflict between culture and identity, the dilemma between traditional and modern life, abiding by the status quo, and social structure in 1970s Turkey. The work provides a rich source of data on the concepts of honor, virginity, morality, gender, and patriarchy. In this study, using the screening model, the subjects, situations, and individuals that existed in the past were defined descriptively within the framework of their own conditions. The data collected using the screening model were analyzed using the content analysis method and summarized by in-depth sociological interpretation. Content analysis is the process of bringing unsystematic documents and data into a systematic and meaningful whole. In the current study, data that have similarities in meaning and content were classified according to their themes and meanings, data with the same meaning and similar decodes were then combined to create themes. As a result, it could be seen that Pamuk established male sovereignty and patriarchal power over the way of life by feeding on the social structure, traditions, moral norms, and gender norms of the times. Female characters represented the objects of events in the context of the social roles and forms of action, and male characters represented a hierarchical and dominant attitude. In addition, it was observed that the social, professional, and economic profiles of female characters were lower than male characters, and the concepts of modernity, honor, virginity, and morality were presented through one-dimensional female characters. The work has a fairly rich content in terms of the appearance and representations of patriarchal norms.

Anahtar Kelimeler

Patriarchy, Honor, Virginity, Modernization, Gender

Kaynakça

• Akbulut, Y. (2013). Verilerin analizi. A.A. Kurt (Ed.). Bilimsel Araştırma Yöntemleri içinde (ss. 139-162). Eskişehir, Anadolu Üniversitesi Yayınları.
• Akpınar, S., & Büşra, B. (2017). Orhan Pamuk romanlarında “öteki”. Avrasya Uluslararası Araştırmalar Dergisi, 5 (11), 330-344.
• Aslanboğa, A. (2011). Masumiyet Müzesi Romanı'nda Modernizm-Gelenek algısı. Electronic Turkish Studies, 6 (3), 1645-1652.
• Belge, M. (2009). Sanat ve edebiyat yazıları. İstanbul, İletişim Yayınları.
• Dellaloğlu, B. F. (2017). Nişantaşı ile Fatih’in imkânsız ortalaması Çukurcuma. Monograf, 1, 100-108.
• Demir, E. (2018). Kadınların Siyasal Katılımı Antalya’da AK Parti ve CHP Kadın Kolları Örneği, Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Akdeniz Üniversitesi, Antalya.
• Demir, E. (2020). Toplumsal Cinsiyet Bağlamında Kadının Siyasetteki Rolü ve Önemi, Y.E. Tansü (Ed.), Abay Kunanbayev Anısına Türkiye Ve Türk Dünyası Araştırmaları-III içinde (ss. 833-863). Gaziantep, İKSAD Publishing House.
• Demir, E. (2021a). Sabahattin Ali’nin Kürk Mantolu Madonna’sı ve toplumsal cinsiyet normları gölgesinde bağımsız bir kadın: Maria Puder. Asya Studies, 5 (16), 215-223.
• Demir, E. (2021b). Halit Ziya'nın Aşk-ı Memnu Romanında Kadın Temsillerinin Toplumsal Cinsiyet Perspektifinden İncelenmesi. Turkish Academic Research Review, 6 (1), 293-307.
• Demir, Ö. G. F. (2009). Orhan Pamuk’un Masumiyet Müzesi romanında baba-oğul ilişkisi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 18 (2), 145-155.
• Ecevit, Y. (2011). Toplumsal Cinsiyet Sosyolojisine Başlangıç. Y. Ecevit & N. Karkıner (Ed.). Toplumsal Cinsiyet Sosyolojisi içinde (ss. 2-29). Eskişehir, Anadolu Üniversitesi Yayınları.
• Gelir, Y. (2019). Orhan Pamuk’un “Masumiyet Müzesi” romanında Nişantaşı ve Çukurcuma bağlamında sınıfsal farklılıklar. İnönü Üniversitesi Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi, 8 (2), 597-618.
• İlhan, N. (2018). Ruh Adam, Masumiyet Müzesi ve Şanzelize Düğün Salonu adlı romanlarda aşkın delilik halleri. Avrasya Uluslararası Araştırmalar Dergisi, 6 (15), 715-730.
• Kalav, A. (2012). Namus ve toplumsal cinsiyet. Mediterranean Journal of Humanities, 2 (2), 151-163.
• Karaduman, S. (2016). Nesne düzeni ve imge tasavvuru bağlamında sanatsal bir kurgu olarak masumiyet müzesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir.
• King, D. E. (2008). The personal is patrilineal: Namus as sovereignty. Identities: Global Studies in Culture and Power, 15 (3), 317-342.
• Kuzu, A. (2013). Araştırmaların Planlanması. A. A. Kurt (Ed.). Bilimsel Araştırma Yöntemleri içinde (ss. 19-45). Eskişehir, Anadolu Üniversitesi Yayınları.
• Mardin, Ş. (2014). Din ve ideoloji. 22. Baskı. İstanbul, İletişim Yayınları.
• Özkan, U. B. (2019). Eğitim Bilimleri Araştırmaları için Doküman İnceleme Yöntemleri. Ankara, Pegem Akademi Yayınları.
• Pamuk, O. (1999). Öteki renkler. İstanbul, İletişim Yayınları.
• Pamuk, O. (2008). Masumiyet müzesi. İstanbul, İletişim Yayınları.
• Parla, J. (2010). Don Kişot’tan, Bugüne Roman. İstanbul, İletişim Yayınları.
• Russell, B. (1999). İktidar (M. Ergin, Çev.). İstanbul, Cem Yayınevi, 3. Baskı.
• Sancar, S. (2011). Erkeklik. Y. Ecevit & N. Karkıner (Ed.). Toplumsal Cinsiyet Çalışmaları içinde (ss. 168-191). Eskişehir, Anadolu Üniversitesi Yayınları.
• Sönmez, L. (2019). A heterotopic and global place: The Museum of innocence. Trakya University Journal of Social Science, 21 (2), 1017-1029.
• Toker, Ş. S. (2013). Pamuk Kadınlar; Orhan Pamuk romanlarında kadının temsili. İstanbul, Kalkedon Yayınları. Türk Dil Kurumu Sözlüğü, 11.10.2021 tarihinde https://sozluk.gov.tr/ adresinden erişildi.
• Yanaray, S. V. & Çelik, Y. (2019). Orhan Pamuk’un kurgusal metinlerinde cinsiyet: kadın, erkek, çocuk karakterlerin kurgudaki kullanım oranı. Karadeniz Uluslararası Bilimsel Dergisi, 44, 145-159.
• Yaşar, T. (2013). Orhan Pamuk’un Masumiyet Müzesi adlı eserinde sosyal eleştiri. EKEV Akademi Dergisi, 54, 387-397.
• Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2016). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara, Seçkin Yayıncılık.
• Zariç, M. (2014). Postmodernist yapısal eleştiri bağlamında Orhan Pamuk’un Masumiyet Müzesi adlı romanı. Yaşam Bilimleri Dergisi, 4 (2), 46-75.