Öğrenci Apartlarında Çalışan Kadınların İş Yaşamı Deneyimleri: Niğde Örneği

Yıl 2022, Cilt: 5 Sayı: 2, 373 - 392, 30.12.2022

Seda Ünlü , Ercan Geçgin

https://doi.org/10.47948/efad.1192922

Öz

Bu çalışmanın amacı, Niğde merkezde bulunan 5 ayrı öğrenci apartında çalışan kadınların işgücü piyasasındaki deneyimlerini ve bunun toplumsal rollerine etkisini etnografik yönteme göre araştırmaktır. Bu doğrultuda, Ekim 2021 ve Haziran 2022 tarihinde katılımcı gözlem ve 2022’nin Şubat ve Mart aylarında 13 çalışan kadınla derinlemesine görüşmeler yapılmıştır. Araştırma neticesinde kadınların maddi imkânlarının yetersizliğinin işgücü piyasasına katılma sürecinde birincil rol oynadığı görülmüştür. Çalışma yaşamı, kadınların toplumsal benliğini inşa etme biçimlerini değiştirmektedir. Kadınlar kamusal alana dâhil oldukça bireysellikleri, sosyalleşmeleri ve özgüvenleri de artmaktadır. Çalışma yaşamı kadının güçlenmesinde etkin rol oynamasına rağmen ev içi işlerde iş bölümünün olmamasından dolayı toplumsal rollerinin değişmesi yönünde bazı dirençlerin olduğu da görülmüştür. İşlerine dair problemlerle baş etmede kadınlar iki strateji gütmektedirler: 1) probleme odaklanmak ve çözülene kadar çaba göstermek; 2) problemin işverene taşınması durumunda sessiz kalmak. İşten çıkarılma korkusu susma nedenlerinden sayılabilir. Çalışma ortamında takım ilişkisinin olduğu, işverenin erkek olduğu durumlarda etkileşimlerin mesafeli, işverenlerin kadın olduğu durumlarda birincil ilişkilerin kurulduğu ve öğrencilerle duygusal emeği ifade eden ailevi bağların tesis edildiği keşfedilen bulgular arasındadır.

Anahtar Kelimeler

Kadın Emeği, Duygusal Emek, Öğrenci Apartı, Niğde, Çalışma Yaşamı

Working Experiences of Women Working in Student Hostels: Niğde Case

Öz

This study using an ethnographic research method, aimed to explore the experiences of women working in 5 separate student hostels located in the center of Niğde in the labor market and the impact of this their social life. For this purpose, in-depth interviews were conducted with 13 working women in February and March of 2022, as well as participant observations (on October 2021 and June 2022). The findings of the research show that the lack of financial opportunities for women plays a primary role in the process of participation in the labour market and that working life changes the way women build their social self. As women are included in the public sphere, their individuality, socialization, self-confidence increase and they feel stronger, but due to the lack of domestic division of labor, they encounter some resistance in changing their social roles. Women have two strategies for dealing with work-related problems: 1) to focus on the problem and strive until it is resolved, 2) to remain silent when the problem is disclosed to the employer. Fear of dismissal can be considered one of the reasons for their silence. It is found that there is a team relationship in the working environment, the interactions are distant when the employer is male, primary relations are established when the employers are female, and familial ties are formed with the students, which can be seen as a form of emotional labor.

Anahtar Kelimeler

Women's Labor, Emotional Labor, Student Hostels, Niğde, Working Life

Kaynakça

• Aktaş, G. (2013). Üretiyorum öyleyse varım: Buldan’da ev eksenli çalışan kadınların aile ve toplumsal yaşamda görünmeyen emeği. Sosyal ve Beşeri Bilimler Dergisi, 5(1), 258-267.
• Aslan, H. (2016). Ev-eksenli çalışan kadınların sosyal ve ekonomik hayatlarına ilişkin bir saha araştırması: Denizli ili örneği. Fe Dergi: Feminist Eleştiri, 8(1), 68-90.
• Baltacı, A. (2018). Nitel araştırmalarda örnekleme yöntemleri ve örnek hacmi sorunsalı üzerine kavramsal bir inceleme. Bitlis Eren Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(1), 231-274.
• Can, Y. (2018). Ataerkil İdeoloji Tartışmalar. D. Şenol & H. E. Kaya (Ed.), Toplumsal Cinsiyet Sosyolojisi içinde (ss. 36-60), İstanbul, Lisans Yayıncılık.
• Ciğerci Ulukan, N. (2019). Kırsal dönüşüm, tarım dışı istihdam ve kadın emeği fındık fabrikalarında çalışan kadınlar. Emek Araştırma Dergisi (GEAD), 10(16), 123-140.
• Bourdieu, P. (2019). Eril Tahakküm, (B. Yılmaz, Çev.). İstanbul, Bağlam Yayıncılık.
• Creswell, J. W. (2021). Nitel Araştırma Yöntemleri Beş Yaklaşıma Göre Nitel Araştırma ve Araştırma Deseni, (M. Bütün ve S. B. Demir, Çev.). Ankara, Siyasal Kitabevi.
• Emsen, Ö. S. (1999). Kapitalist kentleşme ve marksist yedek sanayi ordusu: Analitik bir bakış. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 13(1), 161-172.
• Etike, Ş. ve Demir, A. S. (2017). Toplumsal eşitsizlikler ve kadın emeği medya endüstrisi üzerine bir araştırma. Emek Araştırma Dergisi (GEAD), 8(12), 123-144.
• Goffman, E. (2020). Günlük Yaşamda Benliğin Sunumu, (B. Cezar, Çev.). İstanbul, Metis Yayıncılık.
• Goffman, E. (2021). Etkileşim Ritüelleri Yüz Yüze Davranış Üzerine Denemeler, (A. Bölükbaşı, Çev.). Ankara, Heretik Yayınları.
• Gramsci, A. (1997). Hapishane Defterleri, (A.Cemgil, Çev.). İstanbul, Belge.
• Güler, H.(2014). Patron Baba ve İşçileri: İşçi Sınıfı, Köylülük ve Paternalizm. İstanbul, İletişim.
• Günindi Ersöz, A. (2021). Toplumsal Cinsiyet Sosyolojisi. Ankara, Anı Yayıncılık.
• Kümbetoğlu, B., User, İ. & Akpınar, A. (2015). Gıda, Tekstil ve Hizmet Sektörlerinde Kayıtdışı Çalışan Kadın İşçiler. A. Makal & G. Toksöz (Ed.), Geçmişten Günümüze Türkiye’de Kadın Emeği içinde (ss. 255-298), Ankara, İmge Kitapevi.
• Makal, A. (2010). Türkiye’de Erken Cumhuriyet Döneminde kadın emeği. Çalışma ve Toplum, 2, 13-40.
• Makal, A. (2015). Türkiye’de Kadın Emeğinin Tarihsel Kökenleri: 1920-1960. A. Makal & G. Toksöz (Ed.), Geçmişten Günümüze Türkiye’de Kadın Emeği içinde (ss. 35-97), Ankara, İmge Kitapevi.
• Méda, D. (2018). Emek Kaybolma Yolunda Bir Değer Mi?, (I. Ergüden, Çev.). İstanbul, İletişim Yayınları.
• Neuman, W. L. (2020). Toplumsal Araştırma Yöntemleri Nicel ve Nitel Yaklaşımlar Cilt 2, (Ö. Akkaya, Çev.). Ankara, Siyasal Kitabevi.
• Özbay, F. (2019). Kadın Emeği Seçme Yazılar. İstanbul, İletişim Yayınları.
• Özkaplan, N. (2009). Duygusal emek ve kadın işi/erkek işi. Çalışma ve Toplum, 2, 15-24.
• Park, R. E. (2021). Toplumsal Etkileşim & Toplumsal Güçler, (G. İnan Yağlı, Çev.). İstanbul, Pinhan Yayıncılık.
• Sennett, R. (2005). Otorite, (K. Durand, Çev.). İstanbul, Ayrıntı.
• Simmel, G. (2020). Bireysellik ve Kültür, (T. Birkan, Çev.). İstanbul, Metis.
• Şahin, E. & Acar Şentürk, Z. (2019). Türkiye’de halkla ilişkiler ve reklamcılık alanında çalışan kadınların iş yaşamında toplumsal cinsiyet ayrımcılığına ilişkin bakış açıları. Kadem Kadın Araştırmaları Dergisi, 5(2), 321-358.
• Toksöz, G. (2018). Kalkınmada Kadın Emeği. İstanbul, Varlık Yayınları.
• White, J. B. (2010). Para İle Akraba: Kentsel Türkiye’de Kadın Emeği, (A. Bora, Çev.). İstanbul, İletişim Yayınları.
• Yanmaz, K. & Korkmaz, O. (2021). Lojistik sektöründe çalışan kadınların motivasyonlarının cam tavan algıları açısından değerlendirilmesi. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 35(3), 805-832.
• Yücel, G. (2019). Sanayide otomasyon ve kadın emeği. Çalışma ve Toplum, 1(60), 457-478.